Vị Linh Mục Anh Hùng Ở Sudan: Cha Luka Jomo

Vị Linh Mục Anh Hùng Ở Sudan: Cha Luka Jomo – Người Đã Hy Sinh Vì Dân Chúa Giữa Làn Đạn

Trong buổi cầu nguyện Truyền Tin tại Quảng trường Thánh Peter vào Chúa Nhật, ngày 15 tháng 6 năm 2025, Đức Giáo hoàng Leo XIV đã dành những lời cầu nguyện đặc biệt để tưởng nhớ Cha Luka Jomo, một linh mục 55 tuổi người Sudan, người đã thiệt mạng một cách bi thảm trong bối cảnh chiến tranh tàn khốc tại quê nhà. Với giọng nói trầm buồn nhưng đầy hy vọng, Đức Giáo hoàng đã kêu gọi các tín hữu trên toàn thế giới hiệp ý cầu nguyện cho linh hồn Cha Luka và cho tất cả những người vẫn tiếp tục sứ vụ Tin Mừng trong những hoàn cảnh nguy hiểm nhất. “Chúng ta hãy cầu nguyện cho Cha Luka và cho tất cả những người vẫn can đảm phục vụ Tin Mừng giữa chiến tranh và áp bức,” ngài nói, giọng nói vang vọng qua quảng trường đông kín người, nơi hàng ngàn tín hữu đã tụ họp để lắng nghe.

Cha Luka Jomo, một linh mục thuộc Giáo phận El Obeid, đã qua đời vào sáng sớm thứ Sáu, ngày 13 tháng 6 năm 2025, tại thành phố El Fasher, thủ phủ của Tiểu bang Bắc Darfur, Sudan. Theo thông báo chính thức từ Cha Abdallah Hussein, Tổng đại diện của Giáo phận El Obeid, Cha Luka đã bị trúng một viên đạn lạc trong một cuộc tấn công của Lực lượng Hỗ trợ Nhanh (RSF), một lực lượng dân quân bán quân sự khét tiếng do Mohamed Hamdan Daglo, biệt danh “Hemetti,” chỉ huy. Vụ tấn công xảy ra vào khoảng 3 giờ sáng, khi thành phố đang chìm trong bóng tối và sự hỗn loạn của các cuộc giao tranh ác liệt.

“Kính gửi các Cha, các Sơ và toàn thể các tín hữu,” Cha Abdallah Hussein viết trong một lá thư đầy đau buồn gửi đến cộng đồng giáo phận. “Tôi vô cùng đau buồn khi viết thư này để thông báo về sự ra đi của Cha Luka Jomo đến Nhà Cha vào sáng nay. Nguyên nhân cái chết là do một viên đạn lạc đã cướp đi mạng sống của anh ấy và hai thanh niên khác. Chúng ta hãy cùng cầu nguyện để cầu xin Chúa Cha cho linh hồn họ được yên nghỉ.” Lá thư này, được lan truyền nhanh chóng trong cộng đồng Công giáo Sudan và trên toàn thế giới, đã làm dấy lên một làn sóng thương tiếc và cầu nguyện cho vị linh mục tận tụy này.

Cùng với Cha Luka, hai thanh niên khác, những người đang ở cùng ngài tại nhà, cũng đã thiệt mạng trong vụ nổ súng. Dù không có bằng chứng cho thấy Cha Luka là mục tiêu trực tiếp của cuộc tấn công, nhưng tính chất bừa bãi của bạo lực do RSF gây ra đã khiến dân thường, bao gồm cả các linh mục và tu sĩ, trở thành nạn nhân của những cuộc xung đột không khoan nhượng. “Kể từ tháng 1, chúng tôi đã cố gắng giúp Cha Luka rời khỏi El Fasher, nhưng điều đó là không thể vì thành phố đã hoàn toàn bị quân du kích kiểm soát,” tổ chức Giáo hoàng Viện trợ các Giáo hội gặp khó khăn (ACN) chia sẻ trong một thông cáo đầy tiếc nuối.

