Philippines Đối Mặt Với Khủng Hoảng Lãnh Đạo MV Do Nhiều GP Bỏ Trống
Philippines Đối Mặt Với Khủng Hoảng Lãnh Đạo Mục Vụ Do Nhiều Giáo Phận Bỏ Trống
Philippines, quốc gia có dân số 110 triệu người với 80% theo Công giáo La Mã, đang đối mặt với nguy cơ khủng hoảng lãnh đạo mục vụ khi nhiều giáo phận thiếu giám mục và một số khác chuẩn bị trống tòa do các giám mục đến tuổi nghỉ hưu. Hiện tại, ba giáo phận không có giám mục, và sáu giáo phận khác có thể sớm rơi vào tình trạng tương tự, làm dấy lên mối lo ngại về sự chăm sóc tâm linh và mục vụ cho cộng đồng Công giáo lớn nhất Châu Á.
Các Giáo Phận Hiện Không Có Giám Mục
- Giáo phận Boac (tỉnh Marinduque): Trống tòa từ ngày 21 tháng 9 năm 2024, sau khi Giám mục Marcelino Antonio M. Maralit được chuyển đến Giáo phận San Pablo, Laguna. Theo Annuario Pontificio 2023, giáo phận này có dân số 256.611 người, với 88% là Công giáo, được phục vụ bởi 79 linh mục, tỷ lệ 1 linh mục trên 3.248 giáo dân. Boac nổi bật với các sáng kiến hành động xã hội và hợp tác với các Cộng đồng Cơ đốc giáo Cơ bản.
- Đại diện Tông tòa Tabuk (Kalinga và Apayao): Không có đại diện tông tòa từ ngày 8 tháng 12 năm 2024, khi Giám mục Prudencio P. Andaya Jr. được bổ nhiệm làm giám mục Giáo phận Cabanatuan. Với dân số 493.960 người, 75% là Công giáo (chủ yếu là người bản địa Igorot), giáo phận chỉ có 31 linh mục, tỷ lệ 1 linh mục trên 11.966 giáo dân.
- Giáo phận San Jose de Nueva Ecija: Trống tòa từ ngày 12 tháng 12 năm 2024, sau khi Giám mục Roberto Mallari được chuyển đến Giáo phận Tarlac. Nằm tại “vựa lúa” của Philippines, giáo phận này chủ yếu là nông dân trồng lúa, ngô, mía và các loại cây nông nghiệp khác.
Các Giáo Phận Sắp Trống Tòa
Ngoài ba giáo phận trên, sáu giám mục khác đang hoặc sắp đến tuổi nghỉ hưu theo giáo luật (75 tuổi), bao gồm:
- Tổng giám mục Angelito Lampo, OMI (Cotabato, ngày 1 tháng 3 năm 2025).
- Giám mục Patricio Buzon, SDB (Bacolod, ngày 14 tháng 3 năm 2025).
- Tổng giám mục Jose Palma (Cebu, ngày 19 tháng 3 năm 2025).
- Giám mục Jose Corazon Tala-oc (Kalibo, ngày 16 tháng 6 năm 2025).
- Tổng giám mục Marlo Perlata (Nueva Segovia, ngày 13 tháng 7 năm 2025).
- Giám mục Jacinto Jose (Urdaneta, ngày 29 tháng 10 năm 2025).
Nếu Đức Giáo hoàng chấp thuận cho các giám mục này nghỉ hưu, Philippines sẽ có tới chín giáo phận trống tòa, phần lớn nằm ở các tỉnh nông nghiệp, trừ Bacolod và Cebu là các thành phố lớn.
Trọng Tâm: Tổng Giáo Phận Cebu
Cebu, “cái nôi của Kitô giáo tại Philippines”, là giáo phận lớn nhất Châu Á với 4,7 triệu người Công giáo (87% dân số). Giáo phận này có 176 giáo xứ, chín phái bộ, 626 linh mục và 2.035 tu sĩ, cùng 144 chủng sinh (Annuario Pontificio 2024). Hội đồng Giám mục Công giáo Philippines (CBCP) đã đề xuất chia Tổng giáo phận Cebu thành hai giáo phận trực thuộc là Danao và Carcar, mỗi giáo phận sẽ có giám mục riêng để quản lý hiệu quả hơn.
Tác Động Đến Cộng Đồng Công Giáo
Sự thiếu hụt giám mục tạo ra khoảng trống lãnh đạo, ảnh hưởng đến việc chăm sóc tâm linh và các nhu cầu kinh tế - xã hội của giáo dân. Cha Jerome Secillano, thư ký điều hành Ủy ban Giám mục về Các vấn đề Công cộng của CBCP, nhấn mạnh: “Việc bổ nhiệm giám mục cho các giáo phận trống là cần thiết để đảm bảo dân Chúa có người chăn dắt.”
Giám mục tại Philippines không chỉ đóng vai trò mục vụ mà còn là nguồn hướng dẫn đạo đức trong các vấn đề chính trị - xã hội. Ví dụ, Đức Hồng y Jaime Sin từng dẫn dắt các phong trào hòa bình trong Cách mạng Quyền lực Nhân dân năm 1986 và cuộc nổi dậy năm 2001. Gần đây, CBCP đã lên án các vụ giết người ngoài vòng pháp luật trong chiến dịch chống ma túy dưới thời cựu Tổng thống Rodrigo Duterte.
Quy Trình Bổ Nhiệm của Vatican
Việc bổ nhiệm giám mục là đặc quyền của Đức Giáo hoàng, đòi hỏi sự thận trọng và cân nhắc kỹ lưỡng. Cha Secillano cho biết Vatican không vội vàng lấp đầy các vị trí trống, ưu tiên chọn những nhà lãnh đạo phù hợp để định hướng mục vụ và đáp ứng nhu cầu của Giáo hội địa phương.
Cuộc khủng hoảng lãnh đạo mục vụ tại Philippines là thách thức lớn đối với Giáo hội Công giáo, đặc biệt khi cộng đồng giáo dân phụ thuộc vào các giám mục để được hướng dẫn cả về mặt tâm linh lẫn xã hội. Việc bổ nhiệm kịp thời và phù hợp các giám mục mới từ Rome sẽ đóng vai trò then chốt trong việc duy trì sự ổn định và sứ mạng của Giáo hội tại quốc gia này.
Lm. Anmai, CSsR tổng hợp