Đối thoại và xây dựng cầu nối đánh dấu động lực của ĐGH Leo với Do Thái giáo và Hồi giáo
Đối thoại và xây dựng cầu nối đánh dấu động lực của ĐGH Leo với Do Thái giáo và Hồi giáo
Đối thoại và xây dựng cầu nối đã nổi lên như những chỉ dấu báo ban đầu về cách tiếp cận liên tôn của Đức Thánh Cha Leo XIV đối với người Do Thái và người Hồi giáo, mang lại hy vọng rằng những tiến bộ trong quan hệ liên tôn của Giáo hội thời Đức Phanxicô sẽ tiếp tục, các chuyên gia nói với OSV News.
Trong bài phát biểu công khai đầu tiên của mình - được đưa ra vài phút sau cuộc bầu chọn ngày 8 tháng Năm – “Đức Thánh Cha Leo XIV rõ ràng đã ưu tiên đối thoại cho triều đại giáo hoàng của mình, giống như người tiền nhiệm của ngài là Đức Phanxicô,” Philip Cunningham, giáo sư thần học và nghiên cứu tôn giáo tại Đại học St. Joseph và đồng giám đốc Viện Quan hệ Do Thái - Công giáo tại Philadelphia nhận định.”
Cunningham đã trích dẫn lời kêu gọi của Đức Thánh Cha "cùng nhau xem xét cách trở thành một giáo hội truyền giáo, xây dựng cầu nối, đối thoại, luôn mở rộng vòng tay đón nhận mọi người, giống như công trường này, mở cửa cho tất cả mọi người, cho tất cả những ai cần lòng bác ái, sự hiện diện, đối thoại và tình bác ái của chúng ta.”
Vào ngày bầu cử, Đức Thánh Cha Leo đã gửi một thông điệp tới Rabbi Noam Marans, giám đốc những vấn đề liên tôn tại Ủy ban Do Thái Hoa Kỳ, cam kết “tiếp tục và tăng cường đối thoại hợp tác của giáo hội với người Do Thái theo tinh thần của tuyên bố ‘Nostra Aetate’ của Công đồng Vatican II.”
Văn kiện quan trọng của công đồng, đánh dấu kỷ niệm 60 năm thành lập vào năm nay, khẳng định mối quan hệ họ hàng về mặt tinh thần của giáo hội với người Do Thái đồng thời lên án mọi hình thức bài Do Thái.
AJC đã đăng thông điệp của Đức Thánh Cha lên tài khoản X của mình vào ngày 13 tháng Năm, với Rabbi Marans nói với Jewish Telegraphic Agency ngay sau cuộc bầu chọn giáo hoàng rằng nguồn gốc Hoa Kỳ của cựu Hồng y Robert F. Prevost là điềm lành cho mối quan hệ Công giáo - Do Thái.
Rabbi Marans cho biết “Hơn bất kỳ nơi nào trên thế giới, mối quan hệ giữa người Công giáo và người Do Thái đã phát triển mạnh mẽ và thiết lập một tiêu chuẩn vàng tại Hoa Kỳ.”
Adam Gregerman, giáo sư và đồng giám đốc Viện Quan hệ Do Thái-Công giáo St. Joseph, cũng nói với OSV News rằng nguồn gốc Hoa Kỳ, nơi Đức Thánh Cha sinh ra ở Chicago cũng báo hiệu lời hứa về việc làm sâu sắc hơn mối quan hệ Do Thái – Kitô giáo.
“Nơi diễn ra nhiều cải thiện tuyệt vời trong mối quan hệ Do Thái – Kitô giáo kể từ Công đồng Vatican II đã diễn ra ở Hoa Kỳ, trước hết là nhờ vào quy mô của những cộng đồng này và sự tương tác thường xuyên, hiệu quả giữa họ. Do đó, quả đáng khích lệ khi thấy một người Mỹ được tôn vinh vào ngôi vị giáo hoàng,” Gregerman nói.
Ông nói thêm rằng lời khẳng định công khai của Đức Thánh Cha Leo về cam kết của mình đối với những mối quan hệ liên tôn là “một dấu hiệu đáng hoan nghênh về tầm quan trọng của vấn đề này đối với ngài.”
Ông nói, “Với nguồn gốc của mình trong một xã hội Mỹ đa dạng, tôi biết nhiều người Do Thái rất phấn khởi về sự lựa chọn của ngài.”
Trong thông điệp ngày 8 tháng Năm, Đại hội Do Thái Thế giới đã chúc mừng tân giáo hoàng, nói rằng mối quan hệ của họ với Tòa Thánh “kéo dài hàng thập kỷ” và “dựa trên cam kết sâu sắc, liên tục đối với đối thoại liên tôn” tập trung vào việc chống lại chủ nghĩa bài Do Thái, bảo vệ quyền tự do tôn giáo và thúc đẩy phúc lợi của cộng đồng Do Thái và Công giáo.
“WJC mong muốn tiếp tục và làm sâu sắc thêm cuộc đối thoại thiết yếu này dưới sự lãnh đạo của Đức Giáo hoàng Leo XIV,” tổ chức này cho biết. “Vào thời điểm khủng hoảng toàn cầu, tầm quan trọng của mối quan hệ này cần phải được nâng cao hơn nữa.”
Giáo sỹ Do Thái Marans đặc biệt nhấn mạnh đến nghiên cứu trước đây của Thánh Cha Leo tại Liên minh Thần học Công giáo Chicago dưới sự chỉ đạo của Cha John T. Pawlikowski, ngài hiện đã nghỉ hưu, là người đồng sáng lập kiêm giám đốc chương trình nghiên cứu Công giáo-Do Thái của trường, và là thành viên hội đồng quản trị bốn nhiệm kỳ của Bảo tàng Tưởng niệm Holocaust Hoa Kỳ.