El Fasher, một thành phố có ý nghĩa chiến lược ở Bắc Darfur, đã bị Lực lượng Hỗ trợ Nhanh bao vây kể từ tháng 4 năm 2023. RSF, một lực lượng dân quân bán quân sự có nguồn gốc từ nhóm Janjaweed khét tiếng, đã áp đặt một cuộc phong tỏa khắc nghiệt, cắt đứt mọi con đường tiếp cận viện trợ nhân đạo và khiến hàng chục ngàn dân thường rơi vào cảnh đói nghèo, bệnh tật và sợ hãi. Cuộc xung đột ở Sudan, vốn là cuộc đối đầu giữa RSF do Hemetti lãnh đạo và Lực lượng Vũ trang Sudan (SAF) do Abdel Fattah al-Burhan chỉ huy, đã kéo dài hơn hai năm, gây ra thảm họa nhân đạo trên diện rộng. Theo các báo cáo của Liên hợp quốc, cuộc chiến này đã cướp đi sinh mạng của hơn 100.000 người và buộc ít nhất 13 triệu người phải di tản, cả trong nước lẫn sang các quốc gia láng giềng.

Thành phố El Fasher, nơi Cha Luka Jomo sinh sống và phục vụ, đã trở thành một trong những tâm điểm của bạo lực. Các cuộc giao tranh liên miên, kết hợp với các vụ phong tỏa và cướp bóc, đã khiến người dân nơi đây sống trong tình trạng tuyệt vọng. Bất chấp những lời kêu gọi khẩn thiết từ cộng đồng quốc tế, bao gồm cả Liên hợp quốc, để mở các hành lang nhân đạo, RSF vẫn tiếp tục chặn mọi nỗ lực cứu trợ, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng. Trong bối cảnh đó, Cha Luka Jomo đã chọn ở lại với cộng đồng của mình, bất chấp những nguy hiểm rõ ràng đối với tính mạng của ngài.

Cha Luka Jomo sinh ra và lớn lên tại El Fasher, nơi ngài đã cảm nhận được ơn gọi linh mục từ khi còn trẻ. Sau khi được thụ phong linh mục, ngài đã dành cả cuộc đời mình để phục vụ Giáo hội và cộng đồng, đặc biệt là trong những thời điểm khó khăn nhất. Ngài được biết đến như một người mục tử tận tụy, luôn gần gũi với các tín hữu và không ngần ngại đối mặt với hiểm nguy để mang lại niềm an ủi và hy vọng cho họ. Trong suốt hai năm bị RSF bao vây, Cha Luka đã tiếp tục cử hành Thánh lễ, ban các bí tích và hỗ trợ tinh thần cho gần 300 gia đình Công giáo sinh sống tại El Fasher, nhiều người trong số họ là người già, phụ nữ và trẻ em.

Theo số liệu từ ACN, Giáo phận El Obeid, nơi Cha Luka phục vụ, vẫn duy trì hoạt động của sáu trường mẫu giáo, sáu trường tiểu học và một trường trung học, bất chấp những khó khăn to lớn do chiến tranh gây ra. Đây là những cơ sở giáo dục duy nhất còn hoạt động trong khu vực, đóng vai trò như những ngọn đèn hy vọng giữa bóng tối của xung đột. Cha Luka không chỉ là một linh mục mà còn là một nhà giáo dục, một người hướng dẫn và một nguồn cảm hứng cho cộng đồng. Ngài thường xuyên tổ chức các buổi cầu nguyện chung, các chương trình hỗ trợ thực phẩm và chăm sóc y tế cơ bản cho những người bị ảnh hưởng bởi chiến tranh, ngay cả khi bản thân ngài phải đối mặt với những mối đe dọa thường trực.

Giáo phận El Obeid, nằm ở trung tâm Sudan, là một trong những giáo phận chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của cuộc xung đột. Vào tháng 12 năm 2024, Đức cha Yunan Tombe Trille, giám mục của giáo phận, đã bị các thành viên có vũ trang của RSF tấn công và hành hung trong một vụ việc gây sốc. Nhà thờ chính tòa Mary Queen of Africa của giáo phận cũng đã bị trúng tên lửa vào tháng 5 năm 2023, gây thiệt hại nghiêm trọng cho cơ sở vật chất và làm dấy lên nỗi sợ hãi trong cộng đồng Công giáo. Những sự kiện này chỉ là một phần trong chuỗi các hành động bạo lực nhắm vào Giáo hội Công giáo ở Sudan, vốn đã trở thành mục tiêu của các lực lượng dân quân trong bối cảnh chiến tranh.

