Sàigòn ơi, tôi xin hứa rằng tôi trở về

“Sàigòn ơi, tôi xin hứa rằng tôi trở về”

Người tình ơi, tôi xin giữ trọn lời thề

Dù thời gian, có là một thoáng đam mê

Phố phường vạn ánh sao đêm

Nhưng tôi vẫn không bao giờ quên

(Nam Lộc- Sàigòn Ơi Vĩnh Biệt)

Hứa và hẹn như nghệ sĩ Nam Lộc nhà mình, xem ra không mấy khó. Bởi có lời hoặc lẽ do tôi hoặc bạn đã từng hứa hẹn, tuy vẫn còn đó cũng rất nhớ; nhưng ở nhiều tình cảnh này kia khác nọ, ta không hiện thực được vì nhiều lẽ , nên mới thành thất hứa , mỗi thế thôi. Có thật thế không? Hỏi ở đây, chắc chắn bạn và tôi đã có sẵn câu trả lời trong đầu rồi. Hôm nay đây, viết lên đầu đề này, hẳn không phải để ta tranh cãi hoặc bàn luận cho rôm rả xả nợ, mà chỉ muốn dấy lên một tình tiết nào đó trước khi thưa với bạn và với tôi rất nhiều điều.

Nhưng, trước khi đi vào  Chuyện Phiếm những lẩn quẩn hôm nay, đề nghị bạn và tôi ta trích dẫn câu truyện nhỏ do nhà văn Song Thao kể về ngường lính già tên Pjil khiến bản thân tôi (chứ không phải bạn) nhớ lại lời mình đã từng hứa và hẹn trong một tình huống nào đó thuộc quá khú cũng không xa. Số là:

“Ông Tom Cook , một cư dân thuộc tiểu bang Wisconsin, đã trúng lô độc đắc Powerball 22 triệu vài ngày10/6 vừa qua. Chuyện này không thành tin. Xổ số mở hàng ngày, có người trúng tới cả trăm triệu, còn Ông Cook có 22 triệu thì ăn thua chi.

Nhưng chuyện thành tin nóng hổi khi ông Tom Cook dám chia đôi   số tiền này với ông bạn vàng là Feeney trong khi ông Feeney chẳng góp tiền mua chung tấm vé này. Tất cả chỉ vì một lời hứa. Năm 1992, hai người bạn chí thân này bắt tay với nhau và đã hứa rằng nếu một trong hai người trúng số Powerball thì  người trúng số sẽ chia cho người bạn kia phân nửa số tiền trúng.

Chuyện tưởng như đùa mà nay thành sự thật. Thực ra ông Cook có thể làm lơ lời hứa ấy một cách dễ dàng. Vì ông Feeney  chẳng còn nhớ tới chuyện cũ xảy ra từ 28 năm trước. Khi được ông Cooki gọi điện báo tin, ông Feeney  cứ tưởng bạn mình nói giỡn. “Ông ấy gọi cho tôi và tôi trả lời “ông có giỡn với tôi không vậy?”

“Trả lời báo chí, ông Cook nói : “Lời hứa là lời hứa. Đã nói là phải giữ lời”. Hai ông dắt tay nhau đi lãnh tiền trúng. Họ chọn cách lãnh trọn gói. Mỗi người được 11 triệu đô. Sau khi trừ tiền thuế, mỗi người bỏ túi được 5 triệu 700 ngàn. Cũng đỡ cho cảnh đời về già. Ông Feeney nghỉ hưu trước đó. Ông Cook cũng về nghỉ sau khi trúng số.

Chuyện ông Tom Cook giữ lời hứa là chuyện đáng phục Thời buổi này mà còn quân tử Tàu như vậy thật cũng hiếm. Ngày nay có tìm ngay bên Tàu chắc cũng không thấy. Nhưng chuyện tôi kể dưới đây còn ly kỳ hơn nhiều. 

“Phil Seymour là một Trung sĩ thuộc Đại đội C, Tiểu Đoàn 1, Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến 1 của Hoa Kỳ, đóng ở Đà Nẵng. Anh qua Việt Nam vào tháng 12 năm 1966. Đơn vị của anh đóng   tại một hòn đảo nhỏ gần Hội An. Họ thường vào  phố thị này chơi. Khi đi, anh luôn mang theo chú chó cưng được gài sau ba lô. Tên chú cún / bé này là Boot, được anh giải cứu trong một cuộc hành quân trong rừng. Khi đó Boot chưa dứt sữa mẹ nên mỗi lần từ thuyền trở vào đất liền , các anh lính GI thường được một đám con nít đứng đón để xin kẹo, bánh, đồ hộp và có khi cả thuốc lá nữa.

“ Thường thì các anh lính trẻ này phân phát đầy đủ cho đám trẻ. Trong đám trẻ có một đứa tên Cam ( có thể là Cầm hay Cẩm) luôn mặc bộ đồ ngủ  màu xanh, đi chân đất.  Cam không nhao nhao như đám con nít chung quanh mà luôn luôn đứng ở phía sau, cam phận.

“Lúc đầu Phil và bạn bè tưởng Cam nhút nhát , nhưng không phải. Em không xin mà luôn mang theo dừa, chuối, chanh để trao đổi. Đám lính Mỹ rất thích đứa bé…song phẳng này.

“Lúc đó Cam chỉ khoảng 9 tuổi. Có lần em mang một trái chuối tặng cho Phil. Phil rất cảm động. Khi anh được đi Thái Lan nghỉ phép, anh hỏi Cam muốn gì anh sẽ mua cho. Cam chẳng biết Thái Lan là xứ mô tê nào, tiếng Anh lại ba xí ba tú, cậu bé chỉ vào chiếc đồng hồ Phil đeo trên tay. Phil gật đầu.

“Qua Thái Lan, Phil mải vui với các cô gái dễ dãi, với rượu nồng thịt béo, quên mất tiêu lời hứa mua chiếc đồng hồ cho Cam. Trở lại Hội An, Cam chạy ra đón Phil với hy vọng có chiếc đồng hồ. Phil đành xin lỗi và hứa sẽ mua cho Cam sau.

“Nhưng đời lính chẳng biết mai này sẽ ra sao. Đơn vị của Phil phải rời Hội An ra vùng phi quân sự ngay sau đó. Đầu năm 1988, Phil được trở về Mỹ. Về nhà, anh vẫn khó chịu vì không thực hiện được lời hứa với cậu bé   nghèo nơi đất khổ. Lời hứa vẫn canh cánh bên long trong khi anh nghĩ chắc tới chết cũng không thực hiện được.

“Anh tại ngũ thêm 27 năm. Chịu khó học lấy bằng Master về luật, Phil trở thành luật sư của bộ Quốc Phòng. Năm 1995, ông nghỉ hưu.

“Ông thường cùng nhóm bạn đi du lịch khắp nơi. Năm 2007, nhóm du lịch này dự tính tham gia một “tour” vùng Đông Nam Á, có ghé Hội An. Vợ ông, bà Lynne, thúc dục ông phải tham dự chuyến này để trở lại Hội An, tìm gặp Cam, thực hiện lời hứa từ bốn chục năm trước. Phil đồng ý tuy trong thâm tâm ông nghĩ chuyện tìm lại Cam như chuyện mò kim đáy biển. Tuy vậy, ông vẫn mua sẵn một chiếc  đồng hồ.

“Tới Đà Nẵng, hướng dẫn viên của đoàn du lịch là một người Hà Nội nhưng quen biết nhiều người ở Hội An. Anh chàng này hứa sẽ liên lạc tìm Cam giùm ông. May là ông Phil còn giữ và mang theo trong người được mấy tấm hình chụp chung với Cam ngày xưa.

“Hướng dẫn viên cầm tấm hình đi hỏi thăm. Anh gần như trúng số khi gặp được một người em của Cam. Chỉ cần một cú điện thoại , Cam chạy vội tới khách sạn. Lúc này Cam không còn là một đứa trẻ 9 tuổi mà là một bác thợ mộc 49 tuổi. Anh hướng dẫn viên hỏi.

