ĐGH Leo XIV: ‘Hình thức nghèo đói trầm trọng nhất là không biết đến Thiên Chúa’
ĐGH Leo XIV: ‘Hình thức nghèo đói trầm trọng nhất là không biết đến Thiên Chúa’
Đức Thánh Cha Leo XIV tuyên bố rằng “hình thức nghèo đói trầm trọng nhất là không biết đến Thiên Chúa” và việc có Người đồng hành cùng chúng ta trên hành trình cuộc sống giúp chúng ta nhìn nhận lại của cải vật chất, bởi “chúng ta khám phá ra kho báu thực sự mà chúng ta cần.”
“Sự giàu có thường gây thất vọng và có thể dẫn đến những tình huống nghèo đói bi thảm — trên hết là sự nghèo đói phát sinh từ việc không nhận ra nhu cầu của chúng ta đối với Thiên Chúa và từ nỗ lực sống mà không có Người,” Đức Thánh Cha lưu ý.
Đức Thánh Cha đã đưa ra những nhận xét này trong thông điệp của mình, được Văn phòng báo chí Vatican công bố vào ngày 13 tháng Sáu, cho Ngày Thế giới vì Người nghèo lần thứ chín, sẽ được tổ chức vào Chúa Nhật, ngày 16 tháng Mười Một.
Giống như Đức Giáo hoàng Phanxicô đã làm khi lên án sự thờ ơ toàn cầu hóa, Đức Thánh Cha Leo đã cảnh báo về nguy cơ “trở nên chai sạn và cam chịu” trước những hình thức nghèo đói mới.
Do đó, ngài đã định hình trách nhiệm xã hội trong việc thúc đẩy lợi ích chung, đặc trưng của Giáo hội Công giáo, dựa trên “hành động sáng tạo của Thiên Chúa, ban cho mọi người một phần trong những của cải của trái đất,” và giống như những của cải này, “thành quả lao động của con người phải được tiếp cận bình đẳng với tất cả mọi người.”
Đức Thánh Cha đã trích dẫn Thánh Augustine về chủ đề này: “Bạn cho người đói bánh mì; nhưng tốt hơn hết là không nên để ai đói, để bạn không cần phải cho đi. Bạn cho người trần truồng mặc quần áo, nhưng mong rằng tất cả mọi người đều được mặc quần áo và không cần phải cung cấp sự thiếu hụt này.”
Đức Thánh Cha đã nói rõ rằng việc giúp đỡ người nghèo là “vấn đề công lý trước khi là vấn đề từ thiện.” Ngài cũng lưu ý rằng khi chúng ta gặp những người nghèo hoặc bần cùng, đôi khi “chúng ta cũng có thể có ít hơn trước và mất đi những gì từng có vẻ an toàn: một ngôi nhà, đủ thức ăn cho mỗi ngày, tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe và nền giáo dục tốt, thông tin, tự do tôn giáo và tự do ngôn luận.”
Đối với Đức Thánh Cha, Ngày Thế giới Người nghèo nhằm nhắc nhở Giáo hội rằng người nghèo là “trung tâm của mọi hoạt động mục vụ của chúng ta,” không chỉ trong “công tác từ thiện mà còn trong thông điệp mà Giáo hội tôn vinh và công bố.”
“Thiên Chúa đã mang lấy sự nghèo khó của họ để làm giàu cho chúng ta thông qua giọng nói, câu chuyện và khuôn mặt của họ,” ngài lưu ý trong thông điệp mà ngài ký ngày 13 tháng Sáu, ngày lễ Thánh Anthony thành Padua, vị thánh bổn mạng của người nghèo.
Trên thực tế, trong văn bản, ngài đã nói rõ rằng người nghèo “không phải là sự xao lãng đối với Giáo hội mà là những anh chị em yêu dấu của chúng ta.” Theo nghĩa này, ngài nhấn mạnh rằng “bằng cuộc sống, lời nói và sự khôn ngoan của họ, họ đã đưa chúng ta tiếp xúc với chân lý của Tin Mừng.”
Trong thông điệp của mình, Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng người nghèo không chỉ là “người nhận” sự chăm sóc mục vụ của Giáo hội mà còn định nghĩa họ là “những chủ thể sáng tạo” thách thức chúng ta “tìm ra những cách mới để sống Tin Mừng hôm nay.”
Theo cách này, ngài chỉ ra rằng mọi hình thức nghèo đói đều là lời kêu gọi “trải nghiệm Tin Mừng một cách cụ thể và đưa ra những dấu hiệu hy vọng hiệu quả.”
Đức Thánh Cha lưu ý rằng những người không có nguồn lực có thể trở thành chứng nhân của “một niềm hy vọng mạnh mẽ và kiên định, chính xác là vì họ hiện thân cho niềm hy vọng đó giữa sự bấp bênh, nghèo đói, bất ổn và bị gạt ra ngoài lề.”
“Họ không thể dựa vào sự an toàn của quyền lực và của cải; ngược lại, họ phải chịu sự thương xót của chúng và thường là nạn nhân của chúng. Hy vọng của họ nhất thiết phải được tìm kiếm ở nơi khác,” ngài nói thêm.
