Đức Giáo Hoàng Lêô Xiv Tôn Vinh Chân Phước Luliu Hossu

Đức Giáo Hoàng Lêô Xiv Tôn Vinh Chân Phước Luliu Hossu Là Nhà Tiên Tri Của Hy Vọng Trong Lễ Tưởng Niệm Tại Nhà Nguyện Sistina

Vào chiều thứ Hai, ngày 16 tháng 6 năm 2025, Nhà Nguyện Sistina tại Vatican đã trở thành tâm điểm của một buổi lễ trọng thể nhằm tưởng niệm Chân Phước Iuliu Hossu, vị Hồng Y và Giám mục Công Giáo Đông phương của Giáo phận Cluj-Gherla, Rumani, người đã hy sinh mạng sống vì đức tin dưới chế độ Cộng sản. Chủ sự buổi lễ, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã ca ngợi Chân Phước Hossu như một “nhà tiên tri của hy vọng”, một biểu tượng của tình đoàn kết liên tôn, và một hình mẫu của lòng dũng cảm và lòng thương xót.

Buổi lễ được tổ chức để kỷ niệm 5 năm chuyến viếng thăm lịch sử của Đức Cố Giáo Hoàng Phanxicô tới Rumani vào năm 2019, cũng như lễ phong chân phước cho bảy vị Giám mục Công Giáo Đông phương tử đạo, bao gồm Chân Phước Iuliu Hossu, tại Quảng trường Tự do, Blaj. Đây không chỉ là dịp để tôn vinh một vị tử đạo anh hùng mà còn là cơ hội để Giáo hội Công giáo tái khẳng định cam kết thúc đẩy hòa bình, đối thoại liên tôn và bảo vệ phẩm giá con người.

Trong bài giảng mở đầu, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã nhấn mạnh sự hiện diện thiêng liêng của Chân Phước Iuliu Hossu trong Nhà Nguyện Sistina, nơi từng chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng trong lịch sử Giáo hội. Ngài nói:

“Hôm nay, Chân Phước Iuliu Hossu bước vào Nhà Nguyện Sistina, không phải bằng thân xác mà bằng tinh thần. Dù ngài đã chịu đau khổ trong bóng tối của nhà tù Cộng sản, ánh sáng đức tin của ngài vẫn tỏa rạng, dẫn dắt chúng ta đến với hy vọng và tình yêu của Thiên Chúa. Ngài là một nhà tiên tri của hy vọng, một chứng nhân của lòng trung thành, và một người bảo vệ phẩm giá con người bất chấp mọi nghịch cảnh.”

Chân Phước Hossu được Đức Giáo Hoàng Phaolô Đệ Lục bí mật tấn phong Hồng Y in pectore vào năm 1969, khi ngài vẫn còn bị giam cầm dưới chế độ Cộng sản ở Rumani. Dù đối mặt với sự bách hại khắc nghiệt, ngài vẫn kiên định trong sứ vụ mục tử, dẫn dắt dân Chúa qua những thử thách cam go. Sự trung thành của ngài với Giáo hội Rôma và lòng dũng cảm trước nghịch cảnh đã khiến ngài trở thành một biểu tượng của đức tin bất khuất.

Thánh lễ có sự tham dự của các đại diện từ Giáo hội Công Giáo Đông phương Rumani, các quan chức chính quyền dân sự, và Ngài Silviu Vexler, Chủ tịch Liên đoàn Cộng đồng Do Thái tại Rumani. Đức Giáo Hoàng Lêô XIV nhấn mạnh rằng di sản của Chân Phước Hossu vượt qua ranh giới của Giáo hội Công giáo, trở thành biểu tượng của tình anh em liên tôn và sự đoàn kết giữa các dân tộc.

Ngài đặc biệt ca ngợi những nỗ lực anh hùng của Chân Phước Hossu trong việc bảo vệ người Do Thái tại Bắc Transylvania trong thời kỳ Đức Quốc xã chiếm đóng (1940–1944). Bất chấp nguy hiểm đối với bản thân và Giáo hội Công Giáo Hy Lạp, Chân Phước Hossu đã tổ chức nhiều hoạt động để ngăn chặn việc trục xuất người Do Thái, cứu sống hàng ngàn người khỏi sự diệt chủng.

Đức Giáo Hoàng trích dẫn một đoạn từ lá thư mục vụ của Chân Phước Hossu, ban hành ngày 2 tháng 4 năm 1944:

“Lời kêu gọi của chúng tôi gửi đến tất cả mọi người: Hãy giúp đỡ người Do Thái, không chỉ bằng suy nghĩ mà còn bằng sự hy sinh của chính mình. Không có hành động nào cao quý hơn việc cung cấp sự hỗ trợ của Kitô giáo và Rumani, xuất phát từ lòng bác ái nồng nhiệt của con người. Hãy mở lòng ra với những người đang chịu đau khổ, bởi trong họ, chúng ta nhìn thấy hình ảnh của Chúa Kitô.”

Lời khai của cựu Giáo sĩ Do Thái Moshe Carmilly-Weinberger cũng được nhắc lại, xác nhận rằng sự can thiệp của Chân Phước Hossu đã cứu sống hàng ngàn người Do Thái. Những hành động này đã khiến ngài được đề cử cho danh hiệu “Người Công Chính Giữa Các Dân Tộc” tại Yad Vashem, công nhận những người không phải Do Thái đã mạo hiểm mạng sống để cứu người Do Thái trong Holocaust.

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV mô tả Chân Phước Iuliu Hossu như một “người của đối thoại và nhà tiên tri của hy vọng”. Ngài nhắc lại việc Đức Giáo Hoàng Phanxicô tuyên chân phước cho ngài vào năm 2019, công nhận ngài là một vị tử đạo và một hình mẫu của đức hạnh Kitô giáo. Trích dẫn lời của Chân Phước Hossu, Đức Giáo Hoàng nhấn mạnh sức mạnh của sự tha thứ:

“Thiên Chúa đã sai chúng ta vào bóng tối đau khổ này để tha thứ và cầu nguyện cho sự hoán cải của tất cả mọi người. Trong đau khổ, chúng ta tìm thấy ý nghĩa; trong tha thứ, chúng ta tìm thấy tự do; và trong tình yêu, chúng ta tìm thấy Thiên Chúa.”

Đức Giáo Hoàng nhận xét:

“Những lời này là tinh thần của các vị tử đạo – một niềm tin không lay chuyển, không mang lòng hận thù, và luôn đi kèm với lòng thương xót. Chân Phước Hossu đã biến đau khổ thành tình yêu, biến bóng tối thành ánh sáng, và biến sự bách hại thành lời cầu nguyện cho những kẻ ngược đãi mình. Ngài là ngọn hải đăng của hy vọng trong một thế giới đầy bất công.”

Ngài so sánh tấm gương của Chân Phước Hossu với tinh thần của Tuyên ngôn Nostra Aetate của Công đồng Vatican II, kêu gọi sự tôn trọng và đối thoại với các tôn giáo ngoài Kitô giáo. Đức Giáo Hoàng nhấn mạnh:

“Những gì Chân Phước Hossu đã làm cho người Do Thái ở Rumani là minh chứng cho tinh thần của Nostra Aetate. Ngài không chỉ là một vị tử đạo mà còn là một người tiên phong của tình đoàn kết liên tôn, một người bảo vệ phẩm giá con người, và một chứng nhân của lòng quảng đại, thậm chí đến mức hy sinh cao cả nhất.”

Lấy cảm hứng từ khẩu hiệu giám mục của Chân Phước Hossu, “Đức tin của chúng ta là sự sống của chúng ta”, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV kêu gọi chống lại mọi hình thức bạo lực, đặc biệt là những hành vi nhắm vào những người dễ bị tổn thương. Ngài nói:

“Chúng ta phải nói ‘Không!’ với bạo lực dưới mọi hình thức. Nhưng chúng ta phải lên tiếng mạnh mẽ hơn khi bạo lực nhắm vào những người không có khả năng tự vệ, như trẻ em, người nghèo và các gia đình. Là Kitô hữu, chúng ta được kêu gọi bảo vệ sự sống, thúc đẩy hòa bình và xây dựng một thế giới phản ánh tình yêu của Thiên Chúa.”

Đức Giáo Hoàng khuyến khích các tín hữu noi theo lòng dũng cảm, lòng thương xót và tinh thần tha thứ của Chân Phước Hossu, đồng thời kêu gọi xây dựng các cộng đồng dựa trên sự tôn trọng, đối thoại và tình yêu.

Thánh lễ tại Nhà Nguyện Sistina mang ý nghĩa lịch sử và văn hóa sâu sắc, đánh dấu sự tiếp nối của cam kết của Giáo hội trong việc tưởng nhớ các vị tử đạo và thúc đẩy đối thoại liên tôn. Sáng kiến này được thống nhất cách đây một năm với Đức Cố Giáo Hoàng Phanxicô, theo yêu cầu của Liên đoàn Cộng đồng Do Thái Rumani, nhằm tôn vinh những đóng góp của Chân Phước Hossu trong việc bảo vệ người Do Thái và xây dựng tình đoàn kết.

Sự hiện diện của Ngài Silviu Vexler và các đại diện chính quyền dân sự là minh chứng cho tầm ảnh hưởng của Chân Phước Hossu vượt ra ngoài Giáo hội Công giáo. Buổi lễ cũng nhấn mạnh mối quan hệ ngày càng sâu sắc giữa Giáo hội Công giáo và cộng đồng Do Thái, được củng cố bởi Nostra Aetate và các nỗ lực của các vị Giáo hoàng gần đây.

Kết thúc bài giảng, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV cầu xin Chúa ban phước lành cho tất cả những người hiện diện và bày tỏ hy vọng rằng tấm gương của Chân Phước Iuliu Hossu sẽ tiếp tục tỏa sáng như “ngọn hải đăng” cho thế giới. Ngài nói:

“Chân Phước Iuliu Hossu là một chứng nhân của hy vọng, một người bảo vệ phẩm giá con người, và một nhà tiên tri của tình yêu Thiên Chúa. Nguyện xin ngài tiếp tục cầu bầu cho chúng ta, để chúng ta có thể sống đức tin của mình với lòng dũng cảm, lòng thương xót và tinh thần tha thứ. Nguyện xin Thiên Chúa chúc lành cho tất cả chúng ta và dẫn dắt chúng ta trên con đường hòa bình.”

Thánh lễ tại Nhà Nguyện Sistina là một khoảnh khắc lịch sử, nhắc nhở chúng ta rằng đức tin, khi được sống trọn vẹn, có thể biến đổi cả thế giới. Di sản của Chân Phước Iuliu Hossu sẽ tiếp tục là nguồn cảm hứng cho các thế hệ tương lai.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp