Lãnh đạo Công giáo Ukraine diện kiến ĐGH Leo XIV mời ngài đến Ukraine
Lãnh đạo Công giáo Ukraine diện kiến ĐGH Leo XIV mời ngài đến Ukraine
Trong một trong những cuộc gặp gỡ đầy cảm xúc nhất của triều đại tân giáo hoàng, Đức Thánh Cha Leo XIV đã chào đón Đức Thượng phụ Sviatoslav Shevchuk, ngài đứng đầu và là Cha của Giáo hội Công giáo Hy Lạp Ukraine, đến Điện Tông tòa hôm thứ Năm. Mặc dù nghi thức có thể coi đây là một chuyến thăm ngoại giao, nhưng nhanh chóng nhận ra rằng đó là một điều gì đó mang tính cá nhân hơn nhiều: một cuộc trò chuyện giữa một dân tộc bị tổn thương và một vị giáo hoàng mới lên ngôi, ngài đã bắt đầu định nghĩa triều đại giáo hoàng của mình bằng những cử chỉ dịu dàng và hòa bình.
Được tổ chức trong không gian riêng tư của Thư viện Vatican, cuộc gặp gỡ được đánh dấu bằng những lời đau khổ, lời kêu gọi công lý và tia hy vọng mong manh. Nhà lãnh đạo tinh thần của Ukraine không chỉ đến với tư cách là một nhân vật của giáo hội mà còn là tiếng nói của một quốc gia vẫn đang bị chiến tranh và mất mát đè nặng. “Người dân Ukraine đã coi ngài là Giáo hoàng của Hòa bình,” ngài nói với Đức Thánh Cha Leo XIV, nhắc lại những phát biểu gần đây của Đức Thánh Cha hôm Chúa Nhật, đã làm lay động nhiều người trên khắp Ukraine. “Lời kêu gọi của ngài về một nền hòa bình thực sự, công bằng và lâu dài đã chạm đến trái tim chúng tôi sâu sắc.”
Cuộc họp diễn ra theo nhịp điệu trang nghiêm. Đức Thánh Cha Leo chăm chú lắng nghe khi Đức Hồng y kể lại nỗi đau khổ mà quốc gia và Giáo hội của ngài phải chịu đựng. Giáo hội Công giáo Hy Lạp Ukraine không chỉ ở tuyến đầu — về mặt tinh thần và thể chất — mà còn đảm nhận điều mà Đức Thượng phụ gọi là ơn gọi mới: «chức vụ tang lễ». “Thông thường, chúng ta không thể nói lời nào với một người mẹ có con trai bị giết,” ngài thừa nhận. “Nhưng chúng ta có thể sát cánh cùng bà ấy. Đó cũng là một hình thức tuyên bố — một Tin Mừng về sự hiện diện.”
Một món quà mang tính biểu tượng sâu sắc đã đánh dấu đỉnh cao cảm xúc của cuộc hội kiến. Đức Thượng phụ trao tặng Đức Thánh Cha một bức tranh có tựa đề «Requiem», của họa sĩ Bohdan Pylypiv, người cha đau buồn của một người lính Ukraine đã hy sinh. Hình ảnh này không dễ quên: một phôi thai cuộn tròn bị quấn vào cuộn dây của một chiếc đồng hồ cơ, xung quanh là dòng máu và thời gian—tượng trưng cho những sinh mạng chưa chào đời đã mất vì chiến tranh, và sự trôi qua tàn khốc của thời gian trong thời đại bạo lực. Một bàn tay hình thanh kiếm Roma cắt ngang bố cục như một điềm báo đen tối. Đức Thánh Cha được cho là đã dành nhiều phút để suy tư trong im lặng.
Nhưng cuộc trò chuyện không chỉ nói về nỗi đau khổ. Nó còn nói về hành động.
Đức Thượng phụ mang theo một danh sách—hàng chục cái tên, được viết tay. Tù nhân chiến tranh. Người mất tích. Người bị giam giữ. Mỗi cái tên được người thân trên khắp Ukraine giao phó cho ngài, mỗi cái tên được mang đến Vatican với hy vọng rằng Roma có thể giúp chịu đựng điều không thể chịu đựng được. Ngài nói: “Sự tham gia của Vatican đã tạo ra sự khác biệt,” lưu ý rằng việc đối xử sẽ được cải thiện khi tù nhân được biết là nằm trong tầm ngắm của Tòa Thánh. Ngài đã yêu cầu Đức Thánh Cha Leo XIV tiếp tục công việc đã bắt đầu dưới thời Đức Phanxicô, ngài đã tham gia một cách kín đáo vào các cuộc trao đổi và đàm phán tù nhân đằng sau hậu trường.
Đáp lại, Đức Thánh Cha bảo đảm với ngài: Tòa Thánh sát cánh cùng người dân Ukraine. Chúng tôi sẽ ủng hộ mọi nỗ lực chân thành vì hòa bình và công lý, và đồng hành cùng người dân của bạn trong giờ phút đen tối này của lịch sử.
Trước khi cuộc hội kiến kết thúc, Đức Thượng phụ đã đưa ra hai lời mời chân thành. Lời mời đầu tiên rất táo bạo: yêu cầu Đức Thánh Cha Leo đến thăm Ukraine—một quốc gia vẫn đang bị tàn phá, vẫn đang bị bao vây. “Khi Thánh Gioan Phaolô II đến thăm, đó là thời điểm người dân Ukraine tin rằng chủ nghĩa cộng sản sẽ không bao giờ quay trở lại. Hôm nay, chúng tôi hy vọng chuyến thăm của ngài sẽ là bước ngoặt hướng tới hòa bình.” Mặc dù Đức Thánh Cha không đưa ra cam kết công khai nào, nhưng ngài thừa nhận sức nặng của yêu cầu này với sự nghiêm túc cho thấy sự suy ngẫm sâu sắc hơn là sự bác bỏ lịch sự.
Lời mời thứ hai mang tính cấp thiết hơn: tiếp đón những người hành hương Ukraine sẽ đến Roma vào ngày 28 tháng Sáu để tham dự Lễ kỷ niệm đặc biệt đánh dấu 400 năm ngày khôi phục Giáo hội Công giáo Hy Lạp Ukraine theo chế độ công đồng. Đức Thượng phụ giải thích rằng cuộc hành hương sẽ quy tụ các giám mục từ mọi châu lục và cầu nguyện cho hòa bình tại lăng mộ Thánh Phêrô.
Jos. Nguyễn Minh Sơn