Đức Giáo Hoàng Leo XIV Đối Mặt Với Một Thách Thức Ban Đầu

Đức Giáo Hoàng Leo XIV Đối Mặt Với Một Thách Thức Ban Đầu: Làm Thế Nào Để Giải Quyết Những Hạn Chế Của Đức Giáo Hoàng Phanxicô Đối Với Thánh Lễ La Tinh

Một thách thức quan trọng và sớm đối với Đức Giáo hoàng Leo XIV là cách ngài xử lý những hạn chế mà Đức Giáo hoàng Phanxicô áp đặt đối với Thánh lễ La tinh truyền thống.

Kể từ khi Đức Giáo hoàng Phanxicô ban hành tông thư Traditionis Custodes (Người bảo vệ Truyền thống) vào tháng 7 năm 2021, quyền tự do cử hành Thánh lễ trước năm 1970 đã bị hạn chế - trong một số trường hợp là rất nghiêm trọng - với mục tiêu dài hạn là chỉ cho phép cử hành Thánh lễ mới.

Các hồng y, giám mục, linh mục và nhiều giáo dân, bao gồm cả những người không tham dự Thánh lễ La-tinh, đã phản đối mạnh mẽ các hạn chế này, gọi cuộc đàn áp là vô cảm , bất công và gây chia rẽ không cần thiết thay vì đoàn kết .

Tiếp theo tông thư năm 2007 của Đức Giáo hoàng Benedict XVI, Summorum Pontificum (Của các Giáo hoàng Tối cao), bất kỳ linh mục nào có một nhóm tín hữu ổn định gắn bó với hình thức cổ xưa của Nghi lễ La Mã đều được tự do cử hành nghi lễ này mà không cần sự cho phép đặc biệt từ giám mục của họ. Nhưng sắc lệnh năm 2021 của Đức Giáo hoàng Phanxicô đã thay đổi hoàn toàn điều đó, bãi bỏ Summorum Pontificum , yêu cầu các linh mục phải xin phép giám mục của họ và, kể từ năm 2023, bắt buộc các giám mục phải xin phép Vatican rõ ràng để cho phép cử hành Thánh lễ bằng tiếng Latinh trong giáo phận của họ.

Các điều khoản khác của Traditionis Custodes bao gồm, nói chung, không cho phép cử hành Thánh lễ cũ trong các nhà thờ giáo xứ, điều này buộc nhiều cộng đồng Thánh lễ La tinh phải cử hành phụng vụ của họ trong các phòng tập thể dục và hội trường xã hội hoặc giáo xứ. Văn bản này cũng cấm thành lập các nhóm truyền thống mới, ngăn cản các linh mục mới được thụ phong cử hành Thánh lễ cũ mà không có sự chấp thuận của Vatican, và cấm các nghi lễ thêm sức và truyền chức theo nghi lễ cũ.

Đức Giáo hoàng Phanxicô cho biết các biện pháp này là cần thiết để thúc đẩy và bảo vệ sự hiệp nhất của Giáo hội, lập luận rằng sự gia tăng của Thánh lễ La tinh đang góp phần gây chia rẽ, với một số cộng đồng sử dụng nghi lễ cổ xưa để bác bỏ hoặc thách thức Công đồng Vatican II và các cải cách phụng vụ của công đồng này. Ông cho biết ông đã đưa ra quyết định sau khi xem xét kết quả của một cuộc tham vấn toàn cầu của các giám mục, kết quả sau đó đã bị tranh chấp.

Giám mục Michael Martin của Charlotte, Bắc Carolina, đã đưa ra một số quan điểm về sự phản đối đối với Thánh lễ bằng tiếng Latinh khi trong một lá thư mục vụ bị rò rỉ gần đây , ông viết về sự hiểu lầm của mình về việc sử dụng tiếng Latinh, điều mà ông cho là khiến "rất nhiều tín đồ của chúng ta bỏ đi khi họ không hiểu ngôn ngữ này".

