Tân Tổng Linh mục của Nhà thờ Đức Bà Cả có xuất thân đầy cảm hứng
Tân Tổng Linh mục của Nhà thờ Đức Bà Cả có xuất thân đầy cảm hứng
Đức Hồng y Rolandas Makrickas đã kế nhiệm Đức Hồng y Stanisław Ryłko làm tổng linh mục của Vương cung Thánh đường Đức Bà Cả, Vatican thông báo ngày 4 tháng Bảy năm 2025. Vị hồng y trẻ tuổi người Litva này là một trong những nhân vật trong Giáo triều Rôma có mối quan hệ gần gũi kín đáo nhưng quyết đoán với Đức Giáo hoàng Phanxicô, ngài được mai táng tại vương cung thánh đường mà Đức Hồng y Rolandas Makrickas đang phụ trách.
Đúng như dự đoán, Đức Hồng y Stanisław Ryłko đã nghỉ hưu vào đúng sinh nhật lần thứ 80 của mình. Vị giám mục người Ba Lan được kế nhiệm bởi Đức Hồng y Makrickas, 53 tuổi, ngài đã là linh mục phó của Nhà thờ Đức Bà Cả từ năm 2024 và thực tế đã quản lý Vương cung Thánh đường Roma từ năm 2021.
Vị giáo sĩ người Litva này xuất thân từ một gia cảnh rất xa rời những vấn đề của Vatican: ông sinh năm 1972 tại một quốc gia khi đó nằm dưới sự cai trị của Liên Xô. Giáo xứ nơi ngài sinh ra đã được quốc hữu hóa và chuyển thành bệnh viện phụ sản. Cha mẹ ngài, mặc dù theo Công giáo, nhưng đã sống đức tin của mình rất kín đáo để tránh bị đàn áp. Tấm gương của những linh mục can đảm là điều đã đánh dấu ngài trong thời trai trẻ.
Từ hàng không học đến chủng viện
Chàng trai trẻ bắt đầu thực sự sống đức tin của mình sau khi đất nước được giải phóng vào năm 1991, khi anh tham gia những trại thanh thiếu niên do Giáo hội Công giáo tổ chức. Giai đoạn đó, được đánh dấu bằng tinh thần tự do và thử nghiệm, đã có tác động sâu sắc đến anh. Nhưng vào thời điểm đó, anh là một sinh viên và rất đam mê hàng không đến nỗi anh lái tàu lượn và cân nhắc đến sự nghiệp hàng không.
Cuối cùng, anh đã chọn chủng viện sau khi thảo luận với một người anh họ lớn tuổi hơn đã trở thành linh mục. Những người trong gia đình anh rất ngạc nhiên, nhưng anh tin rằng họ dễ dàng chấp nhận quyết định của anh vì những người anh trai của anh đã kết hôn. Sau đó, anh vào chủng viện ở Kaunas, thành phố lớn thứ hai của đất nước và bắt đầu đào tạo.
Vào thời điểm đó, chủng viện đã thu hút nhiều ơn gọi. Với sự hỗ trợ tài chính từ Hội đồng Giám mục Hoa Kỳ, giáo phận đã quyết định gửi anh đến Roma vào năm 1991 với tư cách là thành phần của nhóm sinh viên. Tình hình ở Litva rất căng thẳng trong những tháng đầu tiên của thời kỳ tự do, với một nỗ lực đảo chính. Việc anh rời khỏi đất nước đặc biệt khó khăn, vì chủng sinh này cảm thấy như thể mình đang từ bỏ quê hương trong thời điểm cần thiết. Nhưng khi đến Venice, anh biết rằng cuộc đảo chính đã thất bại và anh gia nhập Rome với tâm thế thanh thản hơn.
23 năm trong ngành ngoại giao Vatican
Chính tại thủ đô nước Ý, anh đã nhận được hộ chiếu Litva lần đầu tiên, mặc dù sinh ra là công dân Liên Xô. Và mỗi lần trở về đất nước, anh đều ngạc nhiên về cách Litva thoát khỏi giai đoạn đen tối này.
Anh được thụ phong linh mục cho giáo phận Panevėžys trước khi phục vụ ở đó trong năm năm tại một giáo xứ. Trong thời gian này, ngài cũng chịu trách nhiệm tổ chức quốc gia cho Năm Thánh 2000 và tiếp tục việc học của mình, lấy bằng tiến sĩ về lịch sử Giáo hội vào năm 2004.
Trong thời gian đó, ngài được gửi trở lại Roma để tham gia Học viện Giáo hội, trường dành cho các sứ thần, nơi ngài theo học từ năm 2003 đến năm 2006. Sau khi trở thành thành viên của ngoại giao đoàn giáo hoàng, ngài được cử đến đại diện của giáo hoàng ở Bolivia, sau đó đến Georgia, nơi ngài chứng kiến cuộc chiến tranh Nga-Gruzia, và cuối cùng là Thụy Điển.
Từ năm 2013 đến năm 2017, Cha Makrickas phục vụ tại Toà Khâm sứ Hoa Kỳ, nơi ngài chào đón Đức Giáo hoàng Phanxicô. Năm 2017, ngài được bổ nhiệm làm đại biện lâm thời tại tòa khâm sứ ở Gabon và Cộng hòa Congo.
Dọn dẹp sau vụ bê bối tòa nhà Luân Đôn
Tuy nhiên, Cha Makrickas đã không trở thành sứ thần. Thay vào đó, hai năm sau, vào năm 2019, ngài được Đức Giáo hoàng Phanxicô triệu về Roma, ngài đã nâng ngài lên hàng Giáo phẩm danh dự của Đức Giáo hoàng và giao cho ngài một nhiệm vụ đặc biệt tế nhị: chỉ đạo Phòng Hành chính của Phủ Quốc vụ khanh.
