Thông điệp video đầu tiên của ĐGH Lêô XIV

THÔNG ĐIỆP VIDEO ĐẦU TIÊN CỦA ĐỨC GIÁO HOÀNG LEO XIV: LỜI KÊU GỌI XÂY DỰNG CẦU NỐI VÌ CÔNG LÝ SINH THÁI VÀ XÃ HỘI

Ngày 20 tháng 5 năm 2025, Văn phòng Báo chí Tòa Thánh Vatican đã long trọng công bố thông điệp video đầu tiên của Đức Giáo hoàng Leo XIV, một sự kiện mang tính bước ngoặt trong triều đại của ngài. Trong thông điệp này, Đức Thánh Cha đã chọn sử dụng tiếng Tây Ban Nha, ngôn ngữ gắn bó sâu sắc với hành trình truyền giáo của ngài tại Peru và cũng là phương tiện giao tiếp quen thuộc mà ngài đã sử dụng để kết nối với các tín hữu tại Vatican ngay sau khi được bầu làm giáo hoàng vào năm 2024. Thông điệp này không chỉ là lời chào gửi đến cộng đồng quốc tế mà còn là lời kêu gọi mạnh mẽ nhằm thúc đẩy công lý sinh thái, xã hội và môi trường, đồng thời củng cố tinh thần đoàn kết giữa các dân tộc trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về biến đổi khí hậu và bất bình đẳng.

Thông điệp video được công bố trong một thời điểm đặc biệt, khi thế giới đang chuẩn bị cho Hội nghị Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu lần thứ 30 (COP30), dự kiến diễn ra vào tháng 11 năm 2025 tại thành phố Belém do Pará, Brazil. Sự kiện này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong nỗ lực toàn cầu nhằm ứng phó với cuộc khủng hoảng khí hậu, một vấn đề mà Giáo hội Công giáo, dưới sự dẫn dắt của Đức Giáo hoàng Leo XIV và người tiền nhiệm là Đức Giáo hoàng Phanxicô, đã không ngừng lên tiếng trong nhiều năm qua. Thông điệp của Đức Thánh Cha được gửi đến Mạng lưới các trường đại học chăm sóc "ngôi nhà chung" của nhân loại, một sáng kiến được thành lập nhằm thúc đẩy giáo dục và hành động vì sự bền vững, lấy cảm hứng từ thông điệp Laudato si' của Đức Giáo hoàng Phanxicô, được ban hành vào ngày 24 tháng 5 năm 2015.

Trong thông điệp của mình, Đức Giáo hoàng Leo XIV đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kỷ niệm 10 năm ban hành Laudato si', một văn kiện mang tính lịch sử đã đặt nền móng cho giáo huấn của Giáo hội về trách nhiệm chăm sóc môi trường. Văn kiện này không chỉ kêu gọi hành động khẩn cấp để bảo vệ hành tinh mà còn đề xuất một cách tiếp cận toàn diện, kết hợp giữa đức tin, khoa học và công lý xã hội. Đức Thánh Cha đã bày tỏ niềm vui khi biết rằng các trường đại học thuộc Mạng lưới này đang tụ họp tại Đại học Công giáo Giáo hoàng Rio de Janeiro, Brazil, để cùng nhau suy tư và chuẩn bị cho COP30. Đây là một cơ hội để các học giả, nhà lãnh đạo, và các nhà hoạt động trẻ cùng nhau phân định theo tinh thần thượng hội đồng, một phương pháp làm việc nhấn mạnh sự lắng nghe, đối thoại, và đồng trách nhiệm mà Giáo hội Công giáo đã áp dụng rộng rãi trong những năm gần đây.

Mở đầu thông điệp, Đức Giáo hoàng Leo XIV đã gửi lời chào đầy cảm xúc đến cộng đồng các trường đại học: “Anh chị em thân mến, tôi muốn gửi lời chào này, lời chào nồng nhiệt nhất, đến Mạng lưới các trường đại học chăm sóc ngôi nhà chung của chúng ta.” Ngài nhấn mạnh rằng sự kiện tại Đại học Công giáo Giáo hoàng Rio de Janeiro không chỉ là một cuộc tụ họp học thuật mà còn là một cơ hội quý giá để tái khẳng định cam kết của Giáo hội và cộng đồng quốc tế trong việc bảo vệ môi trường và thúc đẩy công lý. Đức Thánh Cha đã khuyến khích các tham dự viên tiếp tục sứ mệnh của họ với lòng nhiệt thành và sự sáng tạo, đặc biệt trong bối cảnh Năm Thánh 2025, được ngài gọi là “Năm Hy Vọng.”

Trong thông điệp của mình, Đức Giáo hoàng Leo XIV đã nhắc lại lời kêu gọi của Đức Giáo hoàng Phanxicô trong thông điệp cho Ngày Hòa bình Thế giới năm 2025, trong đó nhấn mạnh sự cần thiết phải cân bằng giữa “nợ công” và “nợ sinh thái.” Khái niệm “nợ sinh thái” đề cập đến trách nhiệm của các quốc gia phát triển trong việc bù đắp cho những thiệt hại mà họ đã gây ra đối với môi trường và các cộng đồng dễ bị tổn thương, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Đức Thánh Cha khẳng định rằng các trường đại học đóng vai trò quan trọng trong việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp sáng tạo để giải quyết vấn đề này, từ việc phát triển các chính sách kinh tế công bằng hơn đến việc thúc đẩy các mô hình phát triển bền vững.

Hội nghị COP30, được tổ chức tại Brazil, là một sự kiện mang tính quyết định trong nỗ lực toàn cầu nhằm hạn chế sự nóng lên của Trái Đất và giảm thiểu các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu. Đức Giáo hoàng Leo XIV đã nhấn mạnh rằng hội nghị này không chỉ là một diễn đàn chính trị mà còn là một cơ hội để các nhà lãnh đạo, bao gồm các Tổng thống, Thủ tướng, và các đại diện dân cử trên toàn thế giới, cùng nhau cam kết thực hiện các mục tiêu đã đề ra trong Thỏa thuận Paris năm 2015. Ngài kêu gọi các nhà lãnh đạo chính trị hành động với lòng can đảm và trách nhiệm, đặt lợi ích của toàn thể nhân loại lên trên các lợi ích ngắn hạn.

Đức Thánh Cha cũng đặc biệt lưu ý đến vai trò của các trường đại học trong việc chuẩn bị cho COP30. Ngài khuyến khích các học giả và sinh viên tham gia vào quá trình phân định theo tinh thần thượng hội đồng, nhằm đưa ra các đề xuất cụ thể và khả thi để giải quyết các thách thức về môi trường và xã hội. “Tôi biết rằng anh chị em sẽ tiến hành phân định theo thượng hội đồng để chuẩn bị cho COP30,” ngài nói. “Anh chị em sẽ cùng nhau suy ngẫm về khả năng cân bằng giữa nợ công và nợ sinh thái, một đề xuất mà Đức Giáo hoàng Phanxicô đã gợi ý.” Lời kêu gọi này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác liên ngành và liên vùng, đặc biệt giữa châu Mỹ và Bán đảo Iberia, trong việc xây dựng một tương lai bền vững hơn.

Trong bối cảnh Năm Thánh 2025, Đức Giáo hoàng Leo XIV đã nhấn mạnh rằng thông điệp của ngài mang một ý nghĩa đặc biệt, khi thế giới đang tìm kiếm hy vọng giữa những bất ổn và khủng hoảng. Ngài gọi đây là “Năm Hy Vọng,” một thời điểm để các tín hữu và toàn thể nhân loại cùng nhau tái khám phá ý nghĩa của lòng trắc ẩn, đoàn kết, và trách nhiệm chung. “Trong năm thánh này, năm hy vọng, thông điệp này rất quan trọng,” Đức Thánh Cha khẳng định. Ngài kêu gọi các trường đại học trở thành những “người xây dựng cầu nối,” không chỉ trong lĩnh vực học thuật mà còn trong việc thúc đẩy sự hội nhập giữa các nền văn hóa, các quốc gia, và các thế hệ.

