Tại sao Anh giáo đứng trước bờ vực của cuộc ly giáo nghiêm trọng nhất lịch sử?
Tại sao Anh giáo đứng trước bờ vực của cuộc ly giáo nghiêm trọng nhất lịch sử?
Anh giáo đang trải qua một trong những cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong lịch sử, thậm chí còn đối mặt với nguy cơ ly giáo sắp xảy ra. Nguyên nhân là: những chia rẽ nội bộ đã kéo dài hàng thập kỷ về những vấn đề thẩm quyền giáo hội và đạo đức tình dục.
Vấn đề gần đây nhất là việc bổ nhiệm Sarah Mullally làm Tổng Giám mục Canterbury, trở thành người phụ nữ đầu tiên trong lịch sử nắm giữ chức vụ này. Điều này có nghĩa là bà trở thành giáo chủ của Giáo hội Anh, sau khi nhận được sự chấp thuận của cả Thủ tướng và Quốc vương.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bà có thẩm quyền đối với những người còn lại. Anh giáo không phải là một tổ chức tập trung như Giáo hội Công giáo. Họ được tổ chức thành một liên bang gồm 42 giáo hội quốc gia, được gọi là các tỉnh.
Mỗi giáo hội hoạt động độc lập. Tuy nhiên, họ được yêu cầu công nhận, ít nhất là về mặt biểu tượng, Tổng Giám mục Canterbury là “primus inter pares”, tương đương với hình ảnh một giáo hoàng trong Giáo hội Công giáo.
Tuy nhiên, những rạn nứt mới đây nhất bắt nguồn từ thập niên 1970. Một số tỉnh bắt đầu phong chức linh mục cho phụ nữ. Năm 1989, Barbara Harris trở thành nữ giám mục đầu tiên.
Tại đây, những căng thẳng đầu tiên bắt đầu giữa hai nhánh của giáo hội: những giáo hội phía bắc, tự do hơn ở những quốc gia như Anh, Hoa Kỳ, Úc và Gia Nã Đại, và các giáo hội phía nam, bảo thủ hơn bao gồm những quốc gia Phi châu và Á châu.
Mọi thứ leo thang vào năm 2003, khi làn sóng phản đối nổi lên từ những tỉnh Phi châu và Á châu sau lễ tấn phong giám mục đồng tính công khai đầu tiên, Gene Robinson.
Sau những căng thẳng liên tục, vào năm 2008, những giám mục bảo thủ từ Á châu , Phi châu và Mỹ Latinh đã đưa ra quyết định: thành lập GAFCON, một phong trào hiện bao gồm 80% tín đồ Anh giáo.
Mặc dù ban đầu họ nhấn mạnh rằng đó không phải là một cuộc ly giáo, nhưng họ đã tự thiết lập mình như một cấu trúc song song. Trong nhiệm kỳ 11 năm của Justin Welby, cựu Tổng Giám mục Canterbury, những nỗ lực đã được thực hiện để xoa dịu sự chia rẽ, nhưng không thành công.
Đỉnh điểm là vào năm 2023, khi Giáo hội Anh chấp thuận việc ban phước lành cho những cặp đôi đồng tính. Phản ứng tiếp theo diễn ra ở những quốc gia như Nigeria, Uganda và Kenya, với tổng cộng hơn 40 triệu tín đồ.
Một số tỉnh ở Phi châu đã tuyên bố cắt đứt quan hệ với Canterbury. Điều tương tự cũng đã xảy ra, nhưng lần này được thể chế hóa chính thức.
GAFCON, bao gồm 8/10 thành viên Anh giáo trên toàn thế giới, đã tuyên bố thành lập Cộng đồng Anh giáo Toàn cầu, một cấu trúc độc lập không còn công nhận thẩm quyền của Canterbury.
Với hơn một nửa số tín đồ Anh giáo trên thế giới quay lưng lại với Anh giáo, liệu Giáo hội Anh giáo có thể vượt qua được mối đe dọa ly giáo này?
Nguyễn Minh Sơn