Ông nói thêm rằng, đối với ông, việc đưa tiếng Latin vào “là không nhạy cảm về mặt mục vụ” và dẫn đến “hai khuynh hướng không thể chấp nhận được”, khuynh hướng đầu tiên là “từ chối Novus Ordo Missae ” và khuynh hướng thứ hai là tạo ra “sự chia rẽ giữa những người hiểu và những người không hiểu: những người hiểu và những người không hiểu”. Ông nói rằng điều này nuôi dưỡng một chủ nghĩa giáo sĩ “không thể chấp nhận được”, đồng thời cho biết thêm rằng ông tin rằng nó cũng “làm giảm vai trò của giáo dân trong Thánh lễ”.

Nhưng thay vì duy trì sự thống nhất, nhiều người đã thấy Traditionis Custodes làm ngược lại: làm nổi bật những chia rẽ hiện có và làm sâu sắc thêm những vết thương đã có từ trước. Thực tế là các hạn chế vẫn tiếp tục được áp dụng, tại Charlotte (tờ báo của giáo phận đưa tin hôm thứ Ba rằng các hạn chế mới đã bị hoãn lại) và những nơi khác, đã thúc đẩy những lời kêu gọi Leo XIV thu hồi, hoặc ít nhất là xem xét lại, sắc lệnh của người tiền nhiệm.

Đức Hồng y Gerhard Müller, cựu giám đốc giáo lý Vatican, là một trong những người đầu tiên nhấn mạnh tính cấp thiết của việc giải quyết Traditionis custodes sau cuộc bầu cử của Đức Leo XIV, gọi sắc lệnh này là "có hại" và không cần thiết cho Giáo hội và kêu gọi dỡ bỏ các hạn chế đối với Thánh lễ La tinh cổ là một trong những hành động đầu tiên của Đức Thánh Cha.

Đức Hồng y William Goh của Singapore đã nói với tờ Daily Compass vào ngày 22 tháng 5 rằng ông "không thấy lý do gì để ngăn cản những người thích Thánh lễ Tridentine" cử hành thánh lễ này, vì họ "không làm bất cứ điều gì sai trái hay tội lỗi". Nếu họ từ chối những lời dạy của Công đồng Vatican II, "họ nên bị kỷ luật", ông nói, đồng thời nói thêm rằng ông không tin rằng họ nên bị phân biệt đối xử.

Đức Tổng Giám mục Salvatore Cordileone của San Francisco, Hoa Kỳ, đồng tình với bình luận của Đức Hồng y, nói rằng "việc dỡ bỏ các hạn chế đối với việc sử dụng Sách lễ năm 1962 sẽ là điều tuyệt vời, chữa lành và thống nhất". Trong các bình luận bổ sung gửi đến National Catholic Register vào ngày 25 tháng 5, Đức Tổng Giám mục cho biết rằng Đức Giáo hoàng Phanxicô, những người tiền nhiệm của ngài, và thậm chí cả Bộ Phụng tự và Kỷ luật Bí tích, nơi đã ban hành Traditionis custodes , "đã nhấn mạnh đến sự tôn kính lớn hơn trong phụng vụ".

Đức Tổng Giám mục Cordileone cho biết: “Có lẽ sự quen thuộc hơn với Thánh lễ đó có thể giúp mang lại vẻ đẹp và sự tôn kính lớn hơn cho tất cả các nghi lễ Thánh lễ diễn ra tại các giáo xứ của chúng ta và các cộng đồng thờ phượng khác”.

Các tùy chọn có sẵn

Vậy Đức Thánh Cha có những lựa chọn nào và ngài có thể thực hiện chúng như thế nào?

Khi trao đổi với một số nhân vật nổi tiếng của Giáo hội hiểu rõ vấn đề này, họ đều đồng ý rằng Đức Giáo hoàng cần phải hành động thay vì để tình hình tiếp diễn như hiện tại.