Đức Giáo hoàng đặc biệt nhấn mạnh vai trò của các hiệu trưởng trường đại học, những người mà ngài xem là “những nhà lãnh đạo tư tưởng” có khả năng định hình tương lai của nhân loại. “Tôi muốn khuyến khích các vị, những hiệu trưởng trường đại học, trong sứ mệnh mà các vị đã đảm nhận: trở thành những người xây dựng cầu nối hội nhập giữa châu Mỹ và Bán đảo Iberia, đấu tranh vì công lý sinh thái, xã hội và môi trường,” ngài nói. Lời kêu gọi này không chỉ là một lời mời gọi hành động mà còn là một lời nhắc nhở về trách nhiệm đạo đức của các nhà giáo dục trong việc nuôi dưỡng một thế hệ trẻ có ý thức về môi trường và công lý.

Kết thúc thông điệp, Đức Giáo hoàng Leo XIV đã bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến tất cả những ai đang nỗ lực vì một thế giới công bằng và bền vững hơn. Ngài cảm ơn các trường đại học, các nhà lãnh đạo, và các sinh viên vì sự cống hiến và cam kết của họ. “Tôi khuyến khích họ tiếp tục xây dựng những cây cầu,” ngài nói, nhấn mạnh rằng những nỗ lực này không chỉ mang lại lợi ích cho hiện tại mà còn để lại di sản cho các thế hệ tương lai.

Trong một khoảnh khắc đầy cảm xúc, Đức Thánh Cha đã ban phép lành cho tất cả những người nhận thông điệp của ngài: “Và tôi muốn kết thúc bằng cách ban phép lành, tin tưởng vào ân sủng của Thiên Chúa luôn đồng hành với chúng ta: Xin ơn lành của Thiên Chúa toàn năng, Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, ngự xuống trên anh chị em và luôn đồng hành với anh chị em. Amen.” Lời chúc phúc này không chỉ là một nghi thức tôn giáo mà còn là một lời khẳng định về sự hiện diện của Thiên Chúa trong hành trình chung của nhân loại để bảo vệ ngôi nhà chung.

Thông điệp video đầu tiên của Đức Giáo hoàng Leo XIV là một minh chứng cho tầm nhìn của ngài về một Giáo hội gần gũi với dân chúng, đồng hành với những thách thức của thời đại, và không ngừng kêu gọi hành động vì công lý và hòa bình. Bằng cách chọn tiếng Tây Ban Nha, ngài đã gửi một thông điệp mạnh mẽ về sự hòa nhập và đoàn kết, đặc biệt với các cộng đồng ở Mỹ Latinh và Bán đảo Iberia. Thông điệp này cũng phản ánh sự tiếp nối di sản của Đức Giáo hoàng Phanxicô, người đã đặt nền móng cho một Giáo hội dấn thân vì môi trường và công lý xã hội.

Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những thách thức chưa từng có, từ biến đổi khí hậu đến bất bình đẳng kinh tế, thông điệp của Đức Giáo hoàng Leo XIV là một lời nhắc nhở rằng hy vọng không phải là một khái niệm trừu tượng, mà là một cam kết cụ thể được xây dựng qua hành động, đối thoại, và sự hợp tác. Ngài kêu gọi các Tổng thống, các nhà lãnh đạo, và mọi người trên toàn thế giới cùng nhau chung tay vì một tương lai bền vững, nơi mà mọi người đều có thể sống trong hòa bình và hài hòa với thiên nhiên.

Thông điệp video đầu tiên của Đức Giáo hoàng Leo XIV không chỉ là một sự kiện mang tính biểu tượng mà còn là một lời kêu gọi hành động mạnh mẽ, gửi đến các trường đại học, các nhà lãnh đạo, và toàn thể nhân loại. Với tinh thần của Năm Thánh Hy Vọng, ngài đã khuyến khích mọi người tiếp tục xây dựng những cây cầu của sự đoàn kết, công lý, và trách nhiệm. Trong bối cảnh chuẩn bị cho COP30 và những thách thức toàn cầu phía trước, thông điệp này là một ngọn lửa dẫn đường, nhắc nhở chúng ta rằng, với ân sủng của Thiên Chúa và sự chung tay của con người, một thế giới tốt đẹp hơn là điều hoàn toàn có thể đạt được.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp