Người Công giáo Việt Nam tưởng nhớ các vị tử đạo bằng tình yêu thương và lời cầu nguyện
Người Công giáo Việt Nam tưởng nhớ các vị tử đạo bằng tình yêu thương và lời cầu nguyện
Sáng nào cũng vậy, mười phụ nữ tập trung tại Mộ các vị tử đạo thuộc Giáo xứ Nước Ngọt, thành phố Huế để thắp hương, đọc kinh và dọn dẹp khu vực.
Đối với bà Maria Nguyễn Thị Cậy, 53 tuổi, đó không chỉ là việc bảo trì mà còn là hành động của tình yêu thương và đức tin.
“Chúng ta phải giữ gìn nhà cửa của tổ tiên sạch sẽ và tươi đẹp,” bà nói. “Họ đã dũng cảm hy sinh mạng sống để làm chứng cho đức tin Công giáo và truyền lại đức tin đó cho chúng ta.”
Được xây dựng vào năm 1898 trên nền nhà thờ cũ của giáo xứ, khu mộ rộng khoảng 1.000 mét vuông và là nơi an nghỉ của Cha Giuse Tống Văn Vinh, vị linh mục đầu tiên của giáo xứ, cùng 44 giáo dân.
Họ đã bị giết trong một cuộc đột kích của quân đội của những người cai trị Phật giáo lúc bấy giờ. Hai vị tổ tiên của bà Cây nằm trong số những vị tử đạo.
Theo ông Gregorio Tống Phước Thành, 85 tuổi, một cựu giáo dân, ông Vinh đã bị quân lính chặt đầu khi đang chuẩn bị cử hành Thánh lễ. Thi thể ông bị ném xuống một cái giếng gần đó, và những kẻ tấn công đã phóng hỏa nhà thờ, thiêu sống 44 người.
Ông Thành, người đã giúp trùng tu ngôi mộ vào năm 2000, cho biết người Công giáo địa phương có truyền thống lâu đời đến thăm nơi này để cầu nguyện và tạ ơn các vị tử đạo đã che chở họ qua chiến tranh, thiên tai và dịch bệnh.
Vào những ngày lễ lớn — chẳng hạn như Lễ Các thánh, Lễ Các Đẳng Linh hồn, Lễ Các Thánh Tử đạo Việt Nam, Tháng Mân Côi và Tết Nguyên Đán — mọi người tụ họp để lần hạt Mân Côi, dâng hương, tham dự Thánh lễ và đoàn tụ gia đình để tưởng nhớ tổ tiên, những người đã gìn giữ đức tin bất chấp sự bách hại.
“Chúng tôi làm điều này vì lòng tôn kính, yêu thương và hiếu thảo — một trong Mười Điều Răn,” ông Thành nói.
“Chúng tôi tin rằng người sống và người chết có mối liên hệ với nhau. Việc tôn kính mộ phần là một cách đền đáp công ơn của tổ tiên và cầu xin sự che chở của họ.”
Giáo xứ được thành lập bởi các nhà truyền giáo thuộc Hội Truyền giáo Hải ngoại Paris (MEP) vào đầu thế kỷ 18. Giáo xứ có khoảng 2.700 tín hữu Công giáo. Giáo xứ đã đào tạo khoảng 50 linh mục và tu sỹ kể từ năm 1915.
Vào thế kỷ 19, trong một cuộc thanh trừng chống Kitô giáo, chính quyền địa phương đã xây dựng một nhà tù ở Cồn Cát, thuộc địa phận giáo xứ, để giam giữ người Công giáo trước khi hành quyết họ.
Hàng thế kỷ bị bách hại
Trong gần ba thế kỷ — từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 19 — người Công giáo ở Việt Nam đã phải đối mặt với tù đày, bách hại và tử hình sau khi bị cáo buộc theo một “tà giáo” và bất trung với triều đình.
Các sử gia Giáo hội ước tính rằng khoảng 100.000 người đã chết vì đức tin của họ, trong đó 117 người đã được Giáo hội phong thánh.
Tại Huế, khi đó là kinh đô, sáu pháp trường và chín nhà tù từng giam giữ giáo sỹ và giáo dân. Hầu hết những nơi này hiện là chợ, công viên, nghĩa trang, văn phòng chính phủ hoặc không gian công cộng.
Nhà truyền giáo MEP, Cha Joseph Marchand Du (1803–1835), đã phải chịu một trong những hình thức tra tấn tàn bạo nhất trước khi chịu tử đạo. Thi thể của ngài bị cắt xẻo 100 lần trước khi bị phân thây.
Các bộ phận cơ thể của ngài bị ném xuống biển vào ngày 30 tháng Mười Một năm 1835. Đầu của ngài bị trưng bày công khai trước khi bị nghiền nát và ném xuống biển.
Ngoài Mộ các Thánh Tử Đạo ở Nước Ngọt, người Công giáo ở Huế còn chăm sóc 12 ngôi mộ của các vị tử đạo vô danh tại nghĩa trang Thượng Bổn, một nghĩa trang Phật giáo. Khu đất rộng 3.000 mét vuông được thành lập vào năm 1715 này từng được sử dụng để chôn cất những người bị hành quyết vì đức tin của họ.
Linh mục Phêrô Trần Văn Quý, nguyên quản xứ Giáo xứ Phương Đức, cho biết các vị tử đạo gồm lính cận vệ hoàng gia, chủng sinh và giáo dân từ nhiều vùng miền khác nhau, những người đã bị kết án thảo tượng - bị đày đi cắt cỏ cho voi nhà vua ăn - vì không chịu từ bỏ đức tin Công giáo.
“Họ bị cùm một chân khi làm việc và bị bỏ đói đến chết từ tháng Tám năm 1717 đến tháng Hai năm 1766,” ngài nói. “Mộ của họ không có bia mộ và được đặt xa cộng đồng Công giáo như một hình phạt. Người dân địa phương gọi họ là Thánh Cỏ.”
Năm 1999, theo yêu cầu của Đức Tổng Giám mục Stêphanô Nguyễn Như Thể của Huế, Đức Giám mục Quý đã trùng tu mộ của các ngài để tôn vinh sự hy sinh của họ.
“Mặc dù các ngài chưa được chính thức phong thánh, nhưng người Công giáo vẫn tôn kính họ như những vị thánh vì họ là những chứng nhân can đảm của Chúa Kitô và trung thành với Giáo hội,” ngài nói.
Các Thánh Cỏ nằm trong số nhiều người Công giáo đã chịu cùng một bản án và đã chết vì đức tin Công giáo.
Vào tháng Mười Một, hàng trăm người đã đến viếng và dâng hoa, dâng hương tại mộ của Thánh Giuse Marchand Du và Phaolô Tống Việt Bường, một người gốc Huế bị chém đầu năm 1833, cũng như tại mộ của các vị tử đạo vô danh.
Nỗi đau khổ củng cố đức tin
Cha Quý cho biết niềm tin rằng người sống và người chết có sự kết nối tâm linh là điều quan trọng đối với người Việt Nam.
“Người dân thể hiện lòng hiếu thảo bằng cách tổ chức tang lễ, chăm sóc mộ phần, dâng lễ vật hoặc cầu nguyện,” ngài nói. “Họ tin rằng người chết, ở cõi vĩnh hằng, sẽ phù hộ và che chở cho con cháu.”
Bà Elizabeth Dương Thị Thanh, 65 tuổi, người đứng đầu một nhóm tại Giáo xứ Phương Đức, cho biết họ dọn dẹp mộ 12 Thánh Cỏ mỗi tuần như một dấu hiệu của lòng biết ơn.
Bà nhớ lại việc mẹ chồng theo Phật giáo đã cấm bà đi nhà thờ. “Bà đã nguyền rủa tôi và bắt tôi quỳ gối suốt một tiếng đồng hồ ba lần vì tôi bị bắt gặp đang đi lễ Chúa nhật,” bà Thanh nói.
“Nhưng tôi vẫn âm thầm đi lễ và cầu nguyện với các Thánh Cỏ để củng cố đức tin của mình.”
Bà đã chịu đựng sự ngược đãi gần sáu năm trước khi mẹ chồng bà nhận ra sai lầm của mình, xin lỗi và cuối cùng đã cải đạo sang Công giáo trước khi bà qua đời.
“Vào tháng Mười Một, tôi dâng lễ để cảm tạ 12 Thánh Cỏ vì sự chuyển cầu của họ. Nhờ họ, Chúa đã ban cho tôi sự tự do và đưa mẹ chồng tôi đến với đức tin,” bà nói.
Chồng bà vẫn chưa cải đạo, “nhưng mỗi Chúa Nhật, ông ấy đều đưa tôi đến nhà thờ và chở tôi đi thăm người bệnh,” bà nói. “Tôi hy vọng một ngày nào đó ông sẽ gia nhập Giáo hội, như mẹ ông ấy.”
Lê Thị Thu Trang, một Phật tử địa phương, cho biết bà và những người không theo Công giáo khác cũng đến thăm và thắp hương tại mộ các Thánh Cỏ và mộ Thánh Marchand Du.
“Chúng tôi đã nhận được những ơn lành của các ngài — xây được nhà, có con cái ngoan ngoãn và khỏe mạnh, đoàn tụ gia đình, sinh con an toàn, và thậm chí thấy con cái thoát khỏi nghiện ngập hoặc được nhận vào chủng viện,” bà nói.
Đối với bà Cậy, một bà mẹ ba con, sự che chở của các vị tử đạo mang ý nghĩa cá nhân sâu sắc. Bà cho biết sự chuyển cầu của các ngài đã cứu ngôi nhà tranh của bà khỏi trận hỏa hoạn năm 1989 và giữ cho gia đình bà được an toàn qua chiến tranh và đại dịch.
“Chúng tôi luôn cảm nhận được sự bình an, che chở và chuyển cầu của các ngài,” bà nói.
Nguyễn Minh Sơn (Tin tức Á châu)