Suy Niệm
- CN, 30/11/2025 - 13:40
- admin1
Chúa Nhật Tuần 3 Mv – A Mt 11,2-11 Không đợi Một Ai Khác“Người mù xem thấy, kẻ què bước đi, người cùi được sạch, kẻ điếc nghe được, người chết trỗi dậy, kẻ nghèo được nghe Tin Mừng, và phúc thay kẻ không vấp ngã vì tôi.”(Mt 11,5)Suy niệm: Các ngôn sứ loan báo Đấng Cứu Thế sẽ đến giải thoát dân Ít-ra-en, đem lại một triều đại vững bền thịnh trị. Nhưng có nhiều người mạo nhận mình là đấng cứu thế đó khiến người ta không biết đâu là thật đâu là giả. Chính Chúa Giê-su cũng lên tiếng cảnh báo: “Sẽ có nhiều kẻ mạo danh Thầy đến nói rằng: chính ta đây làĐấng Ki-tô” (Mt 24,5). Gio-an Tẩy giả từng giới thiệu Đức Giê-su là “Chiên Thiên Chúa, Đấng xoá bỏ tội trần gian” (Ga 1,29), nhưng giờ đây đang bị Hê-rô-đê giam tù, muốn củng cố niềm tin của các môn đệ nên đã sai họ đến hỏi Chúa Giê-su: “Thầy có thật là Đấng phải đến không hay là chúng tôi phải đợi ai khác?” Chúa Giê-su cho thấy Ngài đang thực hiện những dấu chỉ của thời thiên sai “người mù xem thấy, kẻ què bước đi….”, đó là cách Chúa khẳng định Ngài chính là Đấng ấy, không còn phải đợi Đấng nào khác.Mời Bạn: Câu trả lời quá rõ nhưng cho đến nay, đồng bào đồng hương của Chúa vẫn mải trông chờ một Đấng cứu tinh khác. Phần bạn, bạn vẫn còn mơ hồ về Đức Ki-tô, Đấng Cứu Thế của bạn chăng? Mời bạn suy gẫm Lời Chúa để nhận ra dấu chỉ sự hiện diện của Ngài.Sống Lời Chúa: Phục vụ anh chị em bé mọn sống cạnh bạn để nhận ra Chúa hiện diện nơi họ.Cầu nguyện: Lạy Chúa, Chúa dạy chúng con “cho kẻ đói ăn, cho kẻ khát uống, cho kẻ rách rưới áo mặc…” vì đó là phục vụ chính Chúa. Xin cho chúng con biết nhận ra và phục vụ Chúa nơi những người bé mọn để Nước Chúa trị đến nơi trần gian này. Amen.
Suy Niệm
- CN, 30/11/2025 - 13:40
- admin1
Thứ Bảy Tuần 2 Mv Mt 17,10-13 Ngài đến Thật Bé Nhỏ“Nhưng Thầy nói cho anh em biết: ông Ê-li-a đã đến rồi mà họ không nhận ra, lại còn xử với ông theo ý họ muốn. Con Người cũng sẽ phải đau khổ vì họ như thế.” (Mt 17,12)Suy niệm: Ngài đã đến rồi, sao người ta không nhận ra Ngài? Người Do Thái vẫn trông chờ Đấng Cứu Thế, và theo lời ngôn sứ (x. Ml 3,23) thì tiên tri Ê-li-a sẽ xuất hiện để dọn đường cho Ngài. Nhưng Chúa Giê-su cho biết họ đã hụt lỡ mất cơ hội ngàn năm ấy, bởi vì Ê-li-a đã đến, nhưng không phải trên “cỗ xe bằng lửa” (x. 2V 2,11) như họ vẫn tưởng. Nếu họ không nhận ra Ê-li-a đã đến nơi sứ mạng của Gio-an, người “mặc áo lông lạc đà, ăn châu chấu và mật ong rừng” thì họ cũng không thể nhận ra Đấng mà Gio-an giới thiệu: “Đây là Chiên Thiên Chúa, Đấng xoá bỏ tội trần gian” (Ga 1,29). Họ lại càng không nhận ra Đấng Cứu Thế khi Ngài đến như một con người thật bé nhỏ nghèo hèn. Cái chết vì sứ mạng của Gio-an cũng là lời tiên báo rằng Đấng Cứu Thế cũng sẽ chịu chung số phận như vậy: “Họđãđối xử với ông theo ý họ muốn. Và Con Người cũng sẽ phải đau khổ vì họ như vậy.”Mời Bạn tập quen nhìn ra Ngài trong hình hài một trẻ thơ bé bỏng, trong cung cách hiền lành đến độ “cây lau bị giập, Người không đành bẻ gãy, tim đèn leo lét, chẳng nỡ tắt đi” (Mt 12,20), trong thân phận người tôi tớ đau khổ của Chúa “mặt mày tan nát, không còn dáng vẻ người ta nữa” (Is 52,14).Sống Lời Chúa: Tiết giảm chi tiêu không cần thiết để luôn sẵn sàng chia sẻ với người nghèo khổ, là hiện thân của Đức Ki-tô nhập thể bé nhỏ nghèo hèn.Cầu nguyện: Lạy Chúa, xin cho chúng con quan tâm, kính trọng những con người bé nhỏ nghèo hèn, vìđó là cách Chúa hiện diện hữu hình với chúng con.
