Trở về với chúa bằng việc nhìn nhận anh em - Đức Giê-su, Đấng kiện toàn yêu thương

Thứ Bảy trong tuần thứ Hai Mùa Chay

St 7:14-15,18-20; Tv 103:1-2,3-4,9-10,11-12; Lc 15:1-3,11-32

TRỞ VỀ VỚI CHÚA BẰNG VIỆC NHÌN NHẬN ANH EM

Để nói về tình yêu tha thứ của Thiên Chúa đối với người tội lỗi, thánh Luca đưa ra cho chúng ta 3 dụ ngôn: con chiên bị thất lạc, đồng tiền của bà góa bị mất và nhất là đứa con hoang đàng. Hôm nay thánh Luca đưa ra dụ ngôn đứa con hoang đàng, để nói về tình yêu tha thứ của Thiên Chúa đối với người tội lỗi biết ăn năn sám hối. Thực ra, dụ ngôn hôm nay không nhằm đứa con hoang đàng, nhưng Lời Chúa nhấn mạnh đến lòng nhân từ thương xót vô biên của Thiên Chúa đối với người tội lỗi.

Người con hoang đàng này là người con thứ và cũng là con út trong gia đình khá giả, nên cậu được nhiều ưu đãi, cưng chiều. Vì được ưu đãi nuông chiều nên dễ hư hỏng, đúng với câu phương ngôn của Pháp: “Con cưng là con hư”. Vì muốn sống tự do, thoải mái, cậu đòi người cha chia gia tài, và người cha đã chia gia tài cho cậu. Số gia tài được đổi thành tiền để dễ dàng ra đi. Vừa trẻ, lại có tiền, lại được tự do không bị ai ràng buộc... nên chỉ có một con đường nhào tới là hư hỏng.

Thực vậy, cậu đi phung phí tiền bạc, chơi bời trác táng. Thế là tiền mất tật mang. Địa vị của cậu suy sụp quá mau lẹ, rơi vào tình trạng khốn đốn phải đi chăn heo cho người ta để sống qua ngày. Nhưng rất may, câu chuyện không chấm dứt ở đây. Giữa cảnh túng đói cùng cực, chàng trai trẻ đã biết nghĩ lại và quyết tâm trở về với gia đình. Cậu can đảm trở về cũng như cậu đã can đảm ra đi, cậu quay gót 180 độ để về cùng cha.

Một trong những cách đánh động lương tâm nhân loại mà Đức Giêsu mang đến, đó là lòng thương xót của Thiên Chúa, được diễn tả qua nhiều câu nói, qua nhiều dụ ngôn, như dụ ngôn được đề tựa “Người con hoang đàng” được Giáo hội cho chúng ta lắng nghe hôm nay. Đúng hơn, dụ ngôn đó: phải được đề tựa là: “Người cha nhân hậu”, bởi vì nhân vật chính trong câu chuyện là người cha với lòng thương xót vô bờ bến của ông. Người cha ở đây chính là Thiên Chúa. Thánh Luca đã nêu bật khuôn mặt của một người cha nhân từ, thương xót và xem niềm vui tha thứ là niềm vui to lớn nhất đối với ông.

Thiên Chúa nhân từ thương xót chúng ta như thế đó nhưng phần đông chúng ta lại ăn ở bội bạc với Thiên Chúa. Vậy cả hai người con đều phải quay trở về với cha, cả hai đều phải bước vào nhà cha, cả hai đều phải rũ bỏ nếp sống cũ, nếp nghĩ xưa để về ẩn mình trong trái tim cha: nhân hậu, bao dung, tha thứ và tròn đầy yêu thương.

Trong dụ ngôn đứa con hoang đàng ra đi, người cha không dùng sức mạnh của uy quyền để giữ lại. Ông đã tôn trọng sự tự do, đó là mầu nhiệm lớn lao. Đối với Thiên Chúa, Ngài có thể ngăn cản tội lỗi và sự dữ, nhưng làm như thế, Ngài sẽ tước mất sự tự do của con người. Không có tự do, con người không thể yêu mến Thiên Chúa như Ngài mong muốn. Mặt khác, con người sẽ không tìm thấy trong cuộc sống, một tình yêu trọn vẹn dẫu là có trách nhiệm.

Tin mừng diễn ra trong bối cảnh, những người thu thuế và tội lỗi nghe biết về lời giảng và lối sống của Chúa Giêsu, nên họ đã đến để nghe Ngài giảng. Điều này khiến cho các luật sĩ và biệt phái khó chịu. Họ lẩm bẩm trách Chúa đã đón tiếp và ăn uống với những hạng người tội lỗi. Đáp lại thái độ khó chịu của các luật sĩ và biệt phái, Chúa Giêsu mới kể dụ ngôn hôm nay.