Tại thời điểm Cha Luka qua đời, Đức cha Yunan Tombe đang đi công tác mục vụ tại các trại tị nạn ở Yida Parieng và Abyei, nơi hàng ngàn người Sudan đã chạy trốn để thoát khỏi bạo lực. Sự vắng mặt của ngài vào thời điểm xảy ra vụ tấn công càng làm tăng thêm nỗi đau của cộng đồng giáo phận, vốn đã phải đối mặt với những mất mát liên tiếp. Tuy nhiên, Đức cha Tombe đã nhanh chóng gửi lời chia buồn và kêu gọi các tín hữu tiếp tục cầu nguyện cho Cha Luka và cho hòa bình ở Sudan.

Cái chết của Cha Luka Jomo đã gây ra một làn sóng thương tiếc trên toàn thế giới. Đức Giám mục Edward Hiiboro Kussala của Giáo phận Tombura-Yambio, Nam Sudan, đã gửi một thông điệp chia buồn đầy cảm xúc tới Giáo hội El Obeid. “Chúng tôi bày tỏ nỗi buồn sâu sắc và sự đoàn kết với các anh chị em ở El Obeid,” ngài viết. “Chúng tôi tha thiết cầu nguyện cho Cha Luka. Sự hy sinh của ngài, được dâng hiến vì tình yêu dành cho Chúa Kitô và dân của ngài, là một chứng tá thánh thiện về sự tận tụy của linh mục giữa cuộc xung đột.” Đức cha Kussala cũng cam kết rằng toàn thể giáo phận của ngài sẽ hiệp thông trong lời cầu nguyện cho Cha Luka và cho người dân El Fasher.

Tổ chức Giáo hoàng Viện trợ các Giáo hội gặp khó khăn (ACN), vốn đã hỗ trợ Giáo phận El Obeid trong nhiều năm, cũng lên tiếng bày tỏ sự đau buồn trước sự ra đi của Cha Luka. “Cha Luka là biểu tượng của lòng can đảm và sự hy sinh,” một phát ngôn viên của ACN nói. “Ngài đã chọn ở lại với dân chúng của mình, ngay cả khi biết rằng điều đó có thể phải trả giá bằng mạng sống. Sự tận tụy của ngài là một lời nhắc nhở mạnh mẽ về sứ vụ của Giáo hội trong những thời điểm đen tối nhất.”

Cuộc xung đột ở Sudan không chỉ là một cuộc chiến tranh giành quyền lực mà còn là một thảm họa nhân đạo với quy mô chưa từng có. Theo các tổ chức quốc tế, hơn 13 triệu người đã phải rời bỏ nhà cửa, trong đó hàng triệu người đang sống trong các trại tị nạn ở Chad, Nam Sudan và Ai Cập. Hơn 25 triệu người, tương đương với một nửa dân số Sudan, đang cần viện trợ nhân đạo khẩn cấp, nhưng các hành lang cứu trợ thường xuyên bị chặn bởi các lực lượng vũ trang. Trẻ em, phụ nữ và người già là những người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với hàng ngàn ca tử vong do suy dinh dưỡng, bệnh tật và bạo lực.

Tại El Fasher, tình hình đặc biệt nghiêm trọng. Thành phố này đã bị cô lập hoàn toàn, với các tuyến đường tiếp cận bị RSF kiểm soát chặt chẽ. Các bệnh viện và cơ sở y tế đã bị phá hủy hoặc thiếu thốn nghiêm trọng thuốc men và thiết bị. Người dân phải đối mặt với tình trạng thiếu lương thực, nước sạch và điện, trong khi các cuộc tấn công bừa bãi tiếp tục cướp đi sinh mạng của dân thường. Trong bối cảnh đó, Giáo hội Công giáo, với sự dẫn dắt của những người như Cha Luka Jomo, đã trở thành một trong những nguồn hỗ trợ quan trọng nhất cho người dân, cung cấp không chỉ viện trợ vật chất mà còn là sự an ủi tinh thần.

