Luận Án Tiến Sĩ Của GH Leo XIV
Luận Án Tiến Sĩ Của Giáo Hoàng Tương Lai Leo XIV: Manh Mối Về Triều Đại Giáo Hoàng
Luận án tiến sĩ của Đức Giáo hoàng Leo XIV, được thực hiện tại Đại học Giáo hoàng St. Thomas Aquinas (thường gọi là Angelicum) ở Rome, không chỉ là một công trình học thuật xuất sắc mà còn là một cửa sổ hé lộ tầm nhìn và phong cách lãnh đạo của ngài trong vai trò lãnh đạo Giáo hội Công giáo. Với tựa đề “Vai trò của Bề trên địa phương trong Dòng Thánh Augustine”, luận án này không chỉ tập trung vào quy tắc của Dòng Augustinô mà còn mang tầm nhìn sâu sắc, có thể áp dụng cho vai trò giám mục và thậm chí là giáo hoàng. Theo Cha Thomas Joseph White, hiệu trưởng của Angelicum, công trình này phản ánh sự cân bằng tinh tế giữa thẩm quyền, sự vâng phục, và lòng tôn trọng con người – những yếu tố định hình triều đại giáo hoàng của Đức Leo XIV.
Đức Giáo hoàng Leo XIV, khi đó là Cha Robert Prevost, bắt đầu hành trình học thuật của mình tại Angelicum vào năm 1981, ngay sau khi tuyên khấn trọng thể trong Dòng Thánh Augustine. Trong khoảng thời gian từ 1981 đến 1983, ngài theo học chương trình cử nhân giáo luật, một bước đệm để tiến tới bằng tiến sĩ. Ngài được thụ phong linh mục vào tháng 6 năm 1982, trong khi vẫn tiếp tục học tập, và đến năm 1985, ngài hoàn thành luận án tiến sĩ với chủ đề “Vai trò của Bề trên địa phương trong Dòng Thánh Augustine”.
Angelicum vào đầu những năm 1980 được Cha White mô tả như đang ở trong “thời kỳ hoàng kim” của khoa luật giáo hội. Đây là giai đoạn mà các giáo sư của trường đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ Đức Giáo hoàng John Paul II soạn thảo và chỉnh sửa Bộ luật Giáo hội năm 1983, một văn kiện vẫn còn hiệu lực đến ngày nay. Trong bối cảnh học thuật sôi nổi này, Cha Prevost đã tiếp thu không chỉ kiến thức chuyên môn về giáo luật mà còn một tầm nhìn sâu sắc về sự lãnh đạo trong Giáo hội.
Cha White, vị hiệu trưởng người Mỹ đầu tiên của Angelicum, nhấn mạnh rằng việc trường đại học tham gia vào quá trình đào tạo hai trong số bốn vị giáo hoàng gần đây – Đức John Paul II và Đức Leo XIV – là “một vinh dự không thể diễn tả được”. Luận án của Cha Prevost, theo ông, là một tác phẩm trưởng thành, thể hiện sự uyên thâm, tư duy tâm linh sâu sắc, và khả năng áp dụng các nguyên tắc của Dòng Augustinô vào những bối cảnh rộng lớn hơn.
Luận án của Đức Giáo hoàng Leo XIV tập trung vào vai trò của bề trên địa phương trong Dòng Thánh Augustine, nhưng Cha White nhận định rằng tầm nhìn của nó vượt xa phạm vi nội bộ của dòng tu. Công trình này khám phá bản chất của sự vâng phục và thẩm quyền trong Giáo hội Công giáo, nhấn mạnh sự hiệp thông cộng đồng, lòng tôn trọng lương tâm cá nhân, và trách nhiệm của người lãnh đạo trong việc hướng dẫn cộng đoàn theo luật Chúa Kitô.
Cha White mô tả luận án như một tác phẩm của “một người 30 tuổi có học thức sâu rộng, đọc rất nhiều sách và có suy nghĩ sâu sắc và tâm linh”. Nó không chỉ đề cập đến các quy tắc của Dòng Augustinô mà còn phân tích cách một bề trên phải cân bằng giữa việc tôn trọng tự do của các thành viên và trách nhiệm đưa ra quyết định cuối cùng để đảm bảo sự thống nhất và hiệp thông của cộng đoàn. Theo Cha White, luận án phản ánh một lý thuyết về sự vâng phục, trong đó “sự vâng phục là điều được thể hiện qua đời sống tinh thần, cởi mở với chân lý của đức tin, và ý chí là sự đồng ý một cách tự do bằng cách hiểu một chân lý chung mà cộng đồng muốn cùng nhau sống”.
Cụ thể, luận án nhấn mạnh rằng một bề trên phải biết tôn trọng lương tâm, ân sủng, và tài năng của các thành viên, đồng thời nhận thức được những hạn chế và đau khổ của họ. Người lãnh đạo, theo đó, được mời gọi quy hướng về Chúa Kitô và luật lệ, đồng thời vun đắp một lối sống vị tha để phục vụ lợi ích chung. Cha White gọi đây là một “phiên bản tuân thủ cân bằng nhưng khắt khe”, thể hiện sự tôn trọng sâu sắc đối với mỗi cá nhân trong bối cảnh mục tiêu chung dựa trên đức tin Công giáo.
Tầm nhìn trong luận án của Đức Leo XIV không chỉ giới hạn trong Dòng Augustinô mà còn có ý nghĩa lớn hơn khi ngài đảm nhận các vai trò lãnh đạo cao hơn. Năm 2001, Cha Prevost được bầu làm bề trên tổng quyền của Dòng Augustinô, một vị trí mà ngài đảm nhiệm cho đến năm 2013. Vai trò này cho phép ngài áp dụng những nguyên tắc đã được nghiên cứu trong luận án vào thực tiễn, từ việc lãnh đạo một cộng đoàn tu sĩ đến việc quản lý các vấn đề phức tạp của dòng trên toàn cầu.
Cha White nhận xét: “Thật sự rất thú vị, cách Chúa chuẩn bị cho ngài để đảm nhiệm nhiệm vụ này là trở thành một nhà lãnh đạo trong Giáo hội Công giáo, người luôn tôn trọng [mọi người].” Khi trở thành Giáo hoàng, Đức Leo XIV được cho là đã mang theo nền tảng giáo luật và kinh nghiệm lãnh đạo của mình để điều hành Giáo hội. Theo Cha White, sự cân bằng giữa tham vấn và đưa ra quyết định cuối cùng – một chủ đề cốt lõi trong luận án – có thể là dấu ấn trong cách ngài quản lý Vatican và hướng dẫn Giáo hội toàn cầu.
Nền tảng giáo luật của Đức Leo XIV, được tôi luyện tại Angelicum, cung cấp cho ngài một khung pháp lý và tinh thần để đối mặt với những thách thức của triều đại giáo hoàng. Cha White nhấn mạnh rằng tầm nhìn của ngài về sự vâng phục, kết hợp với sự nghiên cứu về Dòng Augustinô, mang lại một cách tiếp cận lãnh đạo vừa sâu sắc vừa thực tiễn. “Đó có lẽ là điều thực sự sâu sắc trong ngài và có lẽ rất hữu ích,” ông lưu ý.
Việc Đức Giáo hoàng Leo XIV từng là một sinh viên xuất sắc tại Angelicum không chỉ là niềm tự hào của trường mà còn là minh chứng cho vai trò của giáo dục Công giáo trong việc đào tạo các nhà lãnh đạo Giáo hội. Cha White nhấn mạnh rằng luận án của ngài, dù được viết cách đây hơn bốn thập kỷ, vẫn mang tính thời sự trong việc cung cấp những manh mối về phong cách lãnh đạo của ngài với tư cách là giáo hoàng.
Triều đại của Đức Leo XIV, theo các nhà quan sát, có thể được định hình bởi sự kết hợp giữa sự nghiêm túc về giáo luật, lòng tôn trọng con người, và cam kết thúc đẩy sự hiệp thông trong Giáo hội. Những nguyên tắc này, được thể hiện rõ ràng trong luận án tiến sĩ của ngài, không chỉ là nền tảng cho hành trình cá nhân của ngài mà còn là kim chỉ nam cho cách ngài dẫn dắt Giáo hội Công giáo trong thời đại đầy thách thức này.
Lm. Anmai, CSsR tổng hợp