Qua dụ ngôn này, Chúa Giêsu muốn nêu bật lòng thương xót của Thiên Chúa được chính Ngài cụ thể hoá qua sự gần gũi của Ngài với các tội nhân. Hãy tin tưởng tuyệt đối vào Thiên Chúa, đừng bao giờ thất vọng về sự tha thứ của Ngài. Tình yêu của các người cha trần thế thật tuyệt vời nhưng không thể sánh được với tình yêu Thiên Chúa dành cho những ai Ngài đã tạo dựng.

Người con cả trong bài Tin Mừng hôm nay đã không chấp nhận tha thứ cho người em của anh. Anh ta trách móc cha mình rồi tỵ nạnh với em mình khi kể lể công trạng của anh ta với cha của anh.

Trong cuộc sống hôm nay, chúng ta vẫn thấy hình ảnh phóng đãng ăn chơi của người con thứ, hay thái độ ích kỷ, kiêu ngạo như người con cả ngay trong con người của chúng ta, mỗi lần chúng ta đi xa hay không chịu hiểu về tình thương của Thiên Chúa và lời mời gọi của Ngài.

Nêu bật lòng thương xót của Thiên Chúa đối với con người, Chúa Giêsu cũng nhắm đến thái độ chai đá của các biệt phái và luật sĩ, được Ngài tô vẽ qua hình ảnh người con cả. Trong một vài nét ngắn ngủi, nhưng Chúa Giêsu đã phô bày được bộ mặt chai đá, ích kỷ, mù quáng của biệt phái và luật sĩ. Người con cả là hạng người không bao giờ nhận ra được tình thương của Thiên Chúa. Bao lâu nay sống bên cạnh cha, người con cả vẫn xem mình như một thứ người làm công trong nhà, mà không nghĩ rằng “tất cả những gì của cha đều là của con”. Vì không thể hiểu được tình thương của Cha nên người anh cả cũng không thể đón nhận được người em trong tình ruột thịt gia đình. Cách nào đó, khi từ chối người em của mình: “Còn thằng con của cha kia”, thì người anh cũng từ chối chính mối tương quan cha con với Cha.

Đó có thể là tâm tình của rất nhiều người trong chúng ta. Chúng ta tuân giữ và thực hành đúng đắn giới răn, nhưng có lẽ chúng ta chỉ ngước lên Chúa như một quan toà công thẳng hay như một viên cảnh sát lúc nào cũng rình rập theo dõi để trừng phạt chúng ta hay chỉ như một kẻ làm công, cố gắng chu toàn để được ân thưởng. Từ một hình ảnh như thế về Thiên Chúa, tâm tình mà chúng ta có đối với Ngài có lẽ chỉ là sợ hãi, nô lệ. Và bởi không nhận ra Thiên Chúa như một người cha, cho nên con người cũng không thể nhìn nhận tha nhân là anh em của mình và như vậy cũng là xúc phạm đến chính Thiên Chúa.

Lời Chúa hôm nay mời gọi chúng ta hãy can đảm, đứng dạy và trở về để được ơn tha thứ của Thiên Chúa. Đừng sợ tình thương của Thiên Chúa, vì tội lỗi của chúng ta có đỏ như son thì Chúa cũng làm cho trắng như tuyết, có thẫm tựa vải điều, Chúa cũng làm cho trắng như bông. Thiên Chúa luôn chờ đợi chúng ta từng ngày, từng giờ như người cha trong bài Tin Mừng hôm nay để tha thứ, tẩy rửa tội lỗi cho chúng ta.

Mùa chay là mùa hoán cải. Hoán cải trước tiên là trả lại cho Thiên Chúa gương mặt mà Chúa Giêsu đã mặc khải, đó là gương mặt của người cha yêu thương con người đến thí ban Con Một Mình. Nhưng không thể trở với Thiên Chúa là Cha mà lại không yêu thương tha thứ cho người anh em của mình. Những người con mà Thiên Chúa yêu thương, hiến thân cứu độ.

ĐỨC GIÊ-SU – ĐẤNG KIỆN TOÀN YÊU THƯƠNG

Lời Chúa ngày hôm nay diễn tả cho chúng ta thấy kế hoạch cứu độ đầy yêu thương của Thiên Chúa được kiện toàn nơi Đức Giêsu Ki-tô. Sau khi Adam, vì đam mê quyền lực và danh vọng, phạm tội bất phục tùng Thiên Chúa. Con người đánh mất đi tình bạn hữu với Thiên Chúa, và quay mặt lại với Thiên Chúa trong tội ác của mình. Tội ác trở thành một thế lực luôn theo đuổi và tìm cách thống trị con người yếu đuối.

Điều nay được diễn tả nơi câu chuyện của ông Giuse. Vì lòng ghen ghét, vì đam mê quyền lực và danh vọng, những người anh của Giuse tìm cách thủ tiêu ông. Nhưng bàn tay của Thiên Chúa đã can thiệp kịp thời nên đã không dẫn đến việc huynh đệ đổ máu tương tàn. Thiên Chúa đã biến sự ác thành sự lành. Thiên Chúa dùng chính Giuse, người mà bị anh em mình tìm cách loại bỏ, trở thành người cứu Israen khỏi nạn đói, khỏi cảnh diệt vong.

Trong bài Tin Mừng hôm nay, Chúa Giê-su dùng hình ảnh dụ ngôn về ông chủ vườn nho và các tá điền để cho chúng ta thấy một Thiên Chúa nhân từ trong kế hoạch đầy yêu thương của Ngài đối với nhân loại tội lỗi. Ông chủ vườn nho là hình ảnh Chúa Cha nhân từ. Ngài chăm sóc con người rất là chu đáo. Con người chẳng còn thiếu thứ gì cả. Thế nhưng nhân loại không bằng lòng với những gì Chúa ban, lại chạy theo những đam mê quyền lực và danh vọng nên đã quay lại chống đối Thiên Chúa.

Thiên Chúa, vì yêu thương nhân loại, đã không đành nhìn cảnh con người phải quần quại trong bùn lầy của tội ác. Ngài đã sai các đầy tớ là các ngôn sứ đến với nhân loại tội lỗi để kêu gọi con người bỏ đường gian ác mà quay trở về với Thiên Chúa. Thế nhưng con người chẳng những không bỏ đường tội lỗi mà trái lại còn ném đá, đánh đập và thủ tiêu các ngôn sứ của Chúa.

Cuối cùng, Thiên Chúa đã sai chính Con Một duy nhất của Ngài là Đức Giê-su Ki-tô đên để giải phóng con người khỏi ác nô lệ của tội lỗi. Thế mà con người không đón nhận tình thương của Thiên Chúa. Vì tính ghen ghét, vì đam mê quyền lực và danh vọng con người đóng đinh Chúa vào Thập giá và xử Người án tử hình.

Thiên Chúa không để cho con người thoả mãn tính kiêu ngạo của mình. Ngài đã biến chính cái chết của Con Ngài thành nguồn ơn cứu độ cho muôn dân. Trong khi con người đóng đanh Con Thiên Chúa vào thập giá, Thiên Chúa đóng đanh tội lỗi cả nhân loại vào cây thánh giá để cho con người được sạch tội. Trong khi nhân loại dùng cây gỗ để giết Chúa Giêsu, thì Thiên Chúa lại dùng thánh giá đem sự sống đời đời đến cho nhân loại. Trong khi con người dùng cây thập tự để loại trừ Đức Giê-su, thì Thiên Chúa dùng cây thập tự ấy mà đưa con người về với Thiên Chúa trên nước Thiên Đàng. Như vậy thật đã ứng nhiệm lời Kinh Thánh: Tảng đá thợ xây nhà loại bỏ lại trở nên đá tảng góc tường.” Đức Giê-su chính là hòn đá tảng mà người Do Thái tìm cách loại bỏ, nhưng đã trở nên đá tảng cho dân ngoại là chúng ta.

Đức Giêsu biết rõ những nhà lãnh đạo tôn giáo thời bấy giờ có một cái tôi rất lớn được xây dựng bằng thành trì của sự kiêu ngạo, tự phụ, tự tôn, luôn coi mình là đạo đức hơn người. Thế nên, bản thân họ rất khó nhận ra con người thực chất của chính mình để sám hối. Vì thế, Đức Giêsu đã kể cho họ nghe dụ ngôn: “Những tá điền sát nhân”.

Ngài kể về những người làm công ác nhân, thất đức khi đối xử bất nhân với những người nhà của chủ được sai đến, không những thế, sự bất nhân của họ còn được sử dụng ngay với chính con của ông chủ, nên họ đã giết luôn cả đứa con thừa tự và cướp luôn vườn nho.

Sau đó, Đức Giêsu hỏi những người đang nghe: “Khi ông chủ vườn nho đến, ông sẽ làm gì bọn tá điền kia?” Nghe đến đây, các Thượng Tế và Kỳ Mục lên tiếng khí thế, họ nói: “Ác giả ác báo, ông sẽ tru diệt bọn chúng, và cho các tá điền khác canh tác vườn nho, để cứ đúng mùa, họ nộp hoa lợi cho ông”.

Cũng như Đavít, họ vui vẻ và khẳng khái kết án cái ác, đúng lúc ấy, trong câu 43, Đức Giêsu tuyên án với họ: “Nước Thiên Chúa, Thiên Chúa sẽ lấy đi, không cho các ông nữa, mà ban cho dân biết làm cho Nước ấy sinh hoa lợi”.

Đến đây, Đức Giêsu đã làm cho các Thượng Tế và Kỳ Mục nhận ra con người gian dối của họ khi dùng ngón đòn: “Gậy ông đập lưng ông”, khi chính họ tuyên án cho thảm án nặng nề nơi mình.

Trong cuộc sống hôm nay, nhiều khi chúng ta không nhận ra tội của mình mà cứ đi lôi tội của người khác một cách không thương tiếc. Vì thế, có lúc chúng ta không khác gì những nhà lãnh đạo tôn giáo thời Đức Giêsu, hay như Vua Đavít trong câu chuyện trên!