Một khoảnh khắc lịch sử: ĐGH Lêô XIV hòa mình với Rome trong vai trò giám mục

MỘT KHOẢNH KHẮC LỊCH SỬ: ĐỨC GIÁO HOÀNG LEO XIV HÒA MÌNH VỚI ROME TRONG VAI TRÒ GIÁM MỤC

Vào một buổi chiều rực rỡ tại thành phố vĩnh cửu Rome, một sự kiện trọng đại đã diễn ra, để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử Giáo hội Công giáo và thành phố này. Đức Giáo hoàng Leo XIV, vị tân giáo hoàng vừa được bầu, đứng trước Thị trưởng Rome, ông Roberto Gualtieri, tại Quảng trường Aracoeli lịch sử, và tuyên bố với sự xúc động chân thành: “Hôm nay tôi có thể nói rằng vì anh và cùng với anh, tôi là người La Mã.” Những lời này, tràn đầy cảm xúc và ý nghĩa, đánh dấu một thời khắc quan trọng trong hành trình của ngài khi chính thức đảm nhận vai trò Giám mục Rome, một danh hiệu gắn kết vai trò lãnh đạo tinh thần của Giáo hội Công giáo toàn cầu với bản sắc độc đáo của thành phố cổ kính này.

Ngày hôm đó bắt đầu với không khí háo hức lan tỏa khắp Rome. Vào khoảng 4:00 chiều giờ địa phương, một chiếc SUV bọc thép của hãng Volkswagen rời Vatican, chở Đức Giáo hoàng Leo XIV hướng đến Vương cung thánh đường Thánh Gioan Lateran, nhà thờ chính tòa của Rome và là “mẹ của mọi nhà thờ trên thế giới”. Thánh đường này, thường được gọi là “mẹ và đầu của tất cả các nhà thờ trong thành phố và thế giới”, giữ một vị trí đặc biệt trong truyền thống Công giáo. Chính tại đây, vào lúc 5:00 chiều, Đức Thánh Cha dự kiến sẽ cử hành Thánh lễ long trọng và chính thức nhận chức Giám mục Rome, củng cố vai trò của ngài với tư cách là người đứng đầu giáo phận này.

Hành trình đến Lateran mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Khi chiếc xe chở giáo hoàng di chuyển qua những con phố lịch sử của Rome, nó đi ngang qua các địa danh đã chứng kiến hàng thế kỷ của đức tin, văn hóa và lịch sử. Tuyến đường kết thúc tại Piazza dell’Aracoeli, một quảng trường nằm dưới chân đồi Campidoglio, trung tâm chính trị và dân sự của Rome từ thời cổ đại. Đồi Campidoglio, với cầu thang tráng lệ do Michelangelo thiết kế, dẫn lên Palazzo Senatorio, trụ sở lịch sử của Tòa thị chính Rome. Chính tại nơi đây, trong khung cảnh biểu tượng này, Thị trưởng Gualtieri đã chào đón Đức Giáo hoàng, khôi phục một truyền thống quý giá nhấn mạnh mối liên kết sâu sắc giữa thành phố và Tòa thánh.

Cuộc gặp tại Piazza dell’Aracoeli không chỉ là một nghi thức mà còn là sự tái khẳng định mối quan hệ cộng sinh giữa sứ mệnh tinh thần của Giáo hội và đời sống dân sự của Rome. Vị giáo hoàng cuối cùng thực hiện nghi thức chào hỏi chính thức tại địa điểm này là Đức Phaolô VI, người đã gặp Thị trưởng Glauco Della Porta thời bấy giờ. Năm 1978, truyền thống này được khôi phục ngắn ngủi, nhưng Đức Gioan Phaolô I qua đời chỉ một tháng sau khi đắc cử, khiến ngài không thể tham dự một cuộc gặp tương tự. Quyết định của Đức Leo XIV trong việc nối lại truyền thống này là một tuyên bố mạnh mẽ về sự gắn bó của ngài với Rome và người dân nơi đây.

Khi bước ra khỏi xe, Đức Giáo hoàng được chào đón bởi một phái đoàn gồm các nhà chức trách dân sự và quân sự, cùng với đám đông người dân Rome tụ tập để chứng kiến khoảnh khắc lịch sử này. Không khí tràn ngập cảm giác đoàn kết và mục đích chung. Thị trưởng Gualtieri, trong bài phát biểu của mình, bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc vì sự hiện diện của Đức Thánh Cha, nhấn mạnh rằng cuộc gặp này là “một minh chứng nữa cho tình cảm của Đức Thánh Cha dành cho thủ đô nước Ý”. Ông mô tả sự kiện này như “sự xác nhận mối liên kết sâu sắc giữa Rome và chiều kích phổ quát của Giáo hội”, một mối dây đã định hình bản sắc của thành phố qua hơn hai thiên niên kỷ.

Lời phát biểu của Đức Leo XIV đã chạm đến trái tim của những người hiện diện. Đứng trước thị trưởng và các quan chức, ngài nói với sự ấm áp và chân thành, nhấn mạnh mối liên kết cá nhân với thành phố. “Ngay sau cuộc bầu cử,” ngài bắt đầu, “tôi đã nhắc nhở các anh chị em tụ họp tại Quảng trường Thánh Phêrô rằng tôi là một Kitô hữu với họ và là một giám mục cho họ. Theo một cách đặc biệt, hôm nay tôi có thể nói rằng đối với các bạn và với các bạn, tôi là một người La Mã.” Đám đông vỡ òa trong tiếng vỗ tay, tiếng hoan hô vang vọng khắp quảng trường, thể hiện sự đón nhận của họ đối với vị giáo hoàng như một người con của Rome.

Bài phát biểu của Đức Thánh Cha là sự kết hợp tuyệt vời giữa suy tư tâm linh và cam kết dân sự. Ngài nêu rõ hai khía cạnh của sứ mệnh Giám mục Rome: trách nhiệm tinh thần trong việc nuôi dưỡng đức tin của Dân Chúa và cam kết xã hội nhằm thúc đẩy lợi ích chung. “Khi chính thức bắt đầu sứ vụ của mình với tư cách là mục tử của giáo phận này,” ngài nói, “tôi cảm thấy trách nhiệm nặng nề nhưng đầy nhiệt huyết là phục vụ tất cả các thành viên của giáo phận, trước hết và trên hết trong trái tim tôi là đức tin của Dân Chúa và do đó là lợi ích chung của xã hội.”

Tầm nhìn về sự phục vụ này không chỉ giới hạn ở những người có đức tin mà còn mở rộng đến tất cả cư dân Rome, bất kể tín ngưỡng. Đức Giáo hoàng nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác với chính quyền địa phương, tuyên bố: “Chúng ta là những người cộng tác, mỗi bên trong phạm vi thể chế của mình.” Ngài làm nổi bật vai trò lịch sử của Giáo hội tại Rome, ghi nhận những đóng góp của Giáo hội trong giáo dục, từ thiện và nghệ thuật, tất cả đều phản ánh sự quan tâm đến phẩm giá con người. “Giáo dục thanh thiếu niên, hỗ trợ những người đau khổ, tận tụy với những người yếu thế nhất, và phát triển nghệ thuật là những biểu hiện của sự quan tâm đến phẩm giá con người mà chúng ta phải luôn duy trì, đặc biệt là đối với những người nhỏ bé, yếu đuối và nghèo khổ,” ngài khẳng định.

Những nhận xét của Đức Giáo hoàng cũng đề cập đến sứ mệnh tông đồ của Giáo hội tại Rome, vốn là nền tảng trong bản sắc của thành phố kể từ thời các tông đồ Phêrô và Phaolô. Trong suốt hai thiên niên kỷ, Giáo hội đã rao giảng Phúc Âm của Chúa Kitô và tham gia vào các công việc bác ái, biến Rome thành ngọn hải đăng của đức tin và văn minh. Đức Leo XIV nhấn mạnh di sản này, lưu ý rằng những nỗ lực của Giáo hội luôn bắt nguồn từ mong muốn đáp ứng các nhu cầu tinh thần và vật chất của cộng đồng.

Nhắc đến Năm Thánh Hy Vọng, được người tiền nhiệm là Đức Phanxicô khai mạc, Đức Thánh Cha bày tỏ lòng biết ơn đối với những nỗ lực của thành phố trong việc chuẩn bị cho sự kiện quan trọng này. “Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với cam kết của chính quyền thủ đô,” ngài nói, ghi nhận tinh thần hợp tác đã định hình cho việc lập kế hoạch Năm Thánh. Ngài lưu ý rằng Năm Thánh Hy Vọng mang đến cơ hội để Rome tỏa sáng như một thành phố của đức tin, lòng hiếu khách và sự đổi mới, chào đón những người hành hương từ khắp nơi trên thế giới.

Đức Giáo hoàng kết thúc bài phát biểu bằng một khát vọng chân thành cho tương lai của Rome. “Mong rằng Roma, một thành phố vô song về sự phong phú của di sản lịch sử và nghệ thuật, cũng luôn có thể được phân biệt bởi những giá trị của nhân loại và nền văn minh lấy sức sống từ Phúc Âm,” ngài nói. Trước khi rời đi để đến Vương cung thánh đường Thánh Gioan Lateran, ngài ban phép lành Tòa thánh, một cử chỉ bao bọc đám đông trong cảm giác đoàn kết và ân sủng thiêng liêng.

Bài phát biểu của Thị trưởng Gualtieri cũng đầy cảm xúc, phản ánh niềm tự hào của thành phố về vai trò trung tâm của mình trong Giáo hội Công giáo. Ông cảm ơn Đức Leo XIV vì đã khôi phục truyền thống gặp gỡ tại Piazza dell’Aracoeli, mô tả đó là “một cử chỉ mang ý nghĩa sâu sắc” nhằm củng cố mối liên kết giữa Rome và Giáo hội. “Cuộc gặp này,” ông nói, “là sự xác nhận mối liên kết sâu sắc giữa Rome và chiều kích phổ quát của Giáo hội, một mối dây đã nuôi dưỡng thành phố chúng ta qua nhiều thế kỷ bằng văn hóa, giá trị đạo đức và trách nhiệm chung.”

Thị trưởng nhấn mạnh cam kết của thành phố đối với các giá trị mà Đức Giáo hoàng đề cao, đặc biệt trong các lĩnh vực hòa bình, công lý và hòa nhập. Ông lưu ý rằng bản sắc của Rome như một thành phố hòa bình phù hợp với lời kêu gọi của Đức Thánh Cha về việc chấm dứt các cuộc xung đột toàn cầu, một thông điệp có ý nghĩa sâu sắc trong một thế giới đầy chia rẽ và bất ổn. “Chúng tôi biết ơn những lời đầu tiên của Đức Thánh Cha với tư cách là giáo hoàng, kêu gọi chấm dứt chiến tranh trên toàn thế giới,” ông Gualtieri nói, nhấn mạnh khát vọng chung về một thế giới hòa bình hơn.

Năm Thánh Hy Vọng, thị trưởng nói thêm, là cơ hội độc đáo để biến Rome thành một thành phố “công bằng, bền vững và hòa nhập hơn”. Ông phác thảo các kế hoạch chuẩn bị của thành phố cho Năm Thánh Giới trẻ sắp tới, sự kiện sẽ đón hàng ngàn người trẻ hành hương đến Rome, và tái khẳng định cam kết của Rome trong việc hỗ trợ những thành viên dễ bị tổn thương nhất trong xã hội, bao gồm người nhập cư và những người cần giúp đỡ. “Chúng tôi đang nỗ lực để đảm bảo rằng Rome là một thành phố chào đón tất cả, với sự chú ý đặc biệt đến các khu vực ngoại vi và những người dễ bị tổn thương nhất,” ông nói.

Ông Gualtieri cũng ghi nhận vai trò quan trọng của Giáo hội trong cấu trúc xã hội của thành phố, đặc biệt thông qua công việc của các giáo xứ và các tổ chức Công giáo. Ông nhấn mạnh rằng những thực thể này là đối tác thiết yếu trong các dự án nhằm nâng cao phẩm giá của mọi công dân. “Giá trị của sự hợp tác với Giáo hội là vô cùng to lớn,” ông nói, bày tỏ hy vọng rằng Rome và Đức Giáo hoàng sẽ cùng nhau làm việc để thúc đẩy “một nền chính trị mới, một mối quan hệ mới giữa các dân tộc và một mô hình xã hội nhân đạo hơn.”

Trong phần kết thúc đầy cảm xúc, thị trưởng tuyên bố: “Chúng tôi rất vui mừng khi Rome hiện là thành phố của ngài.” Ông cam kết rằng thủ đô sẽ là “đồng minh trung thành” trong sứ mệnh mục vụ của Đức Giáo hoàng, hứa hẹn sự hỗ trợ của thành phố khi Đức Leo XIV dẫn dắt Giáo hội bước vào một kỷ nguyên mới.

Sau cuộc gặp tại Piazza dell’Aracoeli, Đức Leo XIV tiếp tục hành trình đến Vương cung thánh đường Thánh Gioan Lateran, nơi ngài được các linh mục và tín hữu của Giáo phận Rome chào đón. Thánh đường này, được xây dựng vào thế kỷ thứ 4 sau Sắc lệnh Milan của Hoàng đế Constantine, sắc lệnh cho phép tự do thờ phượng cho người Kitô hữu, là minh chứng cho sự hiện diện lâu dài của Giáo hội tại Rome. Chính tại đây, Đức Giáo hoàng đã cử hành Thánh lễ và chính thức nhận ghế giám mục, biểu tượng của quyền bính với tư cách là Giám mục Rome.

Thánh lễ là một khoảnh khắc mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, quy tụ các tín hữu từ khắp giáo phận và xa hơn. Trong bài giảng, Đức Thánh Cha suy tư về vai trò của giám mục như một người phục vụ Dân Chúa, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự khiêm nhường, lòng trắc ẩn và sự hiệp nhất. Thánh lễ cũng là một sự kiện tôn vinh bản sắc độc đáo của Rome như trung tâm của thế giới Công giáo, một thành phố nơi đức tin và lịch sử giao thoa theo những cách phi thường.

Những sự kiện của ngày lịch sử này nhấn mạnh mối quan hệ đối tác bền vững giữa Giáo hội Công giáo và thành phố Rome. Lời nói và hành động của Đức Leo XIV tái khẳng định cam kết của Giáo hội trong việc phục vụ các nhu cầu tinh thần và xã hội của cộng đồng, trong khi phản hồi của Thị trưởng Gualtieri làm nổi bật sự cống hiến của thành phố trong việc hợp tác với Giáo hội để xây dựng một xã hội công bằng và hòa nhập hơn.

Khi Rome chuẩn bị cho Năm Thánh Hy Vọng và đối mặt với những thách thức của thế giới hiện đại, cuộc gặp giữa Đức Leo XIV và Thị trưởng Gualtieri là lời nhắc nhở mạnh mẽ về tiềm năng hợp tác giữa đức tin và đời sống dân sự. Cùng nhau, họ hình dung một Rome không chỉ là kho tàng của lịch sử và văn hóa mà còn là ngọn hải đăng của hy vọng, lòng trắc ẩn và nhân văn.

Trong những ngày và năm tới, tuyên bố của Đức Leo XIV—“vì anh và cùng với anh, tôi là người La Mã”—sẽ tiếp tục vang vọng, truyền cảm hứng cho người dân Rome và các tín hữu Công giáo trên toàn thế giới cùng nhau làm việc vì một thành phố và thế giới phản ánh các giá trị của Phúc Âm. Khoảnh khắc này, được đánh dấu bởi sự đoàn kết, đức tin và mục đích chung, sẽ là một chương định hình trong triều đại của Đức Leo XIV và lịch sử của Rome.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp