Từ Robert Francis Prevost Đến Đức Giáo Hoàng Leo XIV

Từ Robert Francis Prevost Đến Đức Giáo Hoàng Lêô XIV: Tiểu Sử Của Tân Giáo Hoàng
 

Vào khoảng 7:20 tối ngày 8 tháng 5 năm 2025, ánh sáng tại Quảng trường Thánh Phêrô dần tắt, và một bóng dáng xuất hiện trên ban-công Đền thờ Thánh Phêrô. Với giọng điệu gợi nhớ đến Đức Gioan Phaolô II, Tân Giáo hoàng Lêô XIV tuyên bố: “Cái ác sẽ không thắng thế,” khiến đám đông giáo dân vỗ tay như sấm. Lời nói ấy không chỉ đánh dấu sự khởi đầu triều đại của ngài mà còn phản ánh tinh thần của một con người mang trong mình sứ mệnh tổng hợp và thống nhất. Từ Robert Francis Prevost, một tu sĩ Dòng Thánh Augustinô kín đáo, đến Đức Giáo hoàng Lêô XIV, vị Giáo hoàng đầu tiên sinh ra tại Hoa Kỳ, hành trình cuộc đời ngài là một câu chuyện phong phú, trải dài qua nhiều châu lục và thấm đẫm đức tin.
Cuộc bầu cử Giáo hoàng diễn ra nhanh chóng, chỉ trong bốn vòng bỏ phiếu, cho thấy sự đồng thuận mạnh mẽ giữa các hồng y. Với nhiều người Công giáo trên thế giới, sự lựa chọn này là một bất ngờ. Mặc dù tên của ngài đã được nhắc đến trong các cuộc họp tiền mật nghị, Đức Giáo hoàng Lêô XIV không phải là ứng viên nổi bật nhất, có lẽ vì tính kín đáo và khiêm nhường vốn có. Tuy nhiên, chính sự giản dị, cảm xúc chân thành, và đức tin sâu sắc của ngài đã lập tức chạm đến trái tim hàng triệu người khi ngài xuất hiện lần đầu tiên với tư cách là người kế vị Thánh Phêrô.
Đức Giáo hoàng Lêô XIV, tên khai sinh là Robert Francis Prevost, sinh ngày 14 tháng 9 năm 1955 tại Chicago, Illinois, Hoa Kỳ. Chicago, một thành phố công nghiệp lớn, không phải trung tâm quyền lực như Washington hay trung tâm trí thức như Boston, mà là nơi thấm đẫm văn hóa đại chúng và tinh thần lao động. Giáo hội Công giáo tại đây, được xây dựng bởi những người nhập cư Ireland và sau đó là người gốc Tây Ban Nha, đã hình thành nên một cộng đồng đức tin mạnh mẽ, mở cửa và tự hào về lịch sử của mình.
Thân phụ của ngài, một người gốc Pháp-Ý, là hiệu trưởng một trường học, trong khi mẫu thân, gốc Tây Ban Nha, làm thủ thư. Lớn lên trong một gia đình có hai người anh, Robert Prevost sớm cảm nhận được ơn gọi tu trì. Năm 22 tuổi, ngài gia nhập Dòng Thánh Augustinô, khấn trọn đời ở tuổi 26. Với nền tảng học vấn vững chắc – bằng toán học, thạc sĩ thần học, và tiến sĩ giáo luật – ngài được thụ phong linh mục năm 1982, khi mới 27 tuổi.
Năm 1985, ngài được cử đi truyền giáo tại Peru, khởi đầu cho một hành trình dài gắn bó với Châu Mỹ La-tinh. Trải qua hơn 20 năm tại Peru, ngài đảm nhận nhiều vai trò quan trọng: từ quản lý Chủng viện Trujillo, chăm sóc một giáo xứ nghèo ở ngoại ô, đến giám quản tông tòa và giám mục tại các giáo phận Chiclayo và Callao. Những năm tháng này không chỉ rèn giũa ngài thành một nhà truyền giáo mà còn khơi dậy trong ngài sự nhạy cảm sâu sắc với các vấn đề xã hội và tình trạng nghèo đói.
Bà Leslie, một giáo viên tại Chiclayo, chia sẻ: “Tháng 12 năm 2014, chúng tôi gặp Đức Cha Robert Prevost lần đầu tiên. Ngài đến chia vui với nhóm mục vụ thanh thiếu niên trong dịp mừng Giáng Sinh. Ngài hát bài Feliz Navidad cùng chúng tôi và chiếm được trái tim mọi người. Ngài luôn gần gũi, chăm sóc người dân vùng Lambayeque bị lũ lụt tàn phá, và trong đại dịch Covid, ngài không ngừng nỗ lực để mang máy hỗ trợ oxy đến cho những người nghèo nhất.”
Năm 1999, ngài được bầu làm Bề trên Giám tỉnh của Tỉnh dòng Madre del Buon Consiglio tại Chicago, và từ năm 2001 đến 2013, ngài đảm nhận vai trò Bề trên Tổng quyền Dòng Thánh Augustinô. Trong thời gian này, ngài đi khắp thế giới, thăm viếng các cộng đoàn tu sĩ, tìm hiểu hoàn cảnh sống của họ, thường ở những vùng nghèo khổ. Những trải nghiệm này đã mang lại cho ngài một tầm nhìn toàn cầu và kinh nghiệm lãnh đạo hiếm có.
Năm 2014, Đức Phanxicô bổ nhiệm ngài làm giám quản tông tòa giáo phận Chiclayo, và một năm sau, ngài trở thành giám mục chính tòa. Đến năm 2020, ngài đảm nhận vai trò giám quản tông tòa Callao. Những năm tháng ở Peru đã định hình ngài thành một mục tử “mang mùi chiên,” luôn gần gũi với dân chúng và nhạy bén với các vấn đề xã hội.
Đầu năm 2023, ngài được Đức Phanxicô triệu hồi về Rôma để đảm nhận vai trò Bộ trưởng Bộ Giám mục, một vị trí quan trọng trong Giáo triều. Dù chỉ ở Vatican hai năm, ngài đã nhanh chóng tạo được uy tín nhờ phong cách làm việc giản dị, hiệu quả, và khả năng hợp tác. Ngài thường băng qua Quảng trường Thánh Phêrô mỗi sáng, trong chiếc áo chùng đen đơn sơ, để đến văn phòng làm việc, thể hiện sự khiêm nhường và tinh thần phục vụ.
Khi xuất hiện trên ban-công Đền thờ Thánh Phêrô vào tối ngày 8 tháng 5 năm 2025, Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã khiến cả thế giới xúc động. Nước mắt lăn dài trên má, nụ cười giản dị, và giọng nói ấm áp của ngài đã chạm đến trái tim hàng triệu người. Ngài chào giáo dân bằng lời kêu gọi hòa bình: “Bình an của Chúa ở với anh chị em! Đây là bình an của Chúa Kitô phục sinh, một bình an vô song đến từ Thiên Chúa, Đấng yêu thương chúng ta không điều kiện. Chúa yêu thương tất cả mọi người. Cái ác sẽ không thể thắng thế.”
Lời phát biểu của ngài là sự kết hợp hài hòa giữa tinh thần công đồng của Đức Phanxicô, chiều sâu thiêng liêng của Đức Bênêđíctô XVI, tinh thần truyền giáo “không sợ hãi” của Đức Gioan Phaolô II, và tầm nhìn xã hội của Đức Lêô XIII – vị Giáo hoàng mà ngài chọn danh hiệu để vinh danh. Ngài nhấn mạnh: “Tất cả chúng ta hiệp nhất tay trong tay, với Thiên Chúa, chúng ta tiến về phía trước. Chúng ta là môn đệ của Chúa Kitô, và thế giới cần ánh sáng của Ngài.”
Ngài cũng bày tỏ lòng biết ơn các hồng y đã bầu chọn mình và kêu gọi một Giáo hội thống nhất: “Tôi xin cám ơn các hồng y bạn, các bạn đã chọn tôi làm người kế vị Thánh Phêrô. Chúng ta cùng bước đi như anh em, như một Giáo hội thống nhất, luôn tìm kiếm hòa bình, công lý, và công bố Tin Mừng.” Lời phát biểu kết thúc bằng việc ngài cùng giáo dân đọc Kinh Kính Mừng, một cử chỉ giản dị nhưng đầy ý nghĩa, thể hiện sự gần gũi và lòng sùng kính Đức Maria.
Đức Giáo hoàng Lêô XIV là hiện thân của linh đạo Thánh Augustinô, dựa trên nội tâm, giảng dạy, và phục vụ. Phương châm giám mục của ngài, “In illo una unum” (Với anh em, tôi là tín hữu Kitô, vì anh em, tôi là giám mục), phản ánh tinh thần hiệp nhất và đồng hành. Ngài nhấn mạnh rằng Giáo hội phải là một cộng đoàn đồng nghị, luôn bước đi, tìm kiếm hòa bình, và gần gũi với những người đau khổ.
Ngài tiếp nối tinh thần của Tông huấn Niềm vui Tin Mừng (Evangelii gaudium) của Đức Phanxicô, đặt trọng tâm vào việc loan báo Tin Mừng, hoán cải truyền giáo, và yêu thương những người nhỏ bé nhất. Ngài cũng trích dẫn Sách Các Vua (1 V 19:12) để nhấn mạnh rằng Chúa đến với chúng ta qua “làn gió nhẹ,” một tư tưởng phù hợp với quan điểm của Đức Bênêđíctô XVI về đức tin như sự thu hút chứ không phải quyến dụ.