Nhà văn Công giáo và chuyên gia về phụng vụ truyền thống Peter Kwasniewski cho biết mặc dù việc "liên tục thay đổi từ giáo hoàng này sang giáo hoàng khác" là không tốt cho sự ổn định của Giáo hội, nhưng ông tin rằng Đức Giáo hoàng Leo không còn lựa chọn nào khác ngoài việc "công khai đảo ngược" Traditionis custodes .

Ông cho biết, việc làm dịu đi việc thực hiện Traditionis custodes mà không trực tiếp giải quyết các khiếu nại của nó sẽ không làm mất đi "những điều sai trái tiềm ẩn trong văn kiện đó", nhưng sẽ gửi đi một "thông điệp tinh tế rằng 'cái gì cũng được'". Ông đề xuất rằng nếu Giáo hoàng Leo muốn "giữ thể diện", ông có thể ban hành một văn bản khác để làm rõ hoặc điều chỉnh Traditionis custodes , trong đó ông sẽ "về cơ bản trao lại cho các giám mục thẩm quyền phê chuẩn Thánh lễ La tinh Truyền thống và ca ngợi những lợi ích của nó đối với các tín hữu yêu thích nó vì những lý do chính đáng".

Một giải pháp thay thế khác, ông nói, có thể là nói: “Bốn năm qua đã khiến chúng ta nhận thức được những khó khăn và gian khổ mà chính sách của người tiền nhiệm của tôi đã gây ra, và chúng tôi cho rằng đã đến lúc khôi phục lại chính sách Summorum Pontificum của Benedict XVI .”

Nhà văn Công giáo và cộng tác viên của Register, Amy Welborn đồng ý với khả năng quay trở lại Summorum Pontificum , nói rằng mặc dù nó "không hoàn hảo", nhưng có vẻ như nó đang hoạt động. Bà cho biết, có lẽ giáo hoàng có thể đưa ra "một tuyên bố đơn giản" rằng trong bối cảnh hiện tại và "hiểu được nhu cầu của thời điểm này", Traditionis custodes không còn hữu ích trong thời điểm và bối cảnh hiện tại nữa, và việc quay trở lại Summorum Pontificum "sẽ là một khởi đầu".

Để phù hợp với trọng tâm truyền giáo của Đức Giáo hoàng Leo và Giáo hội, Welborn cũng tin rằng Đức Leo có thể nhớ lại niềm tin của Benedict XVI, được thể hiện rõ ràng trong lá thư kèm theo Summorum Pontificum , rằng "cả hai hình thức đều có giá trị". Ngài có thể kêu gọi "lòng bác ái sâu sắc nhất, có lẽ là lòng bác ái tự hy sinh, từ phía giáo dân và giáo sĩ để sống điều này trong đời sống giáo hội, và bất kể hình thức nào - và bất kể nghi lễ nào, La tinh hay Đông phương - để người Công giáo được nuôi dưỡng bằng niềm vui của Chúa Kitô trong món quà Bí tích Thánh Thể, và được củng cố để bước ra thế giới đang rất cần tình yêu của Chúa Kitô".

Joseph Shaw, chủ tịch Hiệp hội Thánh lễ La tinh của Anh, người ủng hộ một "văn bản ngắn" sẽ trả lại quyền ra quyết định cho các giám mục và cho phép tất cả các linh mục cử hành Thánh lễ cũ tại tất cả các nhà thờ, cho biết một giải pháp thay thế cho việc quay trở lại Summorum Pontificum có thể là một cách diễn giải và áp dụng mang tính ràng buộc của Traditionis custodes.

Ông tin rằng điều này sẽ "làm giảm đáng kể căng thẳng của vấn đề" và phù hợp với các điều kiện địa phương, mặc dù ông thừa nhận rằng một số giám mục sẽ cảm thấy bị một số tín đồ gây áp lực để cho phép hoặc cấm điều này.

Những người khác dự đoán một sự thay đổi dần dần có thể xảy ra khỏi cách tiếp cận của Francis đối với nghi lễ cổ xưa. Stuart Chessman, một chuyên gia người Mỹ về Thánh lễ La tinh truyền thống, không dự đoán hòa bình sẽ trở lại với Giáo hội "trong thời gian sớm", nhưng đặt câu hỏi liệu "cuộc chiến hủy diệt chống lại chủ nghĩa truyền thống" này, mà ông coi thực sự là một cuộc chiến chống lại "di sản của chính nó", có thể "duy trì trong thời gian dài" hay không.

Dấu hiệu và cử chỉ

Các lựa chọn khác được chia sẻ với Register có thể mang lại sự thống nhất và chữa lành những chia rẽ do Traditionis Custodes gây ra bao gồm Đức Giáo hoàng Leo đưa ra các dấu hiệu và cử chỉ thay vì đưa ra tuyên bố hoặc ban hành các văn bản. Những điều này có thể cho thấy hoặc ngụ ý rằng ngài ủng hộ việc chấm dứt những gì nhiều người coi là "cuộc đàn áp" đối với Thánh lễ La tinh Truyền thống và thay vào đó là áp dụng thái độ hòa bình, nhấn mạnh đến nhu cầu tôn kính và phản đối việc làm loãng các truyền thống.

Shaw cho biết điều này có thể bao gồm việc cho phép cử hành Thánh lễ La tinh tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô hoặc ban phép lành tông tòa cho cuộc hành hương Chartres truyền thống thường niên phổ biến ở Pháp, dự kiến diễn ra từ ngày 7 đến ngày 9 tháng 6. Năm thứ hai liên tiếp, cuộc hành hương được các tín đồ trẻ ưa chuộng này đã tràn ngập người tham gia và chứng kiến sự tăng trưởng theo cấp số nhân, buộc ban tổ chức phải tạm thời đình chỉ việc đăng ký. Cuộc hành hương đã phải đối mặt với sự phản đối từ các cấp bậc do sự phổ biến ngày càng tăng của nó.

Những đề xuất khác cho rằng Đức Giáo hoàng Leo ít nhất cũng nên ám chỉ đến sự phản đối của ngài, hoặc thậm chí là dừng hẳn, những hạn chế bị chỉ trích nhiều của Giám mục Martin khi giới hạn Thánh lễ La tinh Truyền thống trong một nhà nguyện duy nhất, dự kiến bắt đầu vào ngày 3 tháng 10 .

Đức Giáo hoàng cũng có thể chọn công bố kết quả tham vấn toàn cầu của các giám mục dẫn đến Traditionis Custodes. Vatican tuyên bố rằng những phát hiện do Bộ Giáo lý Đức tin (CDF) đưa ra cho thấy Thánh lễ La tinh gây chia rẽ, nhưng bằng chứng nội bộ của CDF và phân tích độc lập cho thấy kết quả không nhất quán ủng hộ câu chuyện về sự chia rẽ lan rộng. Kwasniewski cởi mở với khả năng công bố kết quả, nói rằng ông sẽ "vui mừng khi thấy một số 'sự minh bạch' được hứa hẹn nhiều nhưng hiếm khi được thực hiện". Shaw thận trọng hơn, lo ngại rằng nó "có thể khơi lại những vết thương cũ".

Nhìn chung, Kwasniewski hoài nghi rằng sự thống nhất có thể đạt được, xét đến “mức độ căm ghét truyền thống sâu sắc” tồn tại trong “một thế hệ nhất định và một loại người tiến bộ nhất định”. Điều mà ông tin là có thể là Leo, noi gương Thánh Augustine, “sẽ viện dẫn nguyên tắc đa nguyên hài hòa”, thấy rằng “nhiều phong tục tốt có thể phát triển, tùy theo nhu cầu đa dạng của tín đồ”.