Suy Niệm
- CN, 30/11/2025 - 13:39
- admin1
Thứ Sáu Tuần 2 MvĐức Mẹ Gua-đa-lu-pê Mt 11,16-19 Đừng áp đặt ý Chúa!“Tôi phải ví thế hệ này với ai. Họ giống như lũ trẻ gọi lũ trẻ khác, và nói : ‘Tụi tôi thổi sáo cho các anh, mà các anh không nhảy múa; tụi tôi hát bài đưa đám mà các anh không đấm ngực khóc than.” (Mt 11,16-19)Suy niệm: Thần thoại Hy lạp có kể câu chuyện của một tên tướng cướp có biệt danh là Procrustes. Hắn ta tính tình cổ quái, cướp của ai rồi, trước khi giết, hắn bắt người ấy nằm trên một cái giường; nếu ngắn hơn, thì hắn kéo giãn người đó ra cho vừa, nếu dài hơn, hắn chặt bỏ khúc dư. Chúa Giê-su cho biết kiểu áp đặt thô bạo này vẫn có thể tồn tại ở mọi nơi và với mọi người. Quả thật, cũng giống như những đám trẻ nô đùa ngoài phố chợ, có những đứa bỗng dưng “nổi chướng” bắt các bạn phải khóc phải cười theo ý thích không giống ai của chúng, nhiều người trong chúng ta cũng thích lấy ý riêng mình làm khuôn mẫu bắt mọi người phải theo, và thậm chí còn áp đặt cả Thiên Chúa cũng phải nằm lên “cái giường của Procrustes” đó.Mời Bạn: Bạn có giữ đạo “theo thời vụ”? Bạn có lý luận để gia giảm, châm chước, “lách” luật cho phù hợp với nhu cầu của bạn không (chẳng hạn giới răn “giữ ngày Chúa Nhật”) ? Coi chừng bạn đang “tùng xẻo” cả Thiên Chúa đấy! Tốt nhất, để sống theo ý Chúa, trước tiên mời bạn gạt bỏ hết mọi định kiến để có một tâm hồn bình an và sẵn sàng, rồi bạn lắng nghe tiếng Chúa nói, chiêm ngắm cách Chúa làm qua việc suy niệm Lời Chúa. Lúc đó Chúa sẽ tỏ cho bạn biết ý muốn của Ngài.Sống Lời Chúa: Thực hiện chủ đề: “Mỗi Ki-tô hữu là một môn đệ thừa sai”, tôi quyết tâm “đọc Kinh Thánh và suy niệm Lời Chúa hằng ngày”.Cầu nguyện: Lạy Chúa, không phải ý con nhưng xin giúp con thực thi ý Chúa. Amen.
Suy Niệm
- CN, 30/11/2025 - 13:38
- admin1
Thứ Năm Tuần 2 MvTh. đa-ma-xô, Giáo Hoàng Mt 11,11-15 Đón Nhận Sự Thật“Nếu anh em chịu tin lời tôi, thì ông Gio-an chính là Ê-li-a, người phải đến. Ai có tai thì nghe.” (Mt 11,11)Suy niệm: “Cuộc lữ hành khám phá thật sự không phải là nhìn những cảnh tượng mới, nhưng là nhìn bằng đôi mắt mới” (M. Proust). Gio-an Tẩy Giả đi trước dọn đường với lòng nhiệt thành nóng bỏng như Ê-li-a ngày nào, rồi Đức Giê-su xuất hiện với quyền năng của Đấng Cứu Thế, y như cảnh tượng các ngôn sứ tiên báo từ xa xưa. Thế nhưng, người Do Thái chỉ quen nhìn với đôi mắt cũ: Đấng Cứu Thế phải đáp ứng mong mỏi của họ, phải là người giải phóng họ khỏi ách đô hộ của đế quốc Rô-ma. Vì thế, họ khước từ Gio-an, người Thiên Chúa sai đến. Họ cũng chối bỏ Đức Giê-su, không chấp nhận tư cách Thiên Sai của Ngài. Với đôi mắt cũ, họ không nhận ra sự thật, một “sự thật sẽ giải thoát anh em.” (Ga 8,32).Mời Bạn: “Anh có thể dắt con ngựa đi uống nước, nhưng anh không thể bắt nó uống” (ngạn ngữ Anh). Thiên Chúa đã và sẽ làm mọi sự để bày tỏ một sự thật: Ngài yêu thương bạn. Vấn đề sống còn với bạn là có chấp nhận để Ngài yêu thương hay không.Chia sẻ: Bạn có tin rằng chấp nhận sự thật căn bản: Chúa yêu thương mình sẽ giúp bạn có một đôi mắt mới khi nhìn cuộc đời và người chung quanh không?Sống Lời Chúa: Nhìn lại những gì Chúa đã thi ân giáng phúc cho bạn, dâng lên Ngài lời cảm tạ, và tập nhìn mọi sự với đôi mắt mới.Cầu nguyện: Lạy Chúa Giê-su, Chúa là Sự Thật, Sự Thật toàn vẹn. Chúng con cảm tạ Chúa đã mạc khải cho chúng con sự thật về Thiên Chúa và về con người. Xin cho chúng con luôn sống xứng hợp với sự thật chúng con đã đón nhận. Amen.
Suy Niệm
- CN, 30/11/2025 - 13:36
- admin1
Thứ Tư Tuần 2 MvĐức Mẹ Lô-rét-tô Mt 11,28-30 Học Khiêm-hiền Với Thầy Giê-suChúa nói: “Anh em hãy mang lấy ách của tôi, và hãy học với tôi, vì tôi có lòng hiền hậu và khiêm nhường.” (Mt 11,29)Suy niệm: Các vị sáng lập tôn giáo, các bậc triết nhân truyền đạt tư tưởng của mình đều xoay quanh một điểm nhấn riêng: Đức Khổng dạy học trò của ngài thuyết trung dung để làm người quân tử; các đệ tử của Đức Phật học đường lối diệt dục để được giác ngộ. Chúa Giê-su cũng thế, nhưng khác một điều, ‘bài ruột’ của Ngài không phải là bí quyết giảng thuyết hấp dẫn, hay quyền năng chữa bệnh, trừ quỷ…. Trên thực tế, về phương diện này, các môn đệ còn làm được những chuyện lớn lao hơn Thầy của họ nhiều (x. Ga 14,12; Cv 2,41). Bí quyết mà Chúa dạy các môn đệ phải học nơi Ngài chính là Hiền Lành và Khiêm Nhường. Muốn học bài học này, cách tốt nhất là chiêm ngắm chính Thầy mình ‘thị phạm’ sống khiêm-hiền như thế nào. Trong cuộc thương khó, và nhất là trên thập giá, Chúa Giê-su đã thể hiện khiêm-hiền cách cao cả nhất.Chia sẻ: Suy gẫm và bắt chước mẫu gương khiêm-hiền của Chúa Giê-su trong Phúc Âm, đặc biệt trong bữa tiệc ly và cuộc thương khó.Mời Bạn: Có người bảo rằng mạnh không phải ở chỗ nhấc lên mà là hạ xuống, không phải là bùng nổ sự giận dữ bằng việc hùng hổ quát tháo mà là kiềm chế nó bằng sự ôn hoà nhẫn nại. Đức khiêm-hiền nơi Chúa Giê-su mạnh đến độ nhờ đó Ngài đã chiến thắng tội lỗi và sự chết để cứu độ toàn thể nhân loại. Mời bạn cùng học với Thầy Giê-su sống khiêm-hiền như Ngài.Sống Lời Chúa: Quyết tâm mỗi khi gặp điều trái ý, tôi kiềm chế nóng giận, thay vào đó là cư xử ôn hoà nhẫn nại.Cầu nguyện: Lạy Chúa, xin giúp con học sống khiêm-hiền như Chúa. Amen.
Suy Niệm
- CN, 30/11/2025 - 13:35
- admin1
Thứ Tư Tuần 2 MvTh. Gio-an đi-đa-cô Mt 18,12-14 Tình Thương Cưu Mang“Cha của anh em, Đấng ngự trên trời, không muốn cho một ai trong những người bé mọn này phải hư mất.” (Mt 18,13)Suy niệm: Qua cung cách phục vụ những người cùng khổ ở Ấn Độ của Mẹ Têrêsa Calcutta, vị thánh thời hiện đại, chúng ta thấy được phần nào hình tượng sống động của một Thiên Chúa nhân từ mà Tin Mừng hôm nay diễn tả. Tình yêu đích thực là một tình yêu cưu mang tất cả chứ không loại trừ một ai. Chúa không muốn cho một ai phải hư mất, dù người ấy thật nhỏ bé tầm thường, đáng ghét, nhiều tội lỗi.Mời Bạn hãy nhìn lại cách sống của mình. Có khi chúng ta tìm cách này cách khác loại trừ tha nhân khi họ không hợp ý mình, yếu kém... Hay có khi nào đó chúng ta lại thầm vui khi người mình không ưa vấp phải lỗi lầm nào đó. Mùa Vọng này mời bạn sống tâm tình yêu thương của Chúa, để bạn là cánh tay nối dài của Chúa, biết chỉ lối dẫn đường cho những người lầm bước. Để bạn là tiếng hô nơi sa mạc, mời gọi mọi người sống hoán cải. Để bạn là dấu chỉ yêu thương mà Chúa ban tặng cho những người đang cô đơn, héo tàn vì cuộc đời hay vì người đời loại bỏ.Chia sẻ: “Tình yêu không phải là bảo hộ, là bố thí… cũng chẳng phải là thương hại, nhưng yêu thương chính là yêu thương.” (Têrêsa Calcutta). Bạn sẽ sống yêu thương cách nào?Sống Lời Chúa: Biểu lộ một cử chỉ quan tâm, tha thứ, nói một lời khích lệ ân cần, nhất là đối với người mình không ưa thích, với người cô đơn mà bạn đang gặp.Cầu nguyện: Nếu Chúa chấp tội nào ai được rỗi! Tạơn Chúa vì ơn tha thứ Ngài đã ban cho con. Xin cho con biết sống tình yêu của Chúa với mọi người. Amen.
Suy Niệm
- CN, 30/11/2025 - 13:35
- admin1
Thứ Hai Tuần 2 MvĐức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội Lc 1,26-38 Để Ngôi Lời Nhập Thể Trong Lòng Ta“Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa, xin Chúa cứ làm cho tôi như lời sứ thần nói”. (Lc 1,38)Suy niệm: Qua lời thưa “xin vâng” của Đức Ma-ri-a, Hội Thánh nhận ra mẫu gương tuyệt vời cho mọi người tín hữu trong việc chuẩn bị tâm hồn để đón Chúa đặc biệt trong Mùa Vọng này. Mẹ được ơn Vô Nhiễm Nguyên Tội không phải để tách mình khỏi thế giới, nhưng là để Con Thiên Chúa có thể nhập thể nơi Mẹ và đi vào lịch sử nhân loại. Mỗi thánh lễ chính là một biến cố Truyền Tin đang diễn ra cho ta. Trong thánh lễ, Chúa ngỏ lời với ta, Người chờ đợi ta thưa “xin vâng” để Người có thể “nhập thể” trong tâm hồn ta qua Mình và Máu Thánh Người. Thiên Chúa không muốn ngự trong cung điện nguy nga, Người chỉ muốn ngự trong một tâm hồn biết vâng phục và phó thác như Mẹ.Bạn thân mến, Thiên Chúa vẫn đang ngỏ lời với bạn mỗi khi bạn tham dự thánh lễ, Người muốn cư ngụ trong tâm hồn bạn, để qua đời sống yêu thương và phục vụ của bạn, Ngôi Lời tiếp tục đi vào thế giới và thực hiện chương trình cứu độ của Người.Sống Lời Chúa: Khi tham dự thánh lễ – cả ngày thường trong tuần – tôi sẽ đến sớm hơn để dành ít phút cầu nguyện chuẩn bị tâm hồn rước Chúa Giê-su Thánh Thể, xin Người biến đổi tôi thành khí cụ bình an cho anh chị em chung quanh.Cầu nguyện:Lạy Mẹ Ma-ri-a Vô NhiễmNguyên Tội, trong Mùa Vọng này, xin Mẹ dạy con biết chuẩn bị tâm hồn xứng đáng để đón nhận Thánh Thể của Chúa Giê-su, Con Mẹ, và giúp con can đảm thưa “xin vâng” trước thánh ý của Thiên Chúa trong cuộc sống. Amen.