Ngài bày tỏ nỗi buồn về sự chia rẽ trong Giáo hội: “Sự thiếu thống nhất là một vết thương rất đau. Những tranh cãi và chia rẽ không giúp ích gì. Chúng ta, các giám mục, phải đẩy nhanh con đường hướng tới sự hiệp thông.” Trong Thượng hội đồng về tính đồng nghị, ngài đã nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hiệp thông giữa các giám mục, một chủ đề được ngài nhắc lại trong bài phát biểu trước các hồng y ngày 9 tháng 5 năm 2025.
Những người từng làm việc với Đức Giáo hoàng Lêô XIV mô tả ngài là một người lắng nghe, khiêm nhường, và cẩn trọng trong lời nói. Ngài suy nghĩ kỹ lưỡng trước khi hành động, thích viết lách, và cân nhắc từng từ ngữ. Ngài thực dụng, nhạy cảm, và biết làm việc nhóm, luôn bày tỏ lòng biết ơn với đồng nghiệp. Linh mục Xavier Lefebvre, giáo xứ Thánh Augustinô ở Paris, nhớ lại: “Ngài là người nhạy cảm và quan tâm đến người khác. Trong một lần thăm tôi tại bệnh viện, chúng tôi đã có một cuộc thảo luận sâu sắc. Tôi cám ơn ngài về đức tính thận trọng, nhân đạo, và thông minh của ngài.”
Về phong cách, ngài xuất hiện trong lần đầu tiên với áo mozetta và khăn choàng tím thêu huy hiệu giáo hoàng, gợi nhớ đến Đức Bênêđíctô XVI và Đức Gioan Phaolô II. Tuy nhiên, ngài vẫn giữ đôi giày đen thay vì giày đỏ, thể hiện sự giản dị. Dù chưa được xác nhận, có dấu hiệu cho thấy ngài sẽ ở tại căn hộ giáo hoàng, không vì sở thích xa hoa, mà vì ngài cần những khoảnh khắc thinh lặng để suy tư.
Đức Giáo hoàng Lêô XIV bước vào triều đại của mình trong bối cảnh thế giới đối mặt với nhiều thách thức: chiến tranh Ukraine, xung đột Trung Đông, thỏa thuận với Trung Quốc, và các vấn đề phụng vụ trong Giáo hội. Là một nhà truyền giáo với tầm nhìn toàn cầu, thông thạo hơn sáu ngôn ngữ (Anh, Ý, Tây Ban Nha, Pháp, Bồ Đào Nha, Đức, và La-tinh), ngài được kỳ vọng sẽ mang lại sự thống nhất và đổi mới cho Giáo hội.
Việc chọn danh hiệu Lêô XIV là một tín hiệu rõ ràng. Đức Lêô XIII, vị Giáo hoàng cuối thế kỷ 19, được biết đến với Thông điệp Rerum novarum, đặt nền móng cho học thuyết xã hội của Giáo hội. Với Đức Giáo hoàng Lêô XIV, ngài dường như muốn tiếp tục sứ mệnh lắng nghe thời đại, giải quyết các vấn đề như bất bình đẳng toàn cầu và tác động của trí tuệ nhân tạo, đồng thời củng cố đức tin và loan báo Phúc Âm.
Từ Chicago đến Peru, từ Giáo triều Rôma đến ban-công Đền thờ Thánh Phêrô, hành trình của Đức Giáo hoàng Lêô XIV là câu chuyện của một người môn đệ Chúa Kitô, luôn nói “xin vâng” trước mọi sứ mệnh. Với phong cách lãnh đạo nhẹ nhàng nhưng quyết đoán, ngài đã khơi dậy hy vọng trong lòng hàng triệu người Công giáo. Một người trẻ chia sẻ: “Khi ngài xuất hiện, tôi cảm nhận được ngọn gió của Chúa Thánh Thần. Ngài đã chinh phục tôi bằng lời kêu gọi hòa bình và nụ cười trẻ thơ.” Một bà lão người Ý nói: “Ngài thật điềm đạm. Chúng tôi có cảm tình với ngài ngay.”
Đức Giáo hoàng Lêô XIV, với linh đạo Thánh Augustinô và tầm nhìn toàn cầu, hứa hẹn sẽ dẫn dắt Giáo hội qua những thách thức của thời đại, mang theo thông điệp của hòa bình, công lý, và tình yêu Thiên Chúa. Như ngài đã nói: “Không sợ hãi, tất cả chúng ta hiệp nhất tay trong tay, với Thiên Chúa, chúng ta tiến về phía trước.”
Lm. Anmai, CSsR tổng hợp