Nhà Tâm Lý Học Công Giáo Chia Sẻ Bí Quyết Vượt Qua Nỗi Cô Đơn

Nhà Tâm Lý Học Công Giáo Chia Sẻ Bí Quyết Vượt Qua Nỗi Cô Đơn Trong Thế Giới Siêu Kết Nối

– Trong bối cảnh thế giới ngày càng được kết nối qua các nền tảng kỹ thuật số, nghịch lý về sự cô đơn lại trở thành một trong những vấn đề xã hội nghiêm trọng nhất của thế kỷ 21. Đức Giáo hoàng Leo XIV, trong bài giảng Lễ Hiện Xuống vào ngày 31 tháng 5 năm 2025, đã cảnh báo về thực trạng này, nhấn mạnh rằng con người đang sống trong một xã hội “luôn kết nối nhưng lại không có khả năng thiết lập mối liên kết”. Để làm sáng tỏ vấn đề này, EWTN News đã có cuộc phỏng vấn độc quyền với nhà tâm lý học người Argentina Marcos Randen, thành viên của Hiệp hội Tâm lý học Công giáo Pharus. Với kinh nghiệm sâu rộng trong lĩnh vực tâm lý và tâm linh, Randen đã chia sẻ những góc nhìn sâu sắc về nguyên nhân, hậu quả, và các giải pháp để vượt qua nỗi cô đơn trong thời đại hiện nay.

Theo Randen, sự cô đơn không chỉ là một cảm xúc thoáng qua mà là một hiện tượng phức tạp, bắt nguồn từ những thay đổi sâu sắc trong cách con người tương tác và kết nối trong xã hội hiện đại. “Chúng ta đang sống trong một thời đại siêu kết nối kỹ thuật số, nơi mà mọi người có thể liên lạc với nhau chỉ trong tích tắc. Tuy nhiên, nghịch lý thay, chúng ta lại đang trải qua một trạng thái cô đơn sâu sắc,” ông nói. “Hiện tượng này không phân biệt độ tuổi. Nó ảnh hưởng đến thanh thiếu niên, người trẻ, người trưởng thành, và cả người cao tuổi. Đây là một vấn đề mang tính toàn cầu, vượt qua mọi ranh giới về tuổi tác, giới tính, hay địa vị xã hội.”

Randen giải thích rằng sự cô đơn không chỉ đơn thuần là cảm giác trống trải về mặt cảm xúc, mà còn là “hậu quả của một nền văn hóa nơi nhiều mối liên hệ quan trọng đã bị phá vỡ.” Trong xã hội hiện nay, các mối quan hệ thường mang tính bề mặt, thiếu đi sự kết nối sâu sắc về mặt cảm xúc. “Chúng ta có hàng trăm bạn bè trên mạng xã hội, nhưng khi đối mặt với khó khăn, nhiều người cảm thấy không có ai thực sự ở bên mình,” ông nhận định.

Sự cô đơn này được biểu hiện qua nhiều hình thức khác nhau, từ cảm giác trống rỗng, buồn bã, đến những trạng thái nghiêm trọng hơn như nỗi đau khổ hiện sinh. “Khi một người không tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống, khi họ cảm thấy bị cô lập dù xung quanh là cả một thế giới kết nối, đó là lúc sự cô đơn trở thành một vấn đề nghiêm trọng,” Randen nhấn mạnh.

Một trong những điểm nổi bật trong phân tích của Randen là sự phân biệt giữa hai loại cô đơn: cô đơn tích cực và cô đơn tiêu cực. Ông cho rằng không phải mọi hình thức cô đơn đều có hại. “Có một loại cô đơn tốt, một loại cô đơn giúp chúng ta phát triển nội tâm, khám phá bản thân, và xây dựng một tính cách cân bằng,” ông giải thích. “Đây là trạng thái mà chúng ta tự nguyện chọn ở một mình để suy ngẫm, cầu nguyện, hoặc đơn giản là tìm kiếm sự bình an trong tâm hồn.”

Ngược lại, sự cô đơn tiêu cực là trạng thái mang lại cảm giác trống rỗng, buồn bã, và đau khổ. “Đây là khi chúng ta cảm thấy bị bỏ rơi, không được thấu hiểu, hoặc không có mối liên kết thực sự với bất kỳ ai,” Randen nói. “Loại cô đơn này thường xuất hiện khi con người quá phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài để tìm kiếm sự an toàn và ý nghĩa, thay vì xây dựng một nền tảng vững chắc từ bên trong.”

Randen nhấn mạnh rằng sự cô đơn tiêu cực không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn có thể gây ra các vấn đề về thể chất. “Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự cô đơn kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như trầm cảm, lo âu, và thậm chí là các bệnh tim mạch. Đây là một vấn đề mà chúng ta không thể xem nhẹ,” ông cảnh báo.

Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân của sự cô đơn, Randen đã phân tích cách mà xã hội hiện đại đã thay đổi cách con người xây dựng và duy trì các mối quan hệ. Theo ông, một trong những yếu tố chính là sự phụ thuộc quá mức vào công nghệ và mạng xã hội. “Mạng xã hội mang lại cảm giác kết nối tức thời, nhưng nó thường chỉ là một sự kết nối giả tạo. Chúng ta có thể nhận được hàng trăm lượt thích trên một bài đăng, nhưng điều đó không thay thế được một cuộc trò chuyện chân thành hay một cái ôm từ người thân,” ông nói.

Ngoài ra, Randen chỉ ra rằng nền văn hóa cá nhân hóa ngày nay cũng góp phần làm gia tăng sự cô đơn. “Chúng ta được khuyến khích tập trung vào bản thân, vào thành công cá nhân, vào việc xây dựng thương hiệu cá nhân. Điều này khiến chúng ta ít chú ý đến việc xây dựng các mối quan hệ sâu sắc với người khác,” ông nhận xét. “Kết quả là, nhiều người cảm thấy cô đơn ngay cả khi họ đạt được những thành tựu lớn trong sự nghiệp hay cuộc sống.”

Một yếu tố khác là sự suy giảm của các cộng đồng truyền thống, chẳng hạn như gia đình, nhà thờ, hoặc các nhóm xã hội. “Trước đây, con người tìm thấy sự an ủi và ý nghĩa trong các cộng đồng này. Nhưng ngày nay, nhiều người sống xa gia đình, ít tham gia các hoạt động tôn giáo, và không có thời gian để xây dựng các mối quan hệ trong cộng đồng,” Randen nói. “Điều này tạo ra một khoảng trống lớn trong đời sống tinh thần và cảm xúc của họ.”

Để đối mặt với thách thức của sự cô đơn, Randen đề xuất hai nguyên tắc cốt lõi: “neo” và “tập trung.” Ông giải thích rằng hai khái niệm này phản ánh cách con người xây dựng sự an toàn và định hướng trong cuộc sống ở các giai đoạn khác nhau.

Randen cho rằng trong thời thơ ấu, sự an toàn của một cá nhân thường đến từ những nhân vật bên ngoài, chẳng hạn như cha mẹ hoặc người chăm sóc. “Khi còn nhỏ, chúng ta dựa vào cha mẹ để cảm thấy an toàn, được yêu thương, và được bảo vệ,” ông nói. Tuy nhiên, khi trưởng thành, con người cần học cách tìm kiếm sự an toàn từ bên trong, thông qua việc phát triển một nội tâm mạnh mẽ và một bản ngã ổn định.

“Việc neo giữ bên trong có nghĩa là vun đắp nội tâm của chúng ta, không chỉ từ góc độ tâm lý mà còn từ góc độ tâm linh,” Randen giải thích. “Tất cả chúng ta đều có khuynh hướng hướng đến một điều gì đó lớn lao hơn bản thân, một sự tuyệt đối. Nếu chúng ta không nuôi dưỡng nội tâm, chúng ta sẽ dễ rơi vào trạng thái trống rỗng, cô đơn, và đau khổ hiện sinh.”

Để xây dựng sự neo giữ bên trong, Randen khuyến nghị các thực hành như cầu nguyện, thiền định, và suy ngẫm về ý nghĩa cuộc sống. “Đối với những người Công giáo, việc cầu nguyện và tham gia các bí tích có thể là một cách mạnh mẽ để kết nối với Thiên Chúa và tìm thấy sự an ủi trong tâm hồn,” ông nói. “Nhưng ngay cả những người không theo tôn giáo cũng có thể tìm thấy sự neo giữ thông qua việc khám phá các giá trị cốt lõi của bản thân và xây dựng một cuộc sống có ý nghĩa.”

Bên cạnh việc neo giữ bên trong, Randen nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hướng sự tập trung ra bên ngoài, tức là xây dựng các mối quan hệ sâu sắc với người khác. “Khi còn nhỏ, chúng ta thường tập trung vào bản thân, vào nhu cầu và mong muốn của mình. Nhưng khi trưởng thành, chúng ta cần học cách quan tâm đến người khác, lắng nghe họ, và xây dựng sự kết nối chân thành,” ông nói.

Theo Randen, việc tập trung vào người khác không chỉ giúp giảm bớt sự cô đơn mà còn thúc đẩy sự phát triển cá nhân. “Khi chúng ta mở lòng với người khác, khi chúng ta chia sẻ niềm vui và nỗi buồn của họ, chúng ta không chỉ xây dựng các mối quan hệ mà còn làm giàu thêm cuộc sống của chính mình,” ông nói. “Điều này giống như một đám cháy rừng: một khi bạn bắt đầu quan tâm đến người khác, tính cách của bạn sẽ phát triển một cách mạnh mẽ và tự nhiên.”

Randen khuyến nghị rằng mọi người, đặc biệt là giới trẻ, nên tìm kiếm các cơ hội để tham gia vào các cộng đồng, chẳng hạn như các nhóm tôn giáo, tổ chức tình nguyện, hoặc các câu lạc bộ sở thích. “Tham gia vào một cộng đồng không chỉ giúp bạn cảm thấy được kết nối mà còn mang lại cho bạn một mục đích lớn hơn,” ông nói.

Một trong những điểm độc đáo trong cách tiếp cận của Randen là sự kết hợp giữa tâm lý học và tâm linh. Là một thành viên của Hiệp hội Tâm lý học Công giáo Pharus, ông tin rằng việc chăm sóc sức khỏe tinh thần không thể tách rời khỏi việc nuôi dưỡng đời sống tâm linh. “Tâm lý học giúp chúng ta hiểu được cách thức hoạt động của tâm trí và cảm xúc, trong khi tâm linh giúp chúng ta tìm thấy ý nghĩa và mục đích sâu xa hơn,” ông giải thích.

Randen nhấn mạnh rằng trong bối cảnh Công giáo, việc vượt qua sự cô đơn không chỉ là một vấn đề cá nhân mà còn là một hành trình thiêng liêng. “Đức Giáo hoàng Leo XIV đã nhắc nhở chúng ta rằng con người được tạo ra để sống trong sự hiệp thông với Thiên Chúa và với nhau,” ông nói. “Khi chúng ta quên đi điều này, khi chúng ta sống chỉ để thỏa mãn cái tôi của mình, chúng ta sẽ rơi vào sự cô đơn.”

Để hỗ trợ những người đang vật lộn với sự cô đơn, Randen đề xuất một số thực hành cụ thể:

Cầu nguyện và suy ngẫm: Dành thời gian mỗi ngày để cầu nguyện hoặc suy ngẫm về các giá trị và mục đích của bản thân. Điều này giúp củng cố sự neo giữ bên trong và mang lại cảm giác bình an.

Tham gia cộng đồng: Tìm kiếm một cộng đồng, chẳng hạn như giáo xứ, nhóm cầu nguyện, hoặc tổ chức từ thiện, để xây dựng các mối quan hệ ý nghĩa.

Thực hành lòng biết ơn: Tập trung vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống và bày tỏ lòng biết ơn với những người xung quanh. Điều này giúp chuyển sự chú ý từ bản thân sang người khác.

Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Nếu sự cô đơn trở nên quá sức, hãy tìm đến các nhà tâm lý học hoặc cố vấn để được hỗ trợ.

Trong phần cuối của cuộc phỏng vấn, Randen kêu gọi mọi người, đặc biệt là các nhà lãnh đạo tôn giáo và cộng đồng, cùng chung tay để xây dựng một xã hội kết nối hơn. “Chúng ta cần tạo ra những không gian nơi mọi người cảm thấy được chào đón, được lắng nghe, và được yêu thương,” ông nói. “Điều này có thể bắt đầu từ những việc nhỏ, như một cuộc trò chuyện chân thành, một nụ cười, hay một lời động viên.”

Ông cũng nhấn mạnh vai trò của Giáo hội Công giáo trong việc giải quyết vấn đề cô đơn. “Giáo hội có một sứ mệnh đặc biệt trong việc mang con người đến gần nhau, không chỉ với Thiên Chúa mà còn với nhau,” ông nói. “Thông qua các bí tích, các hoạt động cộng đồng, và các chương trình mục vụ, Giáo hội có thể trở thành một ngọn lửa hy vọng cho những người đang cảm thấy cô đơn.”

Sự cô đơn, như Đức Giáo hoàng Leo XIV đã cảnh báo, là một trong những thách thức lớn nhất của thời đại chúng ta. Tuy nhiên, với những giải pháp được đề xuất bởi nhà tâm lý học Marcos Randen, chúng ta có thể tìm thấy con đường để vượt qua nó. Bằng cách neo giữ bản thân trong nội tâm và hướng sự tập trung đến người khác, chúng ta không chỉ giảm bớt sự cô đơn mà còn xây dựng một cuộc sống phong phú hơn, ý nghĩa hơn.

Như Randen đã nhấn mạnh, sự kết nối thực sự không đến từ số lượng bạn bè trên mạng xã hội hay những thành công bề ngoài, mà từ những mối quan hệ sâu sắc và chân thành. Trong một thế giới siêu kết nối nhưng đầy cô đơn, lời kêu gọi của ông là một lời nhắc nhở mạnh mẽ: hãy mở lòng, hãy quan tâm, và hãy xây dựng những cây cầu nối con người lại với nhau.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp