Thông Điệp Của ĐGH Lêô XIV: Cảnh Báo Về Thuyết Pêlagiô

Thông Điệp Của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV: Cảnh Báo Về Thuyết Pêlagiô Và Kêu Gọi Các Giám Mục, Giáo Dân Trở Thành “Những Người Đánh Cá Gia Đình”

Trong một thông điệp sâu sắc và trang trọng gửi đến các tham dự viên của hội thảo được tổ chức tại Vatican, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã đưa ra lời kêu gọi mạnh mẽ nhằm thúc đẩy sứ mệnh truyền giáo của Giáo hội, đặc biệt trong việc đồng hành và phục vụ các gia đình. Hội thảo, do Bộ Giáo dân, Gia đình và Sự sống tổ chức, mang chủ đề “Truyền giáo cùng các gia đình ngày nay và ngày mai: Những thách thức về Giáo hội học và Mục vụ”. Thông điệp này không chỉ nhấn mạnh vai trò của các giám mục và giáo dân trong việc trở thành “những người đánh cá gia đình” mà còn đưa ra lời cảnh báo nghiêm khắc về những nguy cơ của thuyết Pêlagiô, một tà thuyết cổ xưa nhưng vẫn còn ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống đức tin ngày nay.

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV đã khẳng định vai trò trung tâm của các giám mục trong sứ mệnh truyền giáo của Giáo hội. Với tư cách là những người kế vị các tông đồ, các giám mục được kêu gọi trở thành những mục tử dẫn dắt đoàn chiên của Chúa Kitô, đảm nhận trách nhiệm tiên phong trong việc “thả lưới xuống biển” để mang các gia đình trở lại với đức tin.

“Các giám mục, với tư cách là những người kế vị các tông đồ và là mục tử của đoàn chiên Chúa Kitô, có trách nhiệm là những người đầu tiên thả lưới xuống biển và trở thành ‘những người đánh cá của các gia đình’,” Đức Giáo Hoàng viết. “Trách nhiệm này đòi hỏi sự dấn thân không ngừng nghỉ, lòng nhiệt thành mục vụ, và một tình yêu sâu sắc dành cho các gia đình, đặc biệt là những gia đình đang xa cách Giáo hội hoặc đang đối mặt với những thách thức trong đời sống đức tin.”

Đức Giáo Hoàng nhấn mạnh rằng vai trò của các giám mục không chỉ dừng lại ở việc giảng dạy và quản trị, mà còn phải là những người đi đầu trong việc tìm kiếm và đồng hành với các gia đình. Các giám mục được mời gọi học cách lắng nghe, thấu hiểu những khó khăn, và giúp các gia đình nhận ra tình yêu của Thiên Chúa trong cuộc sống hàng ngày. “Hãy trở thành những người đánh cá của các gia đình,” Đức Giáo Hoàng khuyến khích, “để mang họ đến với Chúa Giêsu, Đấng Cứu Thế duy nhất, và giúp họ khám phá niềm vui của Tin Mừng.”

Bên cạnh vai trò của các giám mục, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV cũng nhấn mạnh rằng sứ mệnh truyền giáo không chỉ dành riêng cho các thừa tác viên được truyền chức. Giáo dân, với tư cách là thành phần không thể thiếu của thân thể Giáo hội, cũng được kêu gọi tham gia tích cực vào công cuộc loan báo Tin Mừng.

“Giáo dân cũng được kêu gọi tham gia vào sứ mệnh này, và trở thành, cùng với các thừa tác viên được truyền chức, ‘những người đánh cá’ của các cặp vợ chồng, người trẻ, trẻ em, những người nam nữ ở mọi lứa tuổi và hoàn cảnh,” Đức Giáo Hoàng viết. “Mọi người đều được mời gọi để tất cả có thể gặp được Đấng Cứu Thế duy nhất.”

Thông điệp này nhấn mạnh tầm quan trọng của sự cộng tác giữa các giám mục và giáo dân trong việc xây dựng một Giáo hội sống động và truyền giáo. Giáo dân được khuyến khích không chỉ đón nhận đức tin cho chính mình mà còn trở thành những chứng nhân sống động, mang Tin Mừng đến với các gia đình khác. “Tôi yêu cầu anh chị em hãy tham gia vào công việc của toàn thể Giáo hội trong việc tìm kiếm những gia đình không còn đến với chúng ta nữa,” Đức Giáo Hoàng kêu gọi, “trong việc học cách đồng hành với họ và giúp họ đón nhận đức tin, để đến lượt mình, họ cũng trở thành ‘những người đánh cá’ của các gia đình khác.”

Sứ mệnh này đòi hỏi một tinh thần cởi mở, lòng can đảm, và sự sẵn sàng bước ra khỏi vùng an toàn. Giáo dân được mời gọi trở thành những người bạn đồng hành, lắng nghe những nỗi đau, niềm vui, và hy vọng của các gia đình, từ đó giúp họ nhận ra rằng Giáo hội là một ngôi nhà chung, nơi mọi người đều được chào đón và yêu thương.

Một trong những điểm nhấn quan trọng của thông điệp là lời cảnh báo của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV về thuyết Pêlagiô, một tà thuyết cổ xưa nhưng vẫn còn ảnh hưởng đến cách suy nghĩ và sống đức tin của nhiều Kitô hữu ngày nay. Trích dẫn Thánh Augustinô, vị Giáo hoàng dòng Augustinô nhấn mạnh rằng đức tin không phải là kết quả của nỗ lực cá nhân hay ý chí con người, mà là lời đáp trả tình yêu và ân sủng của Thiên Chúa.

“Đức tin trước hết là lời đáp trả tình yêu của Thiên Chúa,” Đức Giáo Hoàng viết, “và, theo lời của Thánh Augustinô, sai lầm lớn nhất mà chúng ta có thể mắc phải với tư cách là những người Kitô hữu, là ‘cho rằng ân sủng của Chúa Kitô hệ tại nơi đời sống gương mẫu của chúng ta chứ không phải ở món quà là chính bản thể của Người’ (Contra Iulianum opus imperfectum, II, 146).”

Thuyết Pêlagiô, vốn được khởi xướng bởi nhà thần học Pêlagiô vào thế kỷ thứ tư, khẳng định rằng con người có thể đạt được ơn cứu độ thông qua ý chí và nỗ lực cá nhân, mà không cần đến ân sủng của Thiên Chúa. Tư tưởng này đã bị Giáo hội lên án là tà thuyết, nhưng những biến thể hiện đại của nó vẫn tiếp tục len lỏi vào đời sống đức tin, khiến nhiều người lầm tưởng rằng họ có thể “kiếm được” ơn cứu độ bằng cách tuân thủ các quy tắc đạo đức hay sống một đời sống gương mẫu.

Đức Giáo Hoàng cảnh báo rằng việc đánh giá quá cao ý chí con người và khả năng cá nhân có thể dẫn đến một hình thức đức tin méo mó, xa rời bản chất của Tin Mừng. “Chúng ta đã thường xuyên quên mất chân lý này và trình bày đời sống Kitô hữu chủ yếu như một tập hợp các quy tắc phải tuân theo,” ngài viết, “thay thế trải nghiệm tuyệt vời khi gặp gỡ Chúa Giêsu—Đấng là Thiên Chúa đã hiến mình cho chúng ta—bằng một tôn giáo theo các quy tắc đạo đức, nặng nề và không hấp dẫn, theo một số cách, không thể sống trong cuộc sống hàng ngày cụ thể.”

Thay vào đó, Đức Giáo Hoàng nhấn mạnh rằng ân sủng của Thiên Chúa là nền tảng của đời sống Kitô hữu. Ân sủng không phải là một phần bổ sung cho nỗ lực của con người, mà là sức mạnh biến đổi, nâng con người lên khỏi những yếu đuối và giới hạn của mình. “Ân sủng dựa trên tự nhiên,” ngài giải thích. “Ân sủng không làm cho chúng ta trở thành siêu nhân nhưng tác động đến chúng ta và biến đổi chúng ta dần dần.”

Ngoài thuyết Pêlagiô, Đức Giáo Hoàng cũng đề cập đến thuyết Ngộ Đạo, một tà thuyết khác từ thời sơ khai của Kitô giáo, vốn đề cao trí tuệ như con đường dẫn đến ơn cứu độ. Trong khi thuyết Ngộ Đạo nhấn mạnh đến tri thức bí truyền, thuyết Pêlagiô lại tập trung vào ý chí con người, cho rằng con người có thể tự mình đạt được sự hoàn hảo thông qua nỗ lực cá nhân.

“Pêlagiô và thuyết Ngộ Đạo là hai tà thuyết cổ xưa nhưng vẫn còn hoành hành cho đến nay,” Đức Giáo Hoàng viết. “Thuyết Ngộ Đạo đề cao trí tuệ như con đường dẫn đến ơn cứu độ. Trong khi đó, thuyết Pêlagiô lại gán khả năng vươn đến ơn cứu độ cho ý chí của con người, cho nỗ lực của cá nhân.”

Đức Giáo Hoàng chỉ ra rằng những người theo thuyết Pêlagiô hiện đại, dù có nói nhiều hơn về ân sủng, vẫn có xu hướng xem ý chí con người như một thứ thuần khiết và toàn năng. Họ không công nhận rằng những yếu đuối của con người chỉ có thể được chữa lành hoàn toàn nhờ ân sủng của Thiên Chúa. “Nếu chúng ta từ chối thực tế lịch sử và tiệm tiến này,” ngài cảnh báo, “chúng ta thực sự có thể từ chối và ngăn cản ân sủng của Chúa.”

Tình bạn với Thiên Chúa, theo Đức Giáo Hoàng, là một ân ban vượt xa khả năng của con người. “Tình bạn của Người vượt trên chúng ta vô cùng,” ngài viết. “Chúng ta không thể mua được tình bạn ấy bằng các việc làm của chúng ta, mà đó chỉ có thể là một quà tặng phát sinh từ sáng kiến yêu thương của Người.”

Đức Giáo Hoàng Lêô XIV nhấn mạnh rằng việc nhấn mạnh quá mức vào ý chí con người và khả năng cá nhân có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho đời sống của Giáo hội. Khi ân sủng bị xem nhẹ, đời sống đức tin có nguy cơ trở thành một tập hợp các quy tắc khô khan, thiếu sức sống, và không còn khả năng lôi cuốn.

“Khi đánh giá quá mức ý chí của con người và khả năng cá nhân,” ngài viết, “đời sống của Giáo hội có thể trở thành một viện bảo tàng hoặc thành sở hữu của một số ít người được chọn. Điều này làm cho Tin Mừng mất đi tính giản dị, nét hấp dẫn và hương vị của nó, và chỉ còn là một kế hoạch chi tiết, chừa lại ít khoảng trống cho ân sủng làm việc.”

Một Giáo hội bị chi phối bởi tư tưởng Pêlagiô sẽ đánh mất bản chất truyền giáo của mình, trở thành một tổ chức khép kín, chỉ phục vụ một nhóm nhỏ những người tự cho mình là hoàn hảo. Thay vào đó, Đức Giáo Hoàng kêu gọi một Giáo hội mở rộng vòng tay, sẵn sàng đồng hành với mọi người, bất kể hoàn cảnh hay tình trạng đức tin của họ. “Chúng ta hãy giúp các gia đình lắng nghe một cách can đảm lời đề nghị của Chúa Kitô và lời khích lệ của Giáo hội!” ngài nhấn mạnh.

Kết thúc thông điệp, Đức Giáo Hoàng Lêô XIV cầu chúc cho Chúa Thánh Thần hướng dẫn các giám mục, linh mục, và giáo dân trong việc phân định các phương pháp và tiêu chuẩn để hỗ trợ các gia đình. “Nguyện xin Chúa Thánh Thần hướng dẫn anh chị em trong việc phân định các tiêu chuẩn và phương pháp hỗ trợ và thúc đẩy các nỗ lực của Giáo hội trong việc phục vụ các gia đình,” ngài viết.

Thông điệp này không chỉ là một lời cảnh báo về những nguy cơ của thuyết Pêlagiô mà còn là một lời mời gọi hành động, kêu gọi toàn thể Giáo hội dấn thân vào sứ mệnh truyền giáo với lòng nhiệt thành và sự khiêm tốn. Đức Giáo Hoàng nhấn mạnh rằng sứ mệnh này đòi hỏi sự cộng tác chặt chẽ giữa các giám mục, linh mục, và giáo dân, cũng như một sự cởi mở đối với ân sủng của Thiên Chúa.

Thông điệp của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng đời sống Kitô hữu không phải là một tập hợp các quy tắc hay nỗ lực cá nhân, mà là một hành trình gặp gỡ và đáp trả tình yêu của Thiên Chúa. Bằng cách cảnh báo về thuyết Pêlagiô và kêu gọi các giám mục cũng như giáo dân trở thành “những người đánh cá gia đình,” ngài đã vạch ra một con đường rõ ràng cho Giáo hội: một con đường của ân sủng, của sự đồng hành, và của sứ mệnh truyền giáo.

Trong bối cảnh thế giới hiện đại, nơi mà các gia đình đang đối mặt với vô vàn thách thức, thông điệp này mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Nó nhắc nhở chúng ta rằng Giáo hội không chỉ là một tổ chức, mà là một cộng đoàn sống động, được kêu gọi mang Tin Mừng đến với mọi người, đặc biệt là những người đang lạc lối hoặc xa cách. Với lòng tin vào ân sủng của Thiên Chúa và sự hướng dẫn của Chúa Thánh Thần, Giáo hội có thể trở thành một ngọn lửa soi sáng, dẫn dắt các gia đình đến với niềm vui và hy vọng của Tin Mừng.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp