Kỷ niệm 25 năm phong thánh các thánh tử đạo Mexico

KỶ NIỆM 25 NĂM PHONG THÁNH CÁC THÁNH TỬ ĐẠO MEXICO - ĐỨC GIÁO HOÀNG KÊU GỌI NOI THEO ĐỨC TÍNH ANH HÙNG TRONG MỘT QUÊ HƯƠNG “TẮM TRONG MÁU”

Trong một sự kiện trang trọng và đầy ý nghĩa, Giáo hội Công giáo tại Mexico đã long trọng tổ chức Thánh lễ kỷ niệm 25 năm ngày phong thánh cho Thánh Christopher Magellan cùng 24 vị tử đạo bạn đồng hành của ngài, những người đã hy sinh mạng sống vì đức tin trong cuộc đàn áp tôn giáo khốc liệt do chính quyền Mexico tiến hành vào những năm 1920. Thánh lễ được cử hành tại Đền thánh các Thánh Tử đạo Mexico ở Tlaquepaque, thuộc vùng đô thị Guadalajara, bang Jalisco, Mexico – một địa điểm mang ý nghĩa thiêng liêng sâu sắc đối với người Công giáo Mexico. Sự kiện này không chỉ là dịp để tưởng nhớ các vị thánh tử đạo, mà còn là cơ hội để Đức Giáo Hoàng và các vị lãnh đạo Giáo hội khuyến khích cộng đồng tín hữu noi theo đức tính kiên trung, lòng can đảm và sự thánh thiện của các ngài trong bối cảnh một quê hương vẫn đang chịu nhiều đau thương, được mô tả như “tắm trong máu” bởi bạo lực và những thách thức đức tin.

Thánh lễ trọng thể được chủ trì bởi Đức Tổng Giám mục Guadalajara, Hồng y José Francisco Robles Ortega, một nhân vật quan trọng trong Giáo hội Công giáo Mexico, người vừa trở về từ Rome sau khi tham dự mật nghị bầu Đức Giáo Hoàng Leo XIV. Với sự hiện diện của đông đảo tín hữu, Thánh lễ không chỉ là một nghi thức tôn giáo mà còn là một lời nhắc nhở sâu sắc về sự hy sinh cao cả của các vị tử đạo, những người đã chịu chết vì lòng căm thù đức tin trong một giai đoạn đen tối của lịch sử Mexico.

Trong bài giảng của mình, Đức Cha Manuel González Villaseñor, Giám mục phụ tá của Guadalajara, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của sự kiện phong thánh diễn ra vào năm 2000 dưới triều đại của Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Ngài nhắc lại rằng: “Vào năm 2000, Thánh Gioan Phaolô II đã ban cho Giáo hội Mexico 27 vị thánh, những người đã trở thành ngọn đuốc soi sáng con đường đức tin của chúng ta. Trong số đó, Thánh Christopher Magellan và các bạn đồng hành của ngài, phần lớn là các linh mục, cùng với ba giáo dân, đã hiến dâng mạng sống vì Chúa. Ngoài ra, chúng ta còn được ban tặng Thánh José María de Yermo y Parres, một linh mục và giáo sư người Mexico, cùng với vị thánh nữ đầu tiên của Mexico, Mẹ María de Jesús Venegas de la Sacramentado, được yêu mến với tên gọi Mẹ Naty.”

Đức Cha González Villaseñor nhấn mạnh rằng những vị thánh này không chỉ là biểu tượng của lòng trung thành với đức tin, mà còn là những tấm gương sống động về sự thánh thiện mà mỗi tín hữu được mời gọi noi theo. Ngài kêu gọi cộng đoàn: “Hơn bao giờ hết, mỗi người chúng ta cần nuôi dưỡng khát vọng đạt tới sự thánh thiện trong tâm hồn mình. Các thánh tử đạo đã cho chúng ta thấy rằng sự thánh thiện không phải là điều xa vời, mà là một hành trình đòi hỏi lòng can đảm, sự hy sinh và tình yêu vô điều kiện dành cho Chúa và tha nhân.”

Trong bài giảng, Đức Cha González Villaseñor đã tái hiện lại sự anh dũng của các thánh tử đạo Mexico khi đối mặt với sự đàn áp tàn bạo. Ngài chia sẻ: “Có lẽ trong những thời khắc đen tối ấy, nhiều người đã chọn từ bỏ đức tin, chạy trốn khỏi nguy hiểm để bảo toàn mạng sống. Nhưng các thánh tử đạo của chúng ta thì không. Họ đã đứng vững, với lòng can đảm phi thường, hô vang ‘Vạn tuế Đức Kitô Vua’ và ‘Vạn tuế Thánh Mary xứ Guadalupe’. Họ đã sẵn sàng hy sinh mạng sống của mình để làm chứng cho đức tin và bảo vệ phẩm giá của Giáo hội.”

Những lời này không chỉ gợi lên ký ức về sự hy sinh của các thánh tử đạo, mà còn khơi dậy trong lòng các tín hữu niềm tự hào về di sản đức tin của dân tộc Mexico. Các thánh tử đạo, dù là linh mục hay giáo dân, đã trở thành biểu tượng của lòng trung thành tuyệt đối với Chúa, ngay cả khi phải đối mặt với cái chết. Sự kiên định của các ngài đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ tín hữu và tiếp tục là nguồn động lực mạnh mẽ trong bối cảnh hiện nay, khi đức tin Công giáo đang phải đối mặt với những thách thức mới.

Để hiểu rõ hơn về ý nghĩa của sự hy sinh của các thánh tử đạo, cần nhìn lại bối cảnh lịch sử của cuộc đàn áp tôn giáo ở Mexico. Từ giữa thế kỷ 19, chủ nghĩa bài giáo sĩ bắt đầu gia tăng tại Mexico, với các chính sách hạn chế quyền tự do tôn giáo của người Công giáo. Đến đầu thế kỷ 20, sự đàn áp này đạt đến đỉnh điểm dưới các chính quyền cách mạng, khi các đạo luật nghiêm ngặt được ban hành nhằm cấm đoán việc thờ phượng công khai, giáo dục tôn giáo và các hoạt động của Giáo hội Công giáo.

Những chính sách này đã dẫn đến một cuộc xung đột đẫm máu được lịch sử ghi nhận với tên gọi “Chiến tranh Cristero” hoặc “Cristiada” (1926–1929). Trong cuộc chiến này, hàng ngàn tín hữu Công giáo, bao gồm cả những người không cầm vũ khí, đã bị chính quyền sát hại chỉ vì họ thực hành đức tin của mình. Nhiều người đã bí mật tổ chức các buổi cầu nguyện, cử hành Thánh lễ trong những nơi ẩn náu, bất chấp nguy cơ bị bắt và hành quyết. Những người cầm vũ khí, được gọi là các chiến binh Cristero, đã chiến đấu để bảo vệ quyền tự do tôn giáo, với khẩu hiệu “Viva Cristo Rey” (Vạn tuế Đức Kitô Vua) vang vọng trên các chiến trường.

Cuộc đàn áp đã để lại một vết thương sâu sắc trong lịch sử Mexico. Hàng chục ngàn người Công giáo, từ linh mục, tu sĩ đến giáo dân, đã bị sát hại. Các thánh tử đạo như Thánh Christopher Magellan và các bạn đồng hành của ngài là những nhân chứng sống động cho sự tàn bạo của thời kỳ này, nhưng cũng là những ngọn lửa hy vọng, thắp sáng con đường cho tự do tôn giáo tại Mexico.

Mối quan hệ giữa Giáo hội Công giáo và nhà nước Mexico đã trải qua một chặng đường dài đầy thử thách. Trong suốt hơn bảy thập kỷ, từ sau cuộc cách mạng Mexico (1910–1920), Giáo hội Công giáo bị chính quyền từ chối công nhận hợp pháp. Các linh mục bị cấm mặc phẩm phục ngoài nơi thờ phượng, các trường học Công giáo bị đóng cửa, và nhiều tài sản của Giáo hội bị tịch thu. Chỉ đến năm 1992, với một cuộc cải cách hiến pháp quan trọng, Giáo hội Công giáo mới được chính thức công nhận trở lại, đánh dấu một bước ngoặt trong lịch sử đất nước.

Sự công nhận này không chỉ là một chiến thắng pháp lý, mà còn là kết quả của sự hy sinh của các thánh tử đạo và những nỗ lực không ngừng nghỉ của cộng đồng Công giáo Mexico. Như Đức Cha González Villaseñor đã nhấn mạnh trong bài giảng: “Nhờ máu của các thánh tử đạo, chúng ta hôm nay được tự do bày tỏ đức tin của mình. Họ đã đặt nền móng để chúng ta có thể sống đức tin cách công khai, không còn phải lén lút trong bóng tối.”

Trong bài giảng của mình, Đức Cha González Villaseñor không chỉ ca ngợi sự hy sinh của các thánh tử đạo, mà còn cảnh báo về những thách thức mới mà Giáo hội Công giáo đang phải đối mặt. Ngài lưu ý rằng, mặc dù tự do tôn giáo đã được khôi phục, “vẫn còn những khuynh hướng bách hại, đôi khi diễn ra một cách bí mật, nhằm chống lại các Kitô hữu Công giáo.” Những khuynh hướng này có thể biểu hiện qua sự phân biệt đối xử, áp lực xã hội, hoặc sự suy giảm ảnh hưởng của đức tin trong đời sống công cộng.