“Cam có biết ông Mỹ này không. Cam nhận ra Phil liền. “Ông thường cõng con chó nhỏ trên lưng”. Anh hướng dẫn viên hỏi thêm anh còn nhớ lời hứa năm xưa không, Cam trả lời liền :” Có, lúc đó tui mới 9 tuổi , nói tiếng Mỹ bập bẹ nên nghĩ rằng ông không hiểu nên không mua đồng hồ cho tui thôi:.

“Ông Phil nói với Cam là không có sự hiểu lầm nào cả mà chỉ có sự thất hứa. Ông đeo chiếc đồng hồ cho Cam rồi hai người ôm nhau.

“Cam cảm động đến rơi nước mắt. Hôm sau, Cam mời vợ chồng ông Phil và anh hướng dẫn viên tới nhà dung cơm. Bữa cơm do vợ của Cam là Nở và con gái 28 tuổi tên Vy của Cam nấu nướng. Vy mới lập gai đình. Được hỏi về ước muốn của Vy, cô chỉ ước được học Đại học như bốn người em trai. Là phận  gái nên Vy không được học hành như các em.

“Vợ chồng Phil không ngần ngại chu cấp cho Vy vào Sài Gòn học đại học. Cô đã đậu bằng Cử nhân vào năm 2012.

“Quá vui mừng, vợ chồng Phil đã qua Sài gòn dự lễ tốt nghiệp của Vy. Họ cũng mua vé máy bay cho vợ chồng Cam vào Sài Gòn. Đó là lần đầu tiên vợ chồng Cam được đi máy bay?Anh không quên mang một số đồ ăn quê mùa Hội An để mở tiệc mừng tại nhà trọ của Vy. Vợ chồng Phil mừng Vy một lò vi sóng ‘microwave’.

Hiện Vy vẵn làm việc tại Sai Gòn và thường điện thoại liên lạc với vợ chồng Phil. “Nói về li kỳ thì chuyện giữ lời hứa của anh GI Phil ăn đứt chuyện chia đôi tấm vé số của ông Cook. Nhưng chuyện giữ lời hứa thì không thể so sánh hơn kém bởi lẽ chuyện nào cũng quý cả.

“Họ là những người quân tử thứ thiệt , thuộc loại quí hiếm trên trái đất này. Lời hứa của họ như đinh đóng cột. Từ ngàn xưa người ta đã xưng việc này bằng những câu chuyện biến thành bài học màngười tử tế nào cũng phải noi theo.

“nhất nặc thiên kim, lời hứa giá ngàn vàng. Nhất ngôn cửu đỉnh, lời nói có sức nặng tựa chin chiếc đỉnh. Quân tử nhất ngôn, người quân tử chỉ nói mốt lời. Dân gian cũng có câu như: Một lời nói dối, sám hối bảy ngày.  Hoặc: Ăn ngay nói thật , mọi tật mọi lành.

“Hứa trong thương trường trở thành chữ tín. Buôn bán với nhau người ta rất trọng chữ ‘tín’. Đã nói là phải giữ lời. Không lươn lẹo, không gian dối (Song Thao)

Nói đến hứa hẹn thì cũng có những câu như sau:

Hứa hẹn chính là lời một tên lừa đảo thường nói với một kẻ ngu ngốc. 

 Lời hứa vốn dĩ là một sự so tài giữa đàn ông và phụ nữ, có khi đôi bên đều thấy vui vẻ, nhưng đa phần kết quả là thất bại cả hai. 

 Có những người lời hứa không mang ý nghĩa gì, nhưng có những người lời hứa là cả cuộc đời 

Chuyện cười không dính chi đến lời hứa:

-Có giỏi cũng không thắng được

Ngày tận thế, Thiên đàng và Đia  ngục tranh chấp lãnh thổ trên mặt đất. Trên bàn đàm phán , Satan – đại diện địa ngục đề nghị sẽ có cuộc đá bóng để giải quyết vấn đề này. Trợ lý Satan nói nhỏ:

Như thế sẽ rất bất lợi cho ta vì tất cả cầu thủ giỏi đã lên Thiên đàng hết rồi .

Đừng lo, ngươi không nhớ là tất cả các trọng tài đều xuống địa ngục sao?

-Còn xem xét

Chàng trai trở về nhà sau cuộc thi sát hạch lấy bằng lái xe với vẻ mặt hoang mang :

-Thật là rắc rối

 Anh ta nói với ông bố:

- Chiếc xe vận tải có vấn đề.

-Nghĩa là con bị đánh trượt?

-Điều đó chưa rõ. Ban giám khảo có còn ai đâu ạ?  

Kết luận của nhà văn Song Thao khi viết về lời hứa nào đó, có thể cũng làm cho bạn và tôi là người viết hoặc người đọc đây nhớ nhiều về điều mình từng hứa, là sẽ làm , trong quá khứ. Thế nhưng, như đã nói ở trong các ‘Chuyện Phiếm Đạo Đời’, vào độ trước : viết Phiếm cũng có nghĩa là hứa hẹn nhiều nhưng chả biết người viết có giữ lời hay không thôi.

Hôm nay đây, kể lại truyện của nhà văn nói trên gọi được là ‘Phiếm luận’ cho mau qua ngày tháng kéo dài cả một đời người. Vậy thì, hỡi bạn và tôi, ta cứ phiếm cho nhiều, cả chuyện Đạo lẫn chuyện đời, dù chuyện ấy có dẫn Lời Thánh Hiền khi xưa đã từng viết , rất như sau:

“Đối với lời hứa của Thiên Chúa

Abraham đã không   những cứng tin hoặc hoài nghi ;

nhưng ngược lại , ông đã nên cường tráng trong lòng

Mà tôn vinh Đức  Chúa

Chắc chắn những điều Ngài từng hứa hẹn .

Một  khi đã hứa điều gì, thì Ngài cũng có quyền năng thi hành điều đã hứa.

(Thư Rôma 4:19-22)

Về với con người phàm, ở đời , thiết tưởng cũng có những tỉnh tiết hoặc truyện kể khá “dễ nể” có viết ra thành nhiều trang giấy , để ‘mua vui với bạn được vài ..phút giây’ ngắn ngủi tạm bợ. Bởi thế nên, hôm nay và mai ngày, bất cứ những ai trong đám bạn bè người thân của tôi đây ( chứ không phải của bạn) từng hứa hẹn điiều gì , tưởng cũng nên tuân giữ điều đã hứa như một hành động của niềm tin , mà cả đến Thiên Chúa cũng đã làm thế, suốt đờ Ngài (?).

Và hôm nay đây, thêm nữa , thời gian lại có hạn, nên bần đạo bầy tôi chỉ xin hứa  chứ không hẹn , với các bạn đọc giòng chảy này, ta sẽ lại hiện thực lời hứa ấy vào một dịp khác thư thả hơn, để rồi sẽ tán rộng cho rõ những tháng ngày dài mà đầu óc cứ khô khan, bận rộn chuyện “Covid 19”  hai năm vừa qua với những cấm cung /phong tỏa …   

Và hôm nay đây, với đầu đề cho Chuyến Phiếm  ‘Sai gòn ơi, tôi xin hứa rằng tôi trở về’ – có lẽ cũng là lời tự hứa/ ước muốn  của anh, của chị, của bạn và của tôi, những người con xa xứ gần 50 năm…Mong rằng giữ được  lời hứa  thành hiện thực. Mong lắm thay.   

Trần Ngọc Mười Hai

Nay nhớ lại

Thấy mình cũng đã từng hứa khá nhiều điều

Chẳng hạn như: sẽ lai rai viết phiếm, ở đây hay đâu đó

Dù chẳng ma nào đọc

Cho qua ngày đoạn tháng

Những giòng tư – tưởng vớ vẩn là thế