Suy Niệm
- CN, 30/11/2025 - 13:34
- admin1
Chúa Nhật Tuần 2 Mv – A Mt 3,1-12 Chứng Nhân Của Lòng Sám Hối“Anh em hãy sám hối, vì Nước Trời đã đến gần.” (Mt 3,2)Suy niệm: Trong hoang địa cô vắng Gio-an Tẩy giả rao giảng: “Anh em hãy sám hối vì Nước Trời đãđến gần” thì liệu có ai nghe? Nhưng thực tế cho thấy Gio-an thu hút người ta từ khắp nơi tuốn đến với ông để nghe lời rao giảng, và chịu phép rửa tỏ lòng sám hối. Chính cách sống đậm màu sắc khắc khổ và tư thế sẵn sàng như mặc áo lông lạc đà, thắt lưng bằng dây da, ăn châu chấu và mật ong rừng là lời chứng của một con người thể hiện sự sám hối. Với sứ mạng “ngôn sứ của Đấng Tối Cao, đi trước Chúa để dọn lối cho Người” (Lc 1,76), ông chứng thực và giới thiệu Đấng “đến sau ông, nhưng có trước ông” (Ga 1,30), Người là “Chiên Thiên Chúa, Đấng xoá bỏ tội trần gian”(Ga 1,29), sẽ thiết lập bí tích Thánh Tẩy để ban ơn tha tội.Mời Bạn: Người Ki-tô hữu cần sám hối và có sứ mạng làm chứng nhân kêu gọi người khác sám hối. Để thực hiện công việc này, thánh giáo hoàng Phao-lô VI đã vạch ra một tầm nhìn đáng ghi nhớ: “Người thời nay sẵn sàng nghe những chứng nhân hơn là những thầy dạy, hoặc nếu có nghe những thầy dạy bởi vì các thầy dạy đó cũng là những chứng nhân” (Tông huấn Loan Báo Tin Mừng, số 41). Không có lời rao giảng nào có kết quả bằng chính hành động thực hành điều mình rao giảng.Sống Lời Chúa: Bạn là chứng nhân của lòng sám hối cách cụ thể khi bạn lãnh nhận bí tích giao hoà và “sinh hoa trái xứng với lòng sám hối” là cuộc sống bác ái, dấn thân phục vụ tha nhân.Cầu nguyện: Lạy Chúa, Chúa kêu gọi chúng con sám hối. Xin giúp chúng con biết sám hối thực tâm để chính cuộc sống chúng con trở thành lời mời gọi người khác cùng sám hối. Amen.
Suy Niệm
- CN, 30/11/2025 - 13:34
- admin1
Thứ Bảy đầu Tháng Tuần 1 MvMt 9,35-10,1.6-8 Lòng Thương Xót đem Lại Hy VọngĐức Giê-su thấy đám đông thì chạnh lòng thương, vì họ lầm than vất vưởng, như bầy chiên không người chăn dắt. (Mt 9,36)Suy niệm: Đàn chiên mà thiếu người chăn thì thật là nguy hiểm, chẳng những không được chăm sóc đầy đủ mà còn có nguy cơ tan đàn xẻ nghé. Nhìn thấy đám đông dân chúng “lầm than vất vưởng” đang đứng trước nguy cơ như thế, Chúa Giê-su không khoanh tay đứng nhìn từ xa mà khóc cho những nỗi khốn cùng của ta, nhưng Ngài đã sinh xuống làm người để trở nên giống chúng ta về mọi phương diện, để đền tội cho chúng ta “vì chính bản thân Người đã trải qua thử thách vàđau khổ nên Người có thể cứu giúp những ai bị thử thách” (x. Dt 2,17-18). Như thế, cái nhìn của lòng thương xót Chúa đã giúp cho nhân loại đang chìm trong thất vọng được thắp lên ánh sáng hy vọng.Mời Bạn: Mùa Vọng mời gọi chúng ta đứng lên trong niềm hy vọng vào Chúa, bởi vì ánh mắt của lòng thương xót của Ngài vẫn dõi theo nhân loại chúng ta. Ngài cũng mời gọi chúng ta trở nên khí cụ của lòng thương xót Chúa để đem bình an, niềm vui và hy vọng của Tin Mừng đến cho biết bao người “lầm than vất vưởng” ở chung quanh chúng ta, và ngay bên cạnh chúng ta.Sống Lời Chúa: Thăm viếng một người đau ốm, gặp gỡ một người đang buồn sầu và chia sẻ với họ sự cảm thông, an ủi, cái nhìn lạc quan, suy nghĩ tích cực.Cầu nguyện:Lạy Chúa Giê-su, xin cho con biết nhìn người khác bằng ánh mắt chạnh thương của Chúa. Xin cho con trở thành khí cụ nhỏ bé của lòng thương xót Chúa, để con đem bình an, niềm vui và hy vọng đến với tha nhân. Amen.
Suy Niệm
- CN, 30/11/2025 - 13:33
- admin1
THỨ SÁU đầu tháng TUẦN 1 MV Mt 9,27-31ĐỨC TIN BIẾN ĐỔICó hai người mù đi theo kêu lên rằng: “Lay Con Vua Đa-vít, xin thương xót chúng tôi!” Khi Đức Giê-su về tới nhà, thì hai người mù ấy tiến lại gần. Người nói với họ: “Các anh có tin là tôi làm được điều ấy không?” Họ đáp: “Thưa Ngài, chúng tôi tin.” (Mt 9,27-28)Suy niệm: Hai người mù đã tin vào Đức Giê-su khi họ đi theo Chúa, van xin Ngài chữa lành họ. Dù Chúa dường như không đoái hoài đến họ, họ vẫn kiên trì theo Chúa đến tận nhà của Ngài. Họ đã thể hiện niềm tin bằng thái độ và hành động. Giờ đây, họ chứng tỏ niềm tin không lay chuyển của họ bằng lời nói. Họ tuyên xưng ngắn gọn nhưng dứt khoát: “Thưa Ngài, chúng tôi tin”; họ tin rằng Chúa có thể cho họ được sáng mắt. Và Ngài đã đáp lời họ: “Các anh tin thế nào, thì được như vậy”. Hơn nữa, họ còn được nhiều hơn mong đợi: Họ không chỉ sáng cặp mắt thể lý, mà còn được sáng cặp mắt đức tin.Mời Bạn: Nhờ lời tuyên xưng dứt khoát “Thưa Ngài, chúng tôi tin”, Chúa đã mở đôi mắt cho hai người mù để họ nhìn thấy ánh sáng, và khởi đầu nơi họ một cuộc biến đổi toàn diện: “Nếu miệng bạn tuyên xưng Đức Giê-su là Chúa, và lòng bạn tin rằng Thiên Chúa đã làm cho Người từ cõi chết sống lại, thì bạn sẽ được cứu độ” (Rm 10,9). Phần chúng ta, lắm lúc chúng ta không khác gì bị ‘mù loà’: những khó khăn, trở ngại, thất bại làm ta mất phương hướng. Chính trong những lúc ấy, mời bạn dừng lại, hướng lên Chúa và thưa: “Lạy Chúa, con tin” để nhìn thấy ánh sáng và được bình an.Sống Lời Chúa: Trong giờ cầu nguyện mỗi tối, bạn ôn lại những lần Chúa ban ơn giúp bạn vượt qua khó khăn, và xin Ngài ban cho bạn thêm lòng tin.Cầu nguyện:Lạy Chúa, xin ban cho con thêm lòng tin nơi Chúa. Amen.