Cơ quan này, chịu trách nhiệm về những vấn đề kinh tế trong Phân ban thứ nhất, đã thấy mình ở trung tâm của một vụ bê bối tài chính lớn, cái gọi là “vụ xây dựng ở Luân Đôn”. Một cuộc điều tra kéo dài và vụ kiện tại tòa án Vatican đã dẫn đến việc kết án chín người vào năm 2023, gồm cả Đức Hồng y Angelo Becciu.
Đức ông Makrickas, người làm việc trực tiếp với cấp trên trực tiếp của mình, Đức Tổng Giám mục Peña Parra, thay thế Bộ trưởng Ngoại giao, là người đầu tiên không phải người Ý nắm giữ chức vụ đặc biệt quan trọng này, một dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy sự tin tưởng của Đức Giáo hoàng Phanxicô. Theo nhiệm kỳ của mình, Đức Giáo hoàng đã bãi bỏ hầu hết các quyền hạn kinh tế của Phủ Quốc vụ khanh, và Đức ông Makrickas đã tích cực tham gia vào việc tái cấu trúc văn phòng của mình.
Vào năm 2023, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã bổ nhiệm Đức Ông Makrickas làm tổng giám mục.
Kiểm soát những vấn đề của Vương cung Thánh đường Đức Bà Cả
Năm 2021, Đức Giáo hoàng bổ nhiệm người Litva này làm ủy viên đặc biệt của Vương cung Thánh đường Đức Mẹ Maria Cả theo công thức tiếng Latin “donec aliter provideatur”, có nghĩa là “cho đến khi giáo hoàng quyết định khác”. Đây là một nhiệm vụ mới và tế nhị xét về mặt tài chính. Vương cung thánh đường đã bị suy yếu do một vụ bê bối liên quan đến việc quản lý tài sản đáng kể của mình, mặc dù những sự kiện đang được đề cập đã xảy ra cách đây nhiều năm.
Năm 2015, một cựu quản trị viên của Hội đồng Thánh Maria Cả đã bị tòa án Vatican kết án 4 năm tù vì tội gian lận và tham ô nững sự kiện xảy ra từ năm 2008. Ông cũng bị lệnh phải trả 250.000 euro (tương đương hơn 294.000 Mỹ kim hiện nay) cho hội đồng của Vương cung Thánh đường. Sau đó, Đức Giám mục Makrickas được trao toàn quyền quản lý những công việc của Vương cung Thánh đường, mặc dù Đức Hồng y Stanisław Ryłko vẫn là tổng linh mục.
Đức Giáo hoàng Phanxicô đặc biệt gắn bó với Vương cung Thánh đường Đức Bà Cả, nơi ngài đã đến thăm hơn 120 lần trong suốt triều đại của mình. Ngài đã đến cầu nguyện trước bức tượng Đức Mẹ Đồng Trinh cổ đại được gọi là “Salus populi romani”.
Sau khi Đức Giáo hoàng qua đời, Đức tổng Giám mục người Litva này nói rằng ngài đã đề xuất với Đức Giáo hoàng vào năm 2022 rằng ngài sẽ được mai táng bên cạnh bức tượng, nhưng ban đầu Đức Giáo hoàng đã từ chối. Theo Đức Tổng Giám mục Makrickas, có lẽ Đức Giáo hoàng đã cân nhắc rằng những Người kế vị Thánh Phêrô có bổn phận phải được chôn cất tại Vương cung Thánh đường mang tên ngài ở Vatican, giống như Đức Benedictô XVI và Đức Gioan Phaolô II.
Nhưng chỉ một tuần sau, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã gọi điện thoại cho Đức Tổng Giám mục Makrickas để nói rằng ngài đã thay đổi ý định: “Đức Trinh Nữ bảo tôi chuẩn bị ngôi mộ,” ngài được cho là đã nói như vậy, trước khi nói thêm: “Tôi rất vui vì Đức Trinh Nữ đã không quên tôi.”
Sau đó, Đức Giáo hoàng đã yêu cầu vị Giám mục người Litva tìm một nơi để chôn cất ngài.
Người bảo vệ lăng mộ của Đức Giáo hoàng Phanxicô
Vào ngày 20 tháng Ba năm 2024, Đức Giáo hoàng Phanxicô đã bổ nhiệm Đức Giám mục Makrickas làm phó tổng linh mục của Nhà thờ Đức Bà Cả, kế nhiệm Đức Hồng y Rylko. Đức Giáo hoàng Phanxicô đã phong ngài làm hồng y trong công nghị cuối cùng của mình vào ngày 7 tháng Mười Hai năm 2024.
Theo nguyện vọng của mình, Đức Giáo hoàng đã được chôn cất vào ngày 26 tháng Tư năm 2025, trong một hốc tường gần Nhà nguyện Pauline, nơi có bức tượng mà ngài rất sùng kính.
Người kế nhiệm của Đức Giáo hoàng người Á Căn Đình, Đức Thánh Cha Leo XIV, đã đến thăm Vương cung Thánh đường Đức Bà Cả ba lần kể từ khi bắt đầu triều đại giáo hoàng của mình: vào ngày 10 tháng Năm, khi ngài trở về sau chuyến đi đầu tiên ra khỏi Vatican; vào ngày 25 tháng Năm, như một phần của các chuyến viếng thăm truyền thống đến những Vương cung thánh đường lớn của Roma; và vào ngày 22 tháng Sáu, khi kết thúc cuộc rước Mình Thánh Chúa.
Nguyễn Minh Sơn