ĐGH Phanxicô vẫn mãi trong trái tim người Công giáo Việt Nam
ĐGH Phanxicô vẫn mãi trong trái tim người Công giáo Việt Nam
Thứ Hai Phục sinh, ngày 21 tháng Tư, Vatican đã thông báo về sự ra đi của Đức Thánh Cha hoàng Phanxicô, khép lại triều đại giáo hoàng kéo dài 12 năm được đánh dấu bằng lòng trắc ẩn, cải cách và sự cộng hưởng sâu sắc trên toàn cầu.
Đối với người Công giáo trên toàn thế giới, đó là khoảnh khắc đau buồn vô hạn. Nhưng đối với người Công giáo Việt Nam, nỗi buồn đi kèm với một nỗi đau âm thầm — giấc được chào đón ngài đến quê hương của họ mơ chưa thành hiện thực.
Trong nhiều thế hệ, người Công giáo Việt Nam đã vô cùng tôn kính hệ thống cấp bậc của Giáo hội, nhất là Đức Giáo hoàng — không chỉ được coi là người lãnh đạo của Giáo hội toàn cầu mà còn là người cha tinh thần hướng dẫn và bảo vệ.
Trong nhiều ngôi nhà Công giáo trên khắp Việt Nam, nhà nào cũng có một bức chân dung của Đức Giáo hoàng được trưng bày với lòng thành kính, thường được đặt cạnh hình ảnh của Thánh Gia hoặc Đức Mẹ.
Khi Đức Thánh Cha Phanxicô được bầu vào năm 2013 — Đức Giáo hoàng đầu tiên đến từ Mỹ Latinh và là vị giáo hoàng đầu tiên của Dòng Tên — cuộc sống khiêm nhường, sự nhấn mạnh vào lòng thương xót và tình yêu thương dành cho người nghèo của ngài đã tạo được tiếng vang sâu sắc trong lòng tín hữu Việt Nam.
Nhiều người cảm thấy gần gũi ngay với ngài, như thể ngài là một sự hiện diện quen thuộc từ chính giáo xứ của họ.
Mong đợi một chuyến tham của Đức Giáo hoàng
Ngay từ khi mới nhậm chức, người Công giáo Việt Nam đã vô cùng hy vọng rằng Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ trở thành vị giáo hoàng đầu tiên đến thăm Việt Nam.
Năm 2024, tin đồn bắt đầu lan truyền về một chuyến viếng thăm có thể xảy ra, đặc biệt là sau chuyến đi cá nhân của Đức Tổng Giám mục Gallagher đến đất nước này. Trước đó, vào năm 2019, trong chuyến bay từ Thái Lan đến Nhật Bản, Đức Thánh Cha Phanxicô đã gửi điện tín cho Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng và người dân Việt Nam, ngài gửi lời chào và cầu nguyện cho đất nước.
Bất chấp mọi hy vọng và tiến triển ngoại giao, chuyến viếng thăm đã không bao giờ diễn ra. Hôm nay, giấc mơ ấy vẫn chưa thành hiện thực — một nỗi buồn thầm lặng cho một cơ hội quý giá giờ đã trôi qua.
Mặc dù chưa bao giờ đặt chân đến Việt Nam, Đức Thánh Cha Phanxicô đã đóng một vai trò quan trọng trong việc cải thiện quan hệ giữa Tòa Thánh và nhà nước Việt Nam. Triều đại giáo hoàng của ngài đã thúc đẩy đối thoại, hòa bình và hòa giải — không chỉ trong Giáo hội mà còn với các quốc gia vốn có truyền thống xa lánh Vatican.
Năm 2023, Tòa Thánh đã thành lập một văn phòng đại diện thường trú tại Hà Nội — một cột mốc ngoại giao quan trọng sau nhiều thập kỷ ngoại giao không chính thức.
Bầu không khí xung quanh những cuộc gặp song phương ngày càng cởi mở và tôn trọng, minh chứng cho cách tiếp cận bao trùm và không đối đầu của Đức Thánh Cha Phanxicô.
Ngay cả khi không thường xuyên đề cập rõ ràng đến Việt Nam, ngôn ngữ của tình anh em và lòng thương xót của ngài đã giúp xóa tan những nghi ngờ lâu đời và tạo ra không gian cho sự hợp tác mới.