Mehnaz Afridi, giáo sư nghiên cứu tôn giáo tại Đại học Manhattan và giám đốc Trung tâm Giáo dục Liên tôn, Diệt chủng và Holocaust của trường, cho biết khóa đào tạo đó cũng sẽ có lợi cho quan hệ Hồi giáo - Công giáo.
Afridi, người biết một số cựu giảng viên và bạn học của Đức Thánh Cha tại Liên minh Thần học Công giáo, cho biết nền giáo dục của cựu Linh mục Robert Prevost tại tổ chức đó và Đại học Villanova là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá góc nhìn liên tôn của ông.
“Là một học giả, nhưng cũng là một người Hồi giáo, chúng tôi thực hiện rất nhiều cuộc đối thoại Hồi giáo - Công giáo, Hồi giáo – Kitô giáo với Villanova và CTU,” Afridi nói với OSV News. “Quả rất quan trọng khi có người xuất thân từ truyền thống đó.”
Bà cũng nhấn mạnh nguồn gốc Augustinô của Đức Thánh Cha là chìa khóa cho đối thoại liên tôn, vì tư tưởng Augustinô “thực sự là về vị trí trung tâm của Chúa” và “tầm quan trọng của trải nghiệm nội tâm và yêu cầu tìm hiểu về Thiên Chúa” điều mà “người Hồi giáo cũng tin tưởng.”
Afridi trích dẫn lòng sùng kính của Đức Thánh Cha đối với Đức Mẹ Maria -- thể hiện rõ trong bài phát biểu đầu tiên của ngài, kết thúc bằng bài Ave Maria, và chuyến viếng thăm đền thờ Đức Mẹ Maria -- như một điểm kết nối khác giữa những truyền thống đức tin Công giáo và Hồi giáo.
“Chúng tôi, những người Hồi giáo, có hẳn một chương về Maryam (Maria) trong Kinh Quran,” Afridi nói, ám chỉ đến văn bản tôn giáo trung tâm của Hồi giáo.
Afridi cho biết bà cũng bị ấn tượng bởi số lần Đức Thánh Cha sử dụng những từ “đối thoại” và “hòa bình” trong những thông tri đầu tiên của mình.
“Điều đó thực sự quan trọng,” bà nói. “(Là) người Hồi giáo, chúng tôi tìm kiếm các nhà lãnh đạo của bất kỳ tín ngưỡng nào ngay bây giờ, đặc biệt là tín ngưỡng Công giáo, để truyền bá thông điệp hòa bình và hiểu rằng đang có đau khổ ... trong thế giới Hồi giáo.”
Bà nói thêm, “Chúng ta có Sudan, chúng ta có Somalia, chúng ta có Gaza. Có một sự hiểu biết rằng tất cả những nơi này đều rất nhiều khủng bố, nhưng có những người rất trung thành và rất nhân hậu đang sống ở những nơi này.”
Ngoài ra, “rất nhiều người Công giáo và người Hồi giáo cùng nhau chung sống trên khắp thế giới, nhất là ở Phi châu,” bà nói.
Afridi cho biết bà “khá tự tin” rằng “sự hiểu biết mới về đối thoại” giữa các tín ngưỡng được hình thành dưới thời Đức Phanxicô sẽ tiếp tục với Đức Thánh Cha Leo.
Bà cho biết sự lựa chọn tông hiệu của tân giáo hoàng -- tôn vinh Đức Giáo hoàng Leo XIII, được mệnh danh là “cha đẻ của giáo lý xã hội Công giáo” -- cũng không phải là điều mà người Hồi giáo không biết đến.
“Trong thế giới Hồi giáo, việc đặt tên... có ý nghĩa gì đó. Bạn được cho là phải thể hiện cái tên khi bạn tiếp tục thực hiện vị thế của mình,” bà giải thích.
Nguồn gốc Chicago của Đức Thánh Cha Leo cũng có ý nghĩa cụ thể đối với người Hồi giáo, vì thành phố đó và Detroit là nơi có phong trào Hồi giáo Ahmadiyya -- một sự hồi sinh của Hồi giáo nhấn mạnh đến hòa bình và sự thiêng liêng của sự sống -- tại Hoa Kỳ, Afridi cho biết.
“Chicago có rất nhiều gốc rễ trong đức tin Hồi giáo; loại phong trào Hồi giáo ban đầu xuất phát từ đó,” bà nói. “Vì vậy, ngài thực sự sinh ra tại thành phố lịch sử này đối với rất nhiều người Hồi giáo ở Hoa Kỳ, và đó là điều rất thú vị đối với tôi.”
Thầy Cả của Al-Azhar Ahmed al-Tayeb -- người mà Đức Phanxicô đã gặp trong chuyến tông du năm 2019 đến Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và người mà ngài đã ký “Văn kiện về tình huynh đệ nhân loại vì hòa bình thế giới và chung sống hòa bình” -- cũng đã gửi lời chúc mừng đến Đức Thánh Cha Leo.
“Chúng tôi mong muốn tiếp tục hợp tác với Đức Giáo hoàng trong việc tăng cường đối thoại liên tôn và thúc đẩy những giá trị của tình huynh đệ nhân loại, nhằm theo đuổi hòa bình toàn cầu, cùng tồn tại và một tương lai tốt đẹp hơn cho toàn thể nhân loại,” Thầy Cả có trụ sở tại Cairo đã viết trên tài khoản X của mình.
Jos. Nguyễn Minh Sơn