Do đó, ngài chỉ ra rằng khi Thiên Chúa được đặt làm trung tâm như là “hy vọng đầu tiên và duy nhất của chúng ta,” thì chính xác là khi “chúng ta cũng chuyển từ những hy vọng thoáng qua sang một hy vọng lâu dài.”
Sự phân biệt đối xử tồi tệ nhất mà người nghèo phải chịu là “thiếu sự chăm sóc về mặt tinh thần”
Đức Thánh Cha đã trích dẫn thông điệp Evangelii Gaudium của người tiền nhiệm, Đức Giáo hoàng Phanxicô, ngài đã tuyên bố rằng sự phân biệt đối xử tồi tệ nhất mà người nghèo phải chịu là “thiếu sự chăm sóc về mặt tinh thần.”
“Đây là quy luật của đức tin và là bí quyết của hy vọng: Tất cả của cải trên trái đất này, thực tế vật chất, thú vui trần tục, thịnh vượng kinh tế, dù quan trọng đến đâu, cũng không thể mang lại hạnh phúc cho trái tim chúng ta,” ngài nhấn mạnh.
Đức Thánh Cha cũng suy tư về “mối quan hệ tuần hoàn” tồn tại giữa ba nhân đức đối thần: đức tin, đức cậy và đức mến. “Hy vọng được sinh ra từ đức tin, đức tin nuôi dưỡng và duy trì đức tin trên nền tảng đức mến, là mẹ của mọi nhân đức. Tất cả chúng ta đều cần đức mến, ở đây và bây giờ,” ngài nói.
Do đó, Đức Thánh Cha Leo khẳng định rằng đức mến là một thực tại “thu hút chúng ta và hướng dẫn những quyết định của chúng ta hướng tới lợi ích chung” và chỉ ra rằng “những ai thiếu đức mến không chỉ thiếu đức tin và đức cậy; họ còn cướp mất hy vọng của những người lân cận.”
Đề cập cụ thể đến đức cậy Kitô giáo mà Lời Chúa công bố, ngài lưu ý rằng đó là “sự chắc chắn ở mọi bước đi của cuộc sống” vì nó không phụ thuộc vào sức mạnh của con người “mà phụ thuộc vào lời hứa của Thiên Chúa, Đấng hằng trung tín.”
Vì lý do này, ngài nói rằng ngay từ đầu, các Kitô hữu đã tìm cách đồng nhất hy vọng với biểu tượng của mỏ neo, mang lại sự ổn định và an toàn. “Giữa những thử thách của cuộc sống, hy vọng của chúng ta được truyền cảm hứng từ sự chắc chắn và vững vàng của tình yêu Thiên Chúa, được Chúa Thánh Thần đổ vào lòng chúng ta. Hy vọng đó không làm chúng ta thất vọng,” ngài nhắc lại.
Bác ái là điều răn xã hội quan trọng nhất của Giáo hội
Do đó, Đức Leo nhấn mạnh rằng lời kêu gọi hy vọng trong Kinh Thánh bao hàm “bổn phận gánh vác trách nhiệm của chúng ta trong lịch sử, mà không do dự,” lưu ý rằng “thực tế, Đức ái là điều răn xã hội quan trọng nhất,” như đã nêu trong số 1889 của Giáo lý Giáo hội Công giáo.
Đức Thánh Cha giải thích rằng “nghèo đói có những nguyên nhân mang tính cấu trúc cần phải được giải quyết và loại bỏ. Trong khi đó, mỗi người chúng ta được kêu gọi đưa ra những dấu hiệu hy vọng mới để làm chứng cho lòng bác ái Kitô giáo, giống như nhiều thánh nhân đã làm trong nhiều thế kỷ.”
Đối với Đức Thánh Cha, bệnh viện và trường học là những tổ chức được thành lập để tiếp cận những người dễ bị tổn thương và thiệt thòi nhất, và chúng “nên là một phần trong chính sách công của mọi quốc gia.” Tuy nhiên, ngài than thở rằng “chiến tranh và bất bình đẳng thường ngăn cản điều này xảy ra.”
Ngài cũng nêu bật những ví dụ cụ thể về hy vọng như “nhà tập thể, cộng đồng cho trẻ vị thành niên, trung tâm lắng nghe và chấp nhận, bếp ăn từ thiện, nơi trú ẩn cho người vô gia cư và trường học cho học sinh thu nhập thấp.”
Và ngài nói thêm:”Có bao nhiêu dấu hiệu hy vọng thầm lặng này thường bị bỏ qua nhưng lại rất quan trọng để gạt bỏ sự thờ ơ của chúng ta và truyền cảm hứng cho những người khác tham gia vào nhiều hình thức công tác thiện nguyện khác nhau!”
Cuối cùng, ngài kêu gọi thúc đẩy việc phát triển những chính sách để chống lại “những hình thức nghèo đói cũ và mới, cũng như thực hiện những sáng kiến mới để hỗ trợ và giúp đỡ những người nghèo nhất trong số những người nghèo.”
“Lao động, giáo dục, nhà ở và sức khỏe là nền tảng của một nền an ninh không bao giờ đạt được bằng vũ khí. Tôi bày tỏ lòng biết ơn đối với những sáng kiến đã có và đối với những nỗ lực được thể hiện hàng ngày trên bình diện quốc tế bởi rất nhiều nam nữ thiện chí,” ngài nói.
Jos. Nguyễn Minh Sơn