Những cuộc gặp gỡ khó quên
Đối với nhiều người Công giáo trẻ Việt Nam, một cơ hội hiếm hoi để diện kiến Đức Thánh Cha Phanxicô là trong Ngày Giới trẻ Á châu năm 2014 được tổ chức tại Đại Hàn.
Trong số hàng chục nghìn thanh thiếu niên tham dự sự kiện này, Trang Nguyện, một phụ nữ Công giáo trẻ đến từ Việt Nam, đã có vinh dự đặc biệt khi được dùng bữa trưa với Đức Thánh Cha.
Cho đến ngày nay, cô vẫn nhớ như in từng ánh mắt, từng lời nói của ngài.
“Đức Thánh Cha Phanxicô đã thay đổi cách tôi nhìn nhận Giáo hội,” Trang xúc động nhớ lại. “Trước đây, tôi nghĩ Giáo hội xa cách và có phần cứng nhắc. Nhưng sau khi gặp ngài, tôi nhận ra Giáo hội thực sự gần gũi đến thế nào. Ngài không chỉ là người đứng đầu Giáo hội — ngài giống như một người ông, tràn đầy tình yêu thương và sự dịu dàng.”
Đối với Trang, cuộc gặp gỡ không chỉ là một kỷ niệm đáng trân trọng. Đó là một khoảnh khắc tâm linh sâu sắc: “Gặp Đức Thánh Cha giống như gặp Chúa Kitô ngoài đời thực. Tôi cảm thấy rất tự hào khi là người Công giáo. Đức tin của tôi được củng cố, và tôi biết sâu thẳm trong trái tim mình rằng Chúa luôn hiện diện — dõi theo tôi, đồng hành cùng tôi theo từng bước chân của cuộc đời.”
Khi tin tức Đức Thánh Cha Phanxicô qua đời loan ra, Trang không khóc. Thay vào đó, cô mỉm cười nhẹ nhàng và quay sang chồng mình: “Ngài đã về nhà. Tôi tin rằng giờ ngài đã ở bên Chúa Giêsu, trở về với Chúa Cha trên Thiên đàng.”
Chia sẻ cảm xúc của Trang, Alessio Vũ Hoàng, một người Công giáo Việt Nam khác vinh dự được dùng bữa trưa với Đức Thánh Cha Phanxicô trong Ngày Giới trẻ Thế giới 2016 tại Krakow, đã chia sẻ: “Lúc đầu, tôi hơi sợ. Là người nói được cả tiếng Ý và tiếng Tây Ban Nha, tôi được ngồi ngay cạnh ngài. Nhưng ngay khi ngài bắt đầu nói và ra hiệu, tôi không còn cảm thấy mình đang dùng bữa với một người quan trọng nữa — tôi cảm thấy như mình đang dùng bữa trưa với người ông của mình vậy.”
“Ngài có khiếu hài hước tuyệt vời và có năng khiếu diễn đạt những sự thật sâu sắc chỉ bằng vài từ. Ngài nói về mong muốn một này nào đó được đến thăm Việt Nam. Thật đáng tiếc khi ngài không bao giờ thực hiện được.”
Một di sản sống mãi
Đức Thánh Cha Phanxicô để lại một di sản tinh thần to lớn. Đối với người Công giáo Việt Nam, không chỉ những cải cách hay thông điệp của ngài tồn tại lâu dài — mà cả chứng tá của ngài về một Giáo hội bắt nguồn từ những người nghèo, những người bị lãng quên và những người không được lắng nghe.
Việt Nam, nơi có gần 7 triệu người Công giáo, vẫn đang chờ đợi một chuyến thăm của Đức Giáo hoàng. Mặc dù Đức Thánh Cha Phanxicô sẽ không phải là người đến thăm, nhưng hy vọng vẫn còn đó. Và trong mỗi ngọn nến thắp sáng trong Thánh lễ tưởng nhớ ngài, những giọng nói trung thành thầm lặng: “Chúng con vẫn chờ đợi. Chúng con vẫn hy vọng. Một ngày nào đó, một vị giáo hoàng sẽ đến thăm Việt Nam chúng con.”
Jos. Nguyễn Minh Sơn (UCA News)