Ông nói thêm: “Tôi có thể nói rằng sự thống nhất không phải là đồng nhất, và do đó không có vấn đề cố hữu nào khi có nhiều hơn một hình thức Nghi lễ La Mã, cũng giống như đã tồn tại một nghi lễ Zairian và một Nghi lễ của Giáo phận.”

Nhà bình luận Công giáo theo chủ nghĩa truyền thống người Mỹ Michael Matt tin rằng Đức Giáo hoàng Leo thấy rằng "thay vì là một thế lực gây chia rẽ trong đời sống của Giáo hội, Thánh lễ La tinh đã là một sự thống nhất mạnh mẽ". Trong các bình luận gửi cho Register vào ngày 1 tháng 6, Matt thừa nhận rằng một số người Công giáo theo chủ nghĩa truyền thống từ chối Công đồng Vatican II và tin rằng Thánh lễ Mới là không hợp lệ, nhưng vẫn khẳng định rằng họ "đã sống bên ngoài các cấu trúc giáo phận của Giáo hội và do đó thậm chí không có cơ hội gieo rắc bất hòa thông qua Thánh lễ La tinh".

“Tôi tin rằng, với tư cách là một linh mục truyền giáo, Đức Thánh Cha của chúng ta sẽ hiểu được nhu cầu lắng nghe những người theo chủ nghĩa truyền thống khi họ nói với ngài rằng chúng ta không bác bỏ Công đồng Vatican II và chúng ta không cho rằng Thánh lễ Mới là không hợp lệ”, Matt, biên tập viên của tờ báo Công giáo theo chủ nghĩa truyền thống The Remnant, cho biết. “Tất cả những gì chúng ta muốn là tôn thờ Chúa theo quyền phụng vụ tuyệt vời mà Đức Thánh Cha Benedict XVI đã đảm bảo với chúng ta là của chúng ta và không nên bị tước đoạt khỏi chúng ta”.

Một số người đã chỉ ra những dấu hiệu cho thấy Đức Thánh Cha có thiện cảm với truyền thống: ngài nhắc đến các Giáo phụ đầu tiên của Giáo hội, chọn danh hiệu Leo, phục hồi lễ phục truyền thống của giáo hoàng mà Francis đã loại bỏ, có trình độ tiếng Latin tốt và đã nói về sự huyền bí hơn là sự phô trương trong phụng vụ—một sự huyền bí mà, trong một trong những bài phát biểu đầu tiên của mình , ngài nói rằng "vẫn còn sống" trong các phụng vụ của các Giáo hội Đông phương. Trong một thông điệp gửi đến các giám mục Pháp đang tôn vinh ba vị thánh của đất nước, ngài kêu gọi các lễ kỷ niệm "không chỉ đơn giản là gợi lên nỗi nhớ về một quá khứ có vẻ như đã qua, mà còn đánh thức hy vọng và tạo ra động lực truyền giáo mới".

Đức Giáo hoàng Leo dường như hoàn toàn nhận thức được “các cuộc chiến phụng vụ” như một phần của sự chia rẽ và lo lắng đang thịnh hành trong Giáo hội. Vào ngày 31 tháng 5, ngài đã nói chuyện với các linh mục tại Thánh lễ truyền chức mà ngài cử hành tại Vương cung thánh đường Thánh Phêrô về nhu cầu xây dựng lại “uy tín của một Giáo hội bị tổn thương”.

“Chúng ta không thể hoàn toàn lên án hoặc cấm đoán hình thức phụng vụ La tinh đúng đắn và hợp pháp”, Đức Hồng y Müller nói với The Associated Press vào ngày 13 tháng 5. “Với tính cách của mình, tôi tin rằng (León) có khả năng nói chuyện với mọi người và tìm ra một giải pháp rất tốt cho tất cả mọi người”.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp