ĐGH Lêô XIV đã chuẩn bị rất kỹ
GIOVANNI MARIA VIAN: “ĐỨC GIÁO HOÀNG LÊÔ XIV ĐÃ CHUẨN BỊ RẤT KỸ”
Theo sử gia Giovanni Maria Vian, những bước đi đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV trong tư cách Giáo Hoàng không hề ngẫu hứng. Triều đại của ngài hứa hẹn sẽ mang tính đồng đẳng và đoàn kết.
Theo ông Jérôme Cordelier, tác giả cuốn Giáo Hoàng Cuối Cùng (Dernier Pape, Nxb. Cerf), người am hiểu về các vị Giáo Hoàng từ thời Đức Phaolô VI, những bước đi đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV không phải là sự ứng biến. Ngài đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho vai trò này. Với tính cách nghiêm khắc, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã thể hiện những dấu hiệu thiêng liêng tinh tế và một cách tiếp cận quyền lực theo hướng đồng thuận ngay từ đầu sứ mệnh.
Ông đánh giá thế nào về những bước đi đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV?
Giovanni Maria Vian: Rõ ràng, ngài đã chuẩn bị rất kỹ lưỡng. Thực tế, đây là lần đầu tiên bài phát biểu sau khi đắc cử được chuẩn bị chu đáo đến vậy. Đức Giáo Hoàng không ứng biến mà đọc to bài phát biểu đã được soạn sẵn. Văn bản của ngài rất có cấu trúc, cho thấy việc ngài được bầu là điều hiển nhiên, trái ngược với dự đoán của nhiều nhà báo, những người cho rằng kết quả không như vậy, hoặc bị ảnh hưởng bởi ý thích cá nhân hay sự vận động của các ứng cử viên khác, đặc biệt là các ứng cử viên người Ý.
Phân tích trực tiếp của ông về những tuyên bố đầu tiên của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV là gì?
Trước hết, ngài là một nhân vật đáng chú ý, thông thạo nhiều ngôn ngữ và có một đời sống đặc biệt. Ngài là vị Giáo Hoàng đầu tiên sử dụng hai ngôn ngữ trong bài phát biểu đầu tiên. Ngài là Giáo Hoàng của toàn Châu Mỹ; tại Peru, giáo dân xem ngài như người trong số họ, không phải là người “bên ngoài”.
Ông nói rằng ngài đã được chuẩn bị, và được Đức Giáo Hoàng Phanxicô chuẩn bị?
Đúng vậy. Chính Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã đưa ngài từ Giáo phận Chiclayo đến Rôma để điều hành Bộ Giám Mục, chịu trách nhiệm bổ nhiệm các giám mục. Trong Giáo hội, các hồng y được chia thành ba đẳng: hồng y giám mục, hồng y linh mục và hồng y phó tế. Có sáu hồng y giám mục, nhưng Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã tăng lên thành mười. Nhóm này bao gồm những giám mục nổi bật nhất trong Giáo hội, và Hồng y Robert Prevost đã được Đức Giáo Hoàng Phanxicô nâng lên bậc cao nhất trong hệ thống phân cấp. Tuy nhiên, ít người chú ý đến Đức Giáo Hoàng Lêô XIV vì ngài rất kín đáo, mộ đạo và không muốn phô trương. Như ngài đã nói với các hồng y khi được bầu, ngài muốn lùi lại phía sau sứ mệnh, để thẩm quyền thiêng liêng được tỏ lộ.
Chúng tôi cảm thấy ngài được thánh thư cảm hứng rất nhiều. Ngài có phải là một Giáo Hoàng thần học gia không?
Ngài không phải là thần học gia như Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI, nhưng ngài là người rất uyên thâm, trưởng thành trong dòng Thánh Augustinô cổ kính. Ngài dễ nhận biết nhưng rất kín đáo. Và các hồng y đã tìm đến ngài; ngài đã được công nhận.
Trong những bước đi đầu tiên, ngài gắn bó với truyền thống…
Đúng, nhưng theo cách đơn giản và dễ hiểu. Chúng ta thấy ngài có mối liên hệ với Đức Giáo Hoàng Joseph Ratzinger/Bênêđíctô, nhưng bản chất thiêng liêng của ngài vượt ra ngoài khuôn khổ cố định. Hồng y Ratzinger rất giản dị, tập trung vào những điều cốt yếu, và Đức Giáo Hoàng Lêô XIV cũng vậy.
Ông có nghĩ ngài là một Giáo Hoàng chính trị không?
Ngài hiểu rõ những rủi ro của chính trị. Tuy nhiên, ngài rõ ràng dựa vào Kinh Thánh. Ngài rất minh bạch khi nói về sự chối bỏ Chúa vào thời của Chúa, điều này xác định các nhóm quyền lực đã giết Chúa. Qua đó, ngài thể hiện một tầm nhìn chính trị bắt nguồn từ Phúc Âm. Trong tuyên bố đầu tiên, ngài bày tỏ lòng biết ơn Đức Giáo Hoàng Phanxicô, điều này khiến tôi liên tưởng đôi chút đến Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII và Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Với Đức Giáo Hoàng Lêô XIV, tinh thần đồng nghiệp không chỉ là một từ ngữ. Tư tưởng và cách thực thi quyền lực của ngài bắt nguồn từ Công đồng Vatican II, được lọc qua cơ chế dân chủ của các dòng tu lâu đời nhất. Lời của Thánh Augustinô khi giới thiệu về ngài thật phi thường: “Tôi là tín hữu Kitô như anh em, nhưng với anh em, tôi là giám mục.” Ngài muốn nhấn mạnh rằng, trước hết và trên hết, ngài là một tín hữu Kitô như bất kỳ tín hữu nào.
Liệu ngài có thể thay đổi Giáo hội không?
Ngài sẽ tiếp tục con đường của các vị tiền nhiệm với phong cách riêng và sự quan tâm đến việc xoa dịu các căng thẳng. Tuy nhiên, vẫn còn quá sớm để khẳng định ngài có thể thay đổi Giáo hội hay không. Triều đại của ngài chưa chính thức bắt đầu. Chúng ta cần đợi đến khi ngài nhậm chức và công bố bài phát biểu chương trình. Tôi nhận thấy một sự mới mẻ lớn lao, rất tinh tế. Trong những ngày đầu tiên với tư cách Giáo Hoàng, ngài sẽ đến Nhà thờ Thánh Phaolô Ngoại Thành. Được bầu tại Vatican, ngài đặt sứ mệnh của mình gần mộ Thánh Phaolô, tạo mối liên hệ giữa hai vị tông đồ. Đây là một dấu hiệu mạnh mẽ.
Lm. Anmai, CSsR tạm dịch