Thánh Luca: Vị thầy thuốc uyên bác đã ghi chép lại cuộc đời Chúa Giêsu
Thánh Luca: Vị thầy thuốc uyên bác đã ghi chép lại cuộc đời Chúa Giêsu
Ngày 18 tháng Mười, người Công giáo và các Kitô hữu khác trên khắp thế giới kỷ niệm lễ Thánh Luca, thầy thuốc và bạn đồng hành của Thánh Phaolô, người mà Phúc Âm Mừng của ông đã lưu giữ tiểu sử phong phú nhất về Chúa Giêsu Kitô.
Thánh Luca, cũng là tác giả của Công vụ Tông đồ, đã viết một khối lượng lớn Tân Ước hơn bất kỳ tác giả nào khác trong lịch sử sơ khai của Giáo hội. Những truyền thống cổ xưa cũng thừa nhận Thánh Luca là người sáng lập nghệ thuật biểu tượng Kitô giáo, khiến ông trở thành bổn mạng của các nghệ sỹ cũng như bác sỹ và những người chăm sóc y tế khác.
Thánh Luca đến từ thành phố đô thị lớn Antioch, một phần của Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay. Trong cuộc đời của ông, thành phố này đã nổi lên như một trung tâm quan trọng của Kitô giáo sơ khai. Trong những năm đầu đời của vị thánh tương lai, cảng Antioch đã trở thành một trung tâm văn hóa, nổi tiếng về nghệ thuật và khoa học. Các nhà sử học không biết liệu Thánh Luca đến với Kitô giáo từ Do Thái giáo hay ngoại giáo, mặc dù có nhiều giả thuyết mạnh mẽ cho rằng Thánh Luca là một người ngoại cải đạo.
Được đào tạo như một thầy thuốc tại thành phố nói tiếng Hy Lạp, Luca là một trong những thành viên có học thức và tầm ảnh hưởng quốc tế nhất của Giáo hội sơ khai. Các học giả khảo cổ học và văn học cổ đại đã xếp ông vào hàng những sử gia hàng đầu trong thời đại của ông, bên cạnh việc ghi nhận phong cách văn xuôi Hy Lạp xuất sắc và độ chính xác kỹ thuật trong những ghi chép của ông về cuộc đời Đức Kitô và các cuộc hành trình truyền giáo của các tông đồ.
Những người nghiên cứu lịch sử Kinh Thánh khác suy luận từ những tác phẩm của Luca rằng ông là nhà truyền giáo duy nhất đưa vào lời chứng cá nhân của Đức Trinh Nữ Maria, người có vai trò rõ ràng nhất trong cuộc đời Đức Kitô trong Phúc Âm của ông. Truyền thống ghi nhận ông là người đã vẽ một số biểu tượng về mẹ của Đức Kitô, và một trong những bức chân dung thiêng liêng được cho là của ông - được biết đến với danh hiệu “Sự cứu rỗi của dân tộc La Mã” - vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay tại Vương cung Thánh đường Đức Bà Cả.
Một số truyền thống cho rằng Luca đã trở thành môn đồ trực tiếp của Chúa Giêsu trước khi Chúa Thăng Thiên, trong khi những người khác cho rằng ông chỉ trở thành tín đồ sau đó. Sau khi Thánh Phaolô cải đạo, Luca đã đồng hành với ngài như một bác sỹ riêng — và thực tế, như một người viết tiểu sử, vì những chuyến hành trình của Phaolô mà Luca đồng hành chiếm một phần lớn trong sách Công vụ Tông đồ. Luca có lẽ đã viết văn bản này, phần tường thuật cuối cùng của Tân Ước, tại thành Roma, nơi câu chuyện kết thúc.
Luca cũng là một trong số ít bạn đồng hành của Phaolô không bỏ rơi ngài trong thời gian bị giam cầm và qua đời cuối cùng tại Roma. Sau khi Thánh Phaolô tử đạo vào năm 67, Luca được cho là đã rao giảng ở nhiều nơi khác trên khắp Địa Trung Hải và có thể đã chết như một vị tử đạo. Tuy nhiên, truyền thống vẫn chưa rõ ràng về điểm này.
Thật trùng hợp, nhà truyền giáo với những chuyến đi và sự uyên bác có thể lấp đầy nhiều tập sách, đã viết vừa đủ để công bố Tin Mừng của Chúa Giêsu Kitô cho thế giới.
Nguyễn Minh Sơn