Những điều cần biết để hiểu được huấn dụ của ĐGH Leo
Những điều cần biết để hiểu được huấn dụ của ĐGH Leo
Đó là một văn bản chưa hoàn thành của Đức Giáo hoàng Phanxicô. Có lẽ là thông điệp cuối cùng của ngài gửi đến thế giới. Ngài đã dành trọn tâm huyết triều đại giáo hoàng của mình cho người nghèo, thể hiện thông điệp đó qua một nhân vật: Đức Hồng y Krajewski, người phát chẩn của Giáo hoàng, phụ trách công tác từ thiện tại Tòa Thánh.
Vị Giáo hoàng người Á Căn Đình không muốn mình ở Vatican, càng không muốn mình ở trong văn phòng. Ngài nói rõ: “Phải ra ngoài và xem người nghèo thực sự cần gì.”
Đức Hồng y Konrad Krajewski, Bộ trưởng Bộ Từ thiện: “Vào đầu triều đại giáo hoàng của Đức Phanxicô, chúng ta đã chứng kiến rất nhiều người di cư, rất nhiều người tị nạn. Gần một nghìn người mỗi ngày ở Ga Tiburtina—đói khát, nhà nước không thể nhìn thấy, không giấy tờ, không gì cả. Họ đến từ Lampedusa. Nếu chúng ta ở bên họ, chúng ta biết họ cần gì, không phải bánh mì kẹp, mà là thẻ điện thoại để gọi cho gia đình: ‘Tôi đã sống sót. Tôi đang ở Roma. Đừng lo lắng’.”
Đức Thánh Cha Leo đã kế thừa ý tưởng này từ vị tiền nhiệm, biến nó thành của riêng mình, và bằng một hành động cụ thể: văn kiện huấn quyền đầu tiên của ngài đã lên tiếng cho người nghèo.
Tông huấn, Dilexi te, là sự tiếp nối thông điệp Dilexit số 10 của Đức Giáo hoàng Phanxicô. Một văn kiện bắt nguồn từ tư tưởng của Dòng Tên về tình trạng người nghèo, và với tư tưởng này, vị tu sỹ Augustinô (Đức Thánh Cha Leo) đã tiến thêm một bước nữa bằng cách đưa nó vào trong huấn quyền của mình.
Đức Hồng y Michael Czerny, Bộ trưởng Bộ Phát triển Con người Toàn diện: “Việc hỏi ai đã viết gì không mấy liên quan. Đây là văn kiện của Đức Thánh Cha Leo và là huấn quyền của Giáo hội. Các học giả sau này sẽ đào sâu chỗ này chỗ kia, nhưng nó không thú vị đối với chúng ta cho lắm. Vậy nên, hãy nhìn vào chữ ký, xem những trích dẫn, hãy nhớ đến Đức Giáo hoàng Phanxicô nhưng đó chính là Đức Thánh Cha Leo.”
Đức Thánh Cha Leo làm rõ điều này bằng những ví dụ cụ thể. Ngài đã làm nổi bật hình ảnh đứa trẻ Syria được tìm thấy đã chết trên bãi biển Địa Trung Hải. Mười năm trước.
Đức Thánh Cha lo ngại rằng, bất chấp tác động của nó vào thời điểm đó, một thập kỷ sau, những tin tức như vậy cuối cùng sẽ trở nên không còn liên quan. Ngài trả lời: chúng ta không bao giờ được lơ là cảnh giác.
Vị phát chẩn của Đức Giáo hoàng biết rõ điều này. Công việc của ngài là tận mắt chứng kiến bộ mặt của sự nghèo đói. Và đó chính là nơi, như Đức Giáo hoàng Phanxicô đã từng nói với ngài, Chúa Giêsu hiện diện.
Đức Hồng y Konrad Krajewski; “Bạn không nhận ra rằng bạn đang chăm sóc Chúa Kitô, mặc áo cho Chúa Kitô, chào đón Chúa Kitô, rằng bạn đã chải tóc cho chính Chúa Kitô - Đấng ngự dưới hàng cột, dưới muôn vàn bộ mặt của thế giới, nhưng vẫn là Người sao? Vậy, bạn đang trực tiếp giúp đỡ Chúa Kitô, và bạn đang phàn nàn sao?”
Thực tế, Đức Giáo hoàng Phanxicô thậm chí còn bị gọi là giáo hoàng cộng sản. Về việc liệu Đức Thánh Cha Leo có thể phải đối mặt với những lời chỉ trích tương tự vì tài liệu này hay không, đây là câu trả lời của Đức Hồng y Czerny:
“Tôi chắc chắn rằng Đức Giáo hoàng Phanxicô sẽ không vui khi bị gọi là một giáo hoàng tự do, và tôi chắc chắn rằng Đức Thánh Cha Leo cũng sẽ không thích danh hiệu này, vậy nên…ý tôi là, liệu Tin Mừng có phải là tự do không? Tin Mừng có phải là tự do không?…Đó là câu trả lời của tôi.”
Mặt khác, nếu Đức Thánh Cha Leo XIV đã nói rõ điều gì đó ngay từ những lời đầu tiên, thì đó là thế giới đang phải đối mặt với một cuộc cách mạng—lần này không phải là một cuộc cách mạng công nghiệp, mà là một cuộc cách mạng công nghệ. Và điều đó cũng liên quan đến nghèo đói. Đức Thánh Cha lên án cái mà ngài gọi là “những nền kinh tế giết người.”
Sự mất cân bằng này bắt nguồn từ những hệ tư tưởng bảo vệ quyền tự chủ tuyệt đối của thị trường và đầu cơ tài chính. Kết quả là, chúng phủ nhận quyền kiểm soát của những quốc gia, vốn có vai trò bảo vệ công ích. Một chế độ chuyên chế mới vô hình, đôi khi là ảo tưởng, được thiết lập, áp đặt luật lệ và quy tắc của nó một cách đơn phương và tàn nhẫn.
Về phần tham chiếu trong tài liệu này, ngoài việc là di sản của Đức Giáo hoàng Phanxicô, còn có vô số ám chỉ đến những vị tiền nhiệm khác. Trong độ dài chưa đầy 30 trang, có gần 30 lần nhắc đến các vị giáo hoàng hậu Công đồng: Đức Gioan XXIII, Đức Phaolô VI, Đức Gioan Phaolô II và Đức Bênêđictô XVI.
Chưa kể đến những lần nhắc đến Công đồng Vatican II. Tại điểm 84, hội nghị này được mô tả là một giai đoạn cơ bản trong tiến trình phân định của Giáo hội trong sứ mệnh hướng đến người nghèo.
Con đường giữa Giáo hội và người nghèo là con đường mà tất cả các giáo hoàng đều bước đi, và giờ đây, đó là con đường mà Đức Thánh Cha Leo đã cam kết ghi vào văn bản.
Nguyễn Minh Sơn