Những sự việc sẽ diễn ra sau khi ĐGH Phanxicô từ trần
Những sự việc sẽ diễn ra sau khi ĐGH Phanxicô từ trần
Đức Thánh Cha Phanxicô từ trần, mở đầu cho giai đoạn gọi là “trống toà”, một giai đoạn mà Tòa Thánh Phêrô bị bỏ trống. Thời kỳ trống toà sau khi Đức Giáo hoàng qua đời mang theo một loạt các biểu tượng, truyền thống và nghi thức đã tồn tại trong nhiều thế kỷ và thể hiện bản chất của giáo hoàng.
Nhân vật chính của giai đoạn trống toà là thị tùng viên, hiện là Đức Hồng y Kevin Farrell người Ái Nhĩ Lan, ngài cũng hiện là Tổng trưởng Bộ Giáo dân, Gia đình và Đời sống và là cựu giám mục của Dallas.
Đức Thánh Cha bổ nhiệm thị tùng viên, và Đức Hồng y Farrell được bầu vào năm 2019, thay thế Đức Hồng y người Pháp Jean-Louis Tauran sau khi ngài qua đời ở tuổi 75.
Nhiệm vụ và bổn phận của thị thần được quy định bởi tông hiến Praedicate Evangelium năm 2022 của Đức Thánh Cha Phanxicô, trong đó đề cập đến các chức năng và cơ cấu của các văn phòng thuộc Giáo triều Rôma, và một tông hiến khác, Universi Dominici Gregis của Thánh Gioan Phaolô II, được ban hành vào năm 1996 và điều chỉnh sede vacante và việc bầu một tân giáo hoàng.
Thị tùng viên từng đứng đầu Thị tùng viên Tông toà, một tổ chức có từ thế kỷ 12 và được giao nhiệm vụ quản lý tài sản của Giáo hội trong thời gian trống toà. Tổ chức này gồm thị tùng viên, phó thị thần, tổng kiểm toán và giáo sĩ đoàn của thị tùng viên.
Tuy nhiên, Thị tùng viên Tông toà đã bị Praedicate Evangelium bãi bỏ. Theo hiến pháp mới, thị tùng viên được hỗ trợ bởi ba hồng y. Một là điều phối viên hồng y của Hội đồng Kinh tế và hai vị còn lại được “xác định theo các phương thức do luật định về việc bỏ trống Tòa Thánh và bầu giáo hoàng Roma.”
Thị tùng viên làm gì?
Trước tiên, khi giáo hoàng qua đời, ngài phải “xác định cái chết của giáo hoàng, trước sự chứng kiến của người chủ sự những nghi lễ lễ phụng vụ của giáo hoàng, các giáo sĩ của Phòng họp Tông tòa, và thư ký và thủ quỹ của phòng họp đó”, theo Universi Dominici Gregis.
Thị tùng viên cũng phải đập vỡ Chiếc nhẫn của Người ngư phủ, mà giáo hoàng đeo lần đầu tiên trong Thánh lễ nhậm chức, hủy bỏ con dấu của giáo hoàng. Ngoài ra, thị tùng viên sẽ niêm phong phòng làm việc và phòng ngủ của giáo hoàng: Không ai có thể vào phòng của giáo hoàng cho đến sau khi chôn cất ngài.
Có khả năng là tiến trình này sẽ hơi khác một chút với Đức Thánh Cha Phanxicô, gnai2 đã chọn Casa Santa Marta thay vì Cung điện Tông tòa làm nơi ở của mình sau khi được bầu vào năm 2013. Trong trường hợp này, thị tùng viên sẽ phải niêm phong không chỉ những căn hộ của giáo hoàng, nơi vẫn chưa được sử dụng trong suốt triều đại giáo hoàng này, mà còn cả căn hộ của giáo hoàng tại nhà khách Vatican.
Sau nuhng74 thủ tục này, thị tùng viên sẽ thông báo cho hồng y giám quản Giáo phận Roma về cái chết của giáo hoàng. Vị giám sở này, hiện là Đức Hồng y Baldassare Reina, sau đó phải thông báo cho toàn dân Roma thông qua một thông báo đặc biệt.
Thị tùng viên cũng phải thông báo cho hồng y tổng linh mục của Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô, Đức Hồng y Mauro Gambetti, về tin tức này. Sau đó, thị tùng viên phải tiếp quản Cung điện Tông tòa ở Vatican và nững cung điện Lateran và Castel Gandolfo.
Nhiệm vụ của thị tùng viên là sắp xếp mọi thứ cho tang lễ và chôn cất của giáo hoàng sau khi đã thảo luận vấn đề này với các thành viên của Hồng y đoàn.
Không có khái niệm “phó giáo hoàng”. Do đó, thị tùng viên không đảm nhận thẩm quyền của giáo hoàng. Thay vào đó, ngài quản lý công tác hành chính thường xuyên, với sự giúp đỡ của ba trợ lý hồng y, trong khi vẫn duy trì liên lạc với Hồng y đoàn.
Đức Thánh Cha cũng đã cải cách nghi thức tang lễ của giáo hoàng.
Trước tiên, việc chứng nhận giáo hoàng từ trần không diễn ra trong căn phòng nơi ngài qua đời mà diễn ra trong nhà nguyện riêng của ngài. Thị tùng viên xướng tên giáo hoàng đã khuất ba lần bằng tên rửa tội của ngài. Tên rửa tội được sử dụng thay vì tên giáo hoàng vì danh tính và chức năng giáo hoàng của giáo hoàng đã khuất sẽ chấm dứt sau khi ngài qua đời. Truyền thống gõ ba lần vào giáo hoàng đã khuất bằng một chiếc búa bạc nhỏ đã không còn được sử dụng từ lâu.
Thi hài của Đức Giáo hoàng được đặt ngay vào trong chiếc quan tài mở thay vì một chiếc quan tài nâng cao, gọi là cata-letto (giường chết), như đã xảy ra với Đức Gioan Phaolô II và Đức Benedictô XVI. Ngoài ra, nững nghi lễ được sửa đổi đã loại bỏ việc sử dụng ba chiếc quan tài — một chiếc bằng gỗ bách, một chiếc bằng chì và một chiếc bằng gỗ sồi. Thay vào đó, thi hài được đặt trong một chiếc quan tài gỗ đơn giản có lớp lót bằng kẽm và được chuyển ngay đến Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô, mà không cần đi qua Điện Tông toà để trưng bày thêm như đã làm trước đây.
Tang lễ, được gọi là “Missa Poenitentialis", được cử hành tại Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô hoặc Công trường Thánh Phêrô. Các phái đoàn từ khắp nơi trên thế giới thăm viếng. Thi hài của Đức Giáo hoàng được đặt trong một chiếc quan tài gỗ đơn giản, với tấm khăn lụa che mặt.
Không ai được phép chụp ảnh giáo hoàng đã khuất trừ khi được phép đặc biệt của thị tùng viên. Tuy nhiên, hình ảnh phải được chụp khi giáo hoàng mặc áo choàng giáo hoàng.
Cho đến khi Đức Giáo hoàng Piô X chấm dứt việc thực hành này, các cơ quan nội tạng của giáo hoàng đã được lấy ra và bảo quản trong các bình đựng rượu đặc biệt được lưu giữ tại Nhà thờ St. Anastasio và Vincenzo ở Roma trước khi thi thể được ướp.
Sau khi giáo hoàng qua đời, tất cả các hồng y của Giáo triều Roma, gồm cả hồng y quốc vụ khanh, đều từ bỏ chức vụ của mình. Các chức vụ duy nhất được duy trì trong thời gian trống tòa là thị tùng viên, kinh sỹ xá giải chính chính, người phát chẩn của giáo hoàng, các hồng y đại diện của Roma và Thành phố Vatican, và niên trưởng Hồng y đoàn.
Sau đó, thị tùng viên sẽ triệu tập các hồng y cho các hội đồng chung trước khi bầu một tân giáo hoàng. Sau đó, trong vòng 20 ngày sau khi Giáo hoàng qua đời, các hồng y đủ điều kiện bỏ phiếu sẽ tập hợp tại mật nghị để bầu người kế nhiệm.
Jos. Nguyễn Minh Sơn