Cái chết của Cha Luka Jomo không chỉ là một mất mát lớn lao đối với Giáo phận El Obeid mà còn là một lời nhắc nhở về giá trị của sự hy sinh và lòng can đảm trong việc sống theo Tin Mừng. Ngài đã chọn ở lại với cộng đồng của mình, bất chấp những nguy hiểm rõ ràng, và sự lựa chọn đó đã biến ngài thành một chứng nhân sống động cho tình yêu của Chúa Kitô. Trong những ngày cuối đời, Cha Luka vẫn tiếp tục cầu nguyện, giảng dạy và chăm sóc cho những người xung quanh, ngay cả khi cái chết đang rình rập.

Cộng đồng Công giáo ở El Fasher, dù đang sống trong sợ hãi và đau khổ, đã tìm thấy nguồn cảm hứng từ cuộc đời và cái chết của Cha Luka. Nhiều người đã chia sẻ rằng ngài là một “ngọn lửa soi sáng” trong bóng tối của chiến tranh, một người luôn mang lại hy vọng ngay cả trong những thời điểm tuyệt vọng nhất. Các trường học do Giáo phận El Obeid điều hành, nơi Cha Luka từng đóng vai trò quan trọng, sẽ tiếp tục là di sản của ngài, mang lại giáo dục và cơ hội cho thế hệ trẻ trong một khu vực bị tàn phá bởi xung đột.

Cái chết của Cha Luka Jomo đã làm dấy lên những lời kêu gọi mới cho hòa bình ở Sudan. Đức Giáo hoàng Leo XIV, trong bài giảng của mình, đã nhấn mạnh rằng hòa bình không chỉ là sự chấm dứt chiến tranh mà còn là sự khôi phục phẩm giá và công lý cho tất cả mọi người. Ngài kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường nỗ lực để mang lại viện trợ nhân đạo và thúc đẩy đối thoại giữa các bên xung đột. “Chúng ta không thể thờ ơ trước những đau khổ của anh chị em chúng ta ở Sudan,” ngài nói. “Hãy cùng nhau cầu nguyện và hành động để mang lại ánh sáng cho vùng đất đang chìm trong bóng tối.”

Tại Sudan, các giám mục và lãnh đạo Giáo hội cũng đã lên tiếng kêu gọi chấm dứt bạo lực. Đức cha Yunan Tombe, trong một thông điệp gửi từ trại tị nạn ở Abyei, đã nhấn mạnh rằng Giáo hội sẽ không ngừng nghỉ trong việc hỗ trợ người dân Sudan, bất chấp những thách thức. “Chúng tôi sẽ tiếp tục ở lại với dân chúng, như Cha Luka đã làm,” ngài tuyên bố. “Sự hy sinh của ngài sẽ không vô ích, mà sẽ trở thành hạt giống cho một tương lai tốt đẹp hơn.”

Câu chuyện về Cha Luka Jomo là một câu chuyện về lòng can đảm, sự hy sinh và niềm tin không lay chuyển. Trong một thế giới đầy xung đột và chia rẽ, cuộc đời của ngài là một lời nhắc nhở rằng ánh sáng của Tin Mừng có thể chiếu sáng ngay cả trong những góc tối tăm nhất. Khi cộng đồng Công giáo trên toàn thế giới tiếp tục cầu nguyện cho linh hồn Cha Luka và cho hòa bình ở Sudan, di sản của ngài sẽ tiếp tục truyền cảm hứng cho những người khác sống với lòng tận tụy và tình yêu.

Hãy cùng hiệp thông trong lời cầu nguyện, như Đức Giáo hoàng Leo XIV đã kêu gọi, để tưởng nhớ Cha Luka Jomo và tất cả những người đã hy sinh vì sứ vụ Tin Mừng. Xin Chúa, Đấng An Ủi, ban ơn bình an cho Sudan và cho toàn thể nhân loại.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp