ĐHY Grech với Thượng phụ Bartholomew: Chúng ta hãy xây dựng những nhịp cầu
ĐHY Grech với Thượng phụ Bartholomew: Chúng ta hãy xây dựng những nhịp cầu
Một cuộc gặp gỡ huynh đệ—được đánh dấu bằng cái ôm gợi nhớ đến những cái ôm thường được trao đổi với Đức Giáo hoàng Phanxicô—diễn ra vào chiều ngày 17 tháng Sáu tại Phanar giữa Đức Thượng phụ Đại kết Constantinople Bartholomew I và Đức Hồng y Mario Grech, Tổng thư ký của Thượng hội đồng, hiện đang ở Istanbul để tham dự cuộc họp của các Tổng thư ký thuộc các Hội đồng Giám mục Âu châu (CCEE).
Trong cuộc họp, Đức Hồng y Grech đã trình bày với tất cả những người tham dự về quá trình đi kèm với giai đoạn thực hiện của Thượng hội đồng. Hành trình của ngài cũng bao gồm một điểm dừng chân tại Nicaea, ngày nay là Iznik—nơi diễn ra Công đồng Đại kết đầu tiên, kỷ niệm 1700 năm sắp đến và nơi dự kiến sẽ có chuyến thăm của Đức Thánh Cha Leo XIV, tiếp tục ý định của người tiền nhiệm của ngài, Đức Giáo hoàng Phanxicô.
Tưởng nhớ Đức Giáo hoàng Phanxicô
Trong bài phát biểu trước những người tham dự cuộc họp CCEE, Đức Thượng phụ Bartholomew đã nhắc đến Đức Giáo hoàng Phanxicô và bày tỏ “sự mong đợi lớn lao” của mình về chuyến thăm có thể có của Đức Thánh Cha Leo XIV. Trước tiên, Đức Thượng phụ bày tỏ lòng biết ơn”"về tình bạn cá nhân và cam kết không lay chuyển của Đức Giáo hoàng Phanxicô” (người mà ngài mô tả là “một người bạn thực sự của Chính thống giáo”), lưu ý rằng triều đại giáo hoàng của ngài “là thời kỳ ấm áp và khích lệ lẫn nhau”.
Sau đó, ngài bày tỏ niềm vui khi bầu người kế nhiệm mình, Robert Francis Prevost, người mà ngài đã gặp hai lần. Đức Thượng phụ cho biết “Chúng tôi tin tưởng rằng dưới sự lãnh đạo của ngài, mối quan hệ giữa hai Giáo hội của chúng ta sẽ tiếp tục sâu sắc hơn trong chân lý và tình yêu. Chúng tôi cầu nguyện rằng triều đại giáo hoàng của ngài sẽ được đánh dấu bằng sự phân định thiêng liêng và lòng dũng cảm tiên tri, khi Giáo hội tiếp tục làm chứng trong một thế giới khao khát sự chỉ đạo và sự hiệp nhất.”
Tầm quan trọng của đối thoại
Thượng phụ Bartholomew dành sự quan tâm đáng kể cho chủ đề đối thoại—đại kết và liên tôn—đặc biệt là trong “thời điểm đánh dấu sự chia rẽ, sợ hãi và bạo lực” khi “chúng ta được kêu gọi trở thành người xây dựng cầu nối, chứ không phải là bức tường”. Đặc biệt, ngài nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ với Giáo hội Công giáo Roma và cuộc đối thoại thần học đã được nối lại gần nửa thế kỷ trước sau khi bãi bỏ các lời nguyền rủa lẫn nhau vào năm 1965.
Mối quan hệ này rất cần thiết để theo đuổi “con đường gặp gỡ bền vững và Đúng đắn”—một hành trình, mặc dù không phải không có thách thức, nhưng cũng “được đánh dấu bằng những khoảnh khắc ân sủng, sự hiểu biết sâu sắc hơn và mong muốn chân thành về sự hiệp nhất mà Chúa Kitô mong muốn.”
Hòa bình ở cốt lõi
Thượng phụ cũng nhấn mạnh đến cuộc đối thoại với các Giáo hội Đông phương cổ xưa khác, những truyền thống Tin lành và nhiều tổ chức liên Kitô giáo. Ngài lưu ý rằng đây không phải là “những quá trình chính thức,” mà là “những cuộc gặp gỡ tâm linh” và là cơ hội để “cam kết mới với Tin Mừng.”
Với tư cách là Giáo hội Chính thống, ngài nói thêm, “chúng tôi cũng rất coi trọng đối thoại liên tôn,” giải thích rằng mối quan hệ với các nhà lãnh đạo Do Thái, Hồi giáo và các tôn giáo khác từ lâu đã được vun đắp dựa trên niềm tin rằng “hòa bình, sự hiểu biết lẫn nhau và tôn trọng phẩm giá của mỗi con người phải là những cam kết cốt lõi đối với mọi truyền thống tôn giáo.”
Thách thức đối với Giáo hội và nhân loại
“Tất nhiên, chúng ta không mù quáng trước nhiều thách thức mà Giáo hội và nhân loại đang phải đối mặt ngày nay. Những vấn đề về công lý xã hội, di cư, chiến tranh, đàn áp tôn giáo và khủng hoảng khí hậu đều đòi hỏi sự chú ý của chúng ta,” Đức Thượng phụ Bartholomew cho biết. Những mối quan tâm cấp bách này “không thể tách rời khỏi Tin Mừng mà chúng ta rao giảng.” Chăm sóc cho công trình sáng tạo, nói riêng, vẫn là “một lĩnh vực mà sự hợp tác của chúng ta với các Giáo hội và tổ chức khác đã mang lại nhiều thành quả.”
Sự phục vụ của các Hội đồng Giám mục Âu châu
Trong bối cảnh này, Đức Thượng phụ Đại kết đã ca ngợi và khuyến khích sự phục vụ của các Hội đồng Giám mục Âu châu, những tổ chức giúp “nêu bật chứng tá của Giáo hội và phối hợp phản ứng của mình trước những nhu cầu của người dân”. “Các bạn làm cho sự minh bạch và lòng bác ái mà Giáo hội nói đến ngày nay trở nên khả thi,” ngài lưu ý. Ngài cũng nhắc đến các lễ kỷ niệm sắp tới đánh dấu kỷ niệm 1700 năm Công đồng Nicaea—một “lời nhắc nhở kịp thời rằng sự hiệp nhất không phải là vấn đề tiện lợi hay chiến lược, mà là sự trung thành với chân lý được mặc khải trong Đức Kitô và được công bố qua đời sống của Giáo hội.”
Thánh lễ do Đức Hồng y Grech cử hành
Chủ đề của Nicaea cũng là trọng tâm trong bài giảng của Đức Hồng y Grech trong Thánh lễ được cử hành tại hầm mộ của Nhà thờ Thánh Anthony thành Padua ở Istanbul. “Chúng ta hiệp nhất tại nơi này, nơi mà 1700 năm trước, Giáo hội đã long trọng tuyên bố rằng Chúa Con có cùng bản tính với Chúa Cha,” Đức Hồng y nói.
Vào thời điểm đó, “đối với nhiều người, đây là một sự lựa chọn thuật ngữ đáng xấu hổ và là một sự xúc phạm đến bản tính của Thiên Chúa,” nhưng thực ra, “nó chứng minh sự vĩ đại và lòng can đảm thần học” của những người có mặt tại Công đồng: “Họ lập luận rằng bản chất của Thiên Chúa, mặc dù là một, nhưng có tính tham gia. Chúa Con tham gia vào bản tính của Chúa Cha.”
“Chúa Giêsu gọi chúng ta là con Thiên Chúa, và một người con tham gia vào cùng một bản tính như cha mẹ,” Đức Hồng y Grech tiếp tục. “Trong trường hợp của chúng ta là con người, Thiên Chúa chủ động và trao cho chúng ta một phần trong bản tính của Người—Người nhận chúng ta làm con nuôi. Và nhìn từ quan điểm của chúng ta, chúng ta có thể tham gia vào bản tính của Thiên Chúa bằng cách bắt chước, bằng cách hành động và cư xử theo cách mà Chúa Cha cư xử, bằng cách trở nên giống như Chúa Cha.”
Sống hiệp thông theo cách đồng nghị
“Bắt chước Thiên Chúa có nghĩa là bước vào hiệp thông với người khác, xây dựng những nhịp cầu hiệp thông giữa những người khác nhau, dù điều này có khó khăn đến đâu,” Đức Hồng y Grech lưu ý.
Ngài cũng trích dẫn đoạn 154 của Văn kiện Cuối cùng của Thượng hội đồng Giám mục: “Trải qua tiến trình đồng nghị, chúng ta đã đổi mới nhận thức rằng ơn cứu độ cần được đón nhận và công bố vốn có tính chất quan hệ ... Chúa Thánh Thần đã đặt mong muốn về những mối quan hệ đích thực và những mối liên kết thực sự vào trái tim của mỗi con người ... Chúng ta có thể sống sự hiệp thông cứu rỗi bằng cách bước đi theo cách đồng nghị đồng, trong sự đan xen giữa các ơn gọi, đặc sủng và chức thánh của chúng ta, bằng cách bước ra gặp gỡ mọi người để mang lại niềm vui của Tin Mừng.”
Cuối cùng, Đức Hồng y Grech thừa nhận, “xây dựng những nhịp cầu hiệp thông không bao giờ là điều dễ dàng.” Ngài nhớ lại cách mà bản thân Công đồng Nicaea đã bị đánh dấu bằng những căng thẳng, giống như Thượng hội đồng gần đây về tính đồng nghị đã gây ra những cuộc tranh luận và tranh cãi. “Nhưng chúng ta phải nhớ rằng chúng ta chỉ là những tạo vật hữu hạn, đang cố gắng bắt chước những gì vô hạn, bản tính của Thiên Chúa.”
Jos. Nguyễn Minh Sơn