Động lực của tình yêu, biệt nghiệm của niềm vui

LỄ ĐỨC MẸ THĂM VIẾNG – ĐỘNG LỰC CỦA TÌNH YÊU, BIỆT NGHIỆM CỦA NIỀM VUI

“Linh hồn tôi ngợi khen Đức Chúa, thần trí tôi hớn hở vui mừng…” (Lc 1,46-47)

⸻

I. Chuyển động nội tâm: Từ cảm xúc đến sự hiện diện

Trong bài Tin Mừng hôm nay, Đức Maria – vừa nghe sứ thần truyền tin – đã “vội vã lên đường” đi đến vùng núi thăm người chị họ Êlisabét. Cử chỉ ấy tưởng chừng là một hành động đơn sơ, một phản ứng mang tính đạo đức, nhưng kỳ thực, nếu bước sâu vào kết cấu tâm lý của con người, ta sẽ nhận ra: hành động của Mẹ là hệ quả của một cảm nghiệm hiện sinh sâu xa – cuộc gặp gỡ giữa ân sủng và tự do.

Tâm lý học chiều sâu, đặc biệt theo Freud hay Jung, cho rằng mọi hành vi đều xuất phát từ những động lực vô thức, từ ký ức, ám ảnh, hoặc biểu tượng tích tụ. Nhưng Đức Maria không hành động từ sự thiếu thốn hay sợ hãi; Mẹ hành động từ một trạng thái tràn đầy – tràn đầy tình yêu, niềm vui và sứ mạng.

Trong nhân học Kitô giáo, con người không chỉ là sinh vật biết tư duy, mà là hữu thể có khả năng thăng hoa, vượt qua bản năng để bước vào mối tương giao bản thể, nơi Thiên Chúa là đối tượng và là điểm quy chiếu cuối cùng. Hành động “vội vã lên đường” của Mẹ là một biểu hiện của tình yêu không cưỡng được – tình yêu thúc đẩy hành trình, không vì bổn phận, mà vì sự chuyển động nội tâm của lòng biết ơn.

⸻

II. Giao cảm giữa hai thai nhi – Biệt nghiệm siêu hình của niềm vui

Khi Mẹ Maria bước vào nhà, Êlisabét kêu lớn tiếng: “Bởi đâu tôi được Mẹ Thiên Chúa đến với tôi?”. Đây không chỉ là một lời chào, mà là một sự chấn động nội tại – tiếng vang của ân sủng làm thức dậy niềm vui đang ngủ quên trong đáy hồn nhân loại. Thai nhi trong bụng Êlisabét – Gioan – đã nhảy mừng, vì niềm vui vốn không cần ngôn từ để truyền đạt, nó bắt rễ trong chiều sâu hữu thể.

Theo phân tâm học, thời kỳ thai nhi là giai đoạn con người kết nối sâu nhất với người mẹ và với vô thức tập thể. Nhưng Tin Mừng hôm nay vượt qua cả tâm lý học – nó chạm đến chiều kích huyền nhiệm: hai thai nhi không chỉ phản ứng sinh học, mà là cuộc hội ngộ tiên báo giữa vị Tiền Hô và Đấng Cứu Thế. Cái nhảy mừng ấy là sự giao cảm siêu hình, như nhịp đập của linh hồn khi chạm đến Sự Thật.

⸻

III. Kinh Magnificat – Thánh thi của hiện sinh tự do

Kinh Magnificat không đơn thuần là lời ngợi ca. Đó là tuyên ngôn hiện sinh của một con người đã vượt qua cái tôi, đã để mình tan chảy trong ý định yêu thương của Thiên Chúa. Đức Maria không phủ nhận thực tại con người – “phận nữ tỳ hèn mọn” – nhưng chính trong sự nhỏ bé ấy, Mẹ khám phá ra căn tính đích thực của mình: một con người được yêu, được chọn, và được sai đi.

Chúng ta đang sống trong một thế giới bị ám ảnh bởi sự thành công, quyền lực và kiểm soát. Trong khi đó, Đức Maria lại tuyên xưng một lối hiện hữu khác: hiện hữu như một khúc xạ của Thiên Chúa, nơi quyền năng lớn lao được thể hiện qua sự yếu đuối, và vinh quang được phát sinh từ lòng khiêm nhường.

Triết gia Gabriel Marcel từng nói: “Yêu là nói với ai đó: Em sẽ không chết.” Kinh Magnificat là một bài thơ tình thiêng liêng, trong đó Mẹ Maria tuyên xưng rằng: “Thiên Chúa nhớ lại lòng thương xót” – một thứ tình yêu làm cho con người bất tử trong ký ức của Thiên Chúa.

⸻

IV. Hợp âm cuối: Tâm lý – tâm linh trong ánh sáng Thăm Viếng

Nếu phân tích bằng ngôn ngữ của phân tâm học, hành động “thăm viếng” là biểu hiện của bản năng giao tiếp, nhu cầu kết nối – nhưng trong bối cảnh Đức Maria, nó là biểu hiện của lòng mến tràn đầy, là sự kết hợp giữa eros (động năng tình yêu) và agape (hiến thân vô điều kiện).

Đức Mẹ không thăm viếng vì “cần biết rõ”, nhưng vì “được tràn đầy”. Và chỉ ai tràn đầy thì mới có thể đem lại niềm vui thực sự cho người khác. Đó là một quy luật tâm linh bất biến: Niềm vui đích thực không nằm ở việc “có”, mà ở khả năng “trao ban” chính mình.

⸻

Kết luận: Đức Maria – gương mẫu của sự chữa lành hiện sinh

Trong thế giới đầy chia rẽ, cô lập và trầm cảm hiện nay, hành động của Mẹ Maria như một biểu tượng chữa lành nội tâm sâu sắc. Mẹ không chỉ mang thai Đấng Cứu Độ, mà còn mang trong mình sự thấu cảm, lòng biết ơn, và niềm vui linh thánh, như một người mẹ chữa lành những vết thương của thế giới bằng sự hiện diện khiêm nhường và yêu thương.

Xin Mẹ giúp chúng ta học biết “vội vã lên đường” – không vì lo toan, mà vì niềm vui được yêu và được sai đi.