Tuy nhiên, vị giám mục nhấn mạnh rằng di sản của các thánh tử đạo vẫn là nguồn sức mạnh để Giáo hội vượt qua những khó khăn này. “Họ đã hy sinh để chúng ta có được tự do lớn hơn,” ngài nói. “Vì thế, chúng ta biết ơn lời chứng của họ, chúng ta tôn kính họ, và chúng ta cầu xin sự chuyển cầu của họ để tiếp tục sứ mạng làm chứng cho Chúa trong thế giới hôm nay.”

Đức Cha González Villaseñor kêu gọi các tín hữu noi gương các thánh tử đạo bằng cách sống đức tin một cách can đảm và nhất quán. Ngài nhấn mạnh rằng sự thánh thiện không chỉ dành cho các vị tử đạo, mà là lời mời gọi dành cho mọi Kitô hữu. “Chúng ta được kêu gọi để đối mặt với những thách thức của thời đại, từ sự mất đi sự hiện diện của Chúa trong xã hội đến những cám dỗ khiến chúng ta xa rời đức tin. Hãy noi gương các thánh tử đạo, để trái tim chúng ta luôn hướng về Chúa và sẵn sàng vác thập giá của mình.”

Mexico từ lâu được biết đến như một quốc gia mang bản sắc Công giáo sâu sắc, với lòng sùng kính đặc biệt dành cho Đức Mẹ Guadalupe, biểu tượng thiêng liêng của dân tộc. Tuy nhiên, như Đức Cha González Villaseñor đã đau buồn chỉ ra, quê hương này cũng là một nơi “tắm trong máu” bởi bạo lực kéo dài và những thách thức xã hội nghiêm trọng. Từ các cuộc xung đột lịch sử như Chiến tranh Cristero đến những vấn đề hiện đại như tội phạm, ma túy và bất bình đẳng, Mexico tiếp tục đối mặt với những thập giá nặng nề.

Trong bối cảnh này, vị giám mục kêu gọi các tín hữu biến đau khổ thành nguồn sức mạnh thiêng liêng, như các thánh tử đạo đã làm. “Chúng ta phải học cách vác thập giá của mình, như Chúa Giêsu đã vác, và dâng hiến những đau khổ ấy cho những nhu cầu của thế giới, của quê hương chúng ta,” ngài nói. “Quê hương Mexico tươi đẹp của chúng ta, dù vẫn mang danh Công giáo và Guadalupan, đang cần được chữa lành bởi tình yêu và lòng thương xót của Chúa.”

Kết thúc bài giảng, Đức Cha González Villaseñor nhấn mạnh rằng việc tưởng nhớ các thánh tử đạo không chỉ dừng lại ở lời cầu nguyện hay sự tôn kính, mà phải được thể hiện qua hành động cụ thể. Ngài khuyến khích các tín hữu: “Hôm nay, chúng ta cầu xin sự chuyển cầu của các thánh tử đạo để quê hương chúng ta một lần nữa tìm thấy hòa bình. Nhưng hòa bình ấy không chỉ đến từ lời nói, mà phải được xây dựng bằng hành động – những hành động của lòng bác ái, công lý và sự tha thứ.”

Ngài kêu gọi cộng đoàn sống đức tin một cách chân thực, không chỉ trong nhà thờ mà còn trong đời sống hằng ngày. “Hãy để máu của các thánh tử đạo tiếp tục là hạt giống cho một Giáo hội sống động, một Giáo hội biết yêu thương, phục vụ và làm chứng cho Chúa Giêsu giữa lòng thế giới,” ngài nói.

Sự kiện kỷ niệm 25 năm phong thánh các thánh tử đạo Mexico không chỉ là một dịp để nhìn lại lịch sử, mà còn là một lời mời gọi mạnh mẽ để sống đức tin trong hiện tại. Như Đức Giáo Hoàng và các vị lãnh đạo Giáo hội đã nhấn mạnh, các thánh tử đạo là những tấm gương sáng ngời về lòng can đảm, sự hy sinh và sự thánh thiện. Trong một quê hương vẫn đang chịu nhiều đau thương, người Công giáo Mexico được mời gọi noi theo các ngài, không chỉ bằng lời nói mà bằng chính cuộc sống của mình.

Thánh lễ tại Đền thánh các Thánh Tử đạo Mexico ở Tlaquepaque đã khép lại với những lời ca ngợi Chúa và lòng biết ơn dành cho các thánh tử đạo. Nhưng thông điệp của sự kiện này sẽ tiếp tục vang vọng, thôi thúc các tín hữu trên khắp Mexico và thế giới sống đức tin cách mạnh mẽ hơn, để quê hương Mexico không chỉ là một đất nước Công giáo về danh xưng, mà là một ngọn lửa đức tin cháy sáng, mang lại ánh sáng và hy vọng cho tất cả.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp