Trung Quốc hầu như im lặng trước sự ra đi của ĐGH Phanxicô trong lúc thế giới bày tỏ lòng thương tiếc

Trung Quốc hầu như im lặng trước sự ra đi của ĐGH Phanxicô trong lúc thế giới bày tỏ lòng thương tiếc

Image

Những người đứng đầu và các giám mục Công giáo ở Trung Quốc vẫn im lặng trước sự ra đi của Đức Thánh Cha Phanxicô, trong khi những lời phân ưu từ các nhà lãnh đạo chính trị và tôn giáo trên toàn cầu đã lan truyền trên mạng xã hội chỉ vài giờ sau khi Giáo hoàng qua đời vào sáng thứ Hai.

AsiaNews đưa tin hôm thứ Ba rằng các quan chức Trung Quốc không được phép bày tỏ quan điểm công khai về cái chết của Đức Thánh Cha Phanxic ô do Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) kiểm soát Giáo hội tại đây.

Nhà cầm quyền Trung Quốc đã đưa ra một tuyên bố ngắn gọn khoảng 24 tiếng đồng hồ sau khi Đức Thánh Cha qua đời, chỉ sau khi được các phóng viên hỏi phát ngôn Bộ Ngoại giao Guo Jiakun về điều này hôm thứ Ba.

“Trung Quốc bày tỏ lời chia buồn về cái chết của Giáo hoàng Francis,” và ông nói thêm rằng “trong những năm gần đây, Trung Quốc và Vatican đã duy trì các mối quan hệ mang tính xây dựng và tham gia vào những cuộc trao đổi hữu ích. Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Vatican để thúc đẩy mối quan hệ Trung Quốc-Vatican liên tục được cải thiện.”

Đáng chú ý, Trung cộng đảng đã đăng lời tri ân đến Đức Giáo hoàng Benedictô XVI sau khi ngài qua đời cách đây hai năm, nội dung: “Chúng tôi phó thác Đức Benedict XVI cho lòng thương xót của Chúa và cầu xin Người ban cho ngài sự an nghỉ vĩnh hằng trên thiên đàng.” Đã nhiều ngày trôi qua kể từ khi Đức Thánh Cha Phanxicô qua đời mà không có tuyên bố tương tự nào từ Trung cộng đảng.

“Tôi muốn nói, điều đó thực sự đáng kinh ngạc vì họ có một thỏa thuận với Vatican,” Nina Shea, thành viên của Viện Hudson, nói với CNA vào thứ Tư. “Điều đó phản ánh việc họ từ chối thừa nhận quyền tối cao của thẩm quyền giáo hoàng đối với Giáo hội Công giáo và rằng họ chỉ coi giáo hoàng theo nghĩa thế tục là nguyên thủ quốc gia, Tòa Thánh.”

Shea cho biết, “Việc không có lời chia buồn là dấu hiệu cho thấy họ không coi Đức Giáo hoàng là người đứng đầu tôn giáo của Giáo hội Công giáo và họ không muốn người dân của mình liên đới với Đức Giáo hoàng, chức vị giáo hoàng, với Giáo hội Công giáo ở Trung Quốc.”

“Điều này cho thấy sự vô ích trong cách tiếp cận của Vatican,” bà nói thêm.

Bà giải thích rằng các linh mục và giám mục Công giáo ở Trung Quốc được yêu cầu tham gia Hiệp hội Công giáo Yêu nước Trung Quốc, điều này đòi hỏi phải cam kết độc lập khỏi ảnh hưởng của nước ngoài — bao gồm cả Đức Giáo hoàng.

Shea mô tả thêm rằng quyết định giữ im lặng về sự ra đi của Đức Thánh Cha Phanxicô của Hiệp hội Yêu nước là “một sự thắt chặt thông điệp”, mà bà cho biết “là một quá trình liên tục ở Trung cộng.”

Thật vậy, sự thay đổi này diễn ra khi các quy định mới về hoạt động tôn giáo ở Trung Quốc sẽ được triển khai trên toàn quốc vào ngày 1 tháng Năm.

Theo các quy tắc mới, “các hoạt động tôn giáo tập thể do người nước ngoài tổ chức ở Trung Quốc chỉ giới hạn cho những người nước ngoài tham gia” với một số ít ngoại lệ. Ngoài ra, giáo sĩ nước ngoài bị cấm chủ trì các hoạt động tôn giáo cho người dân Trung Quốc nếu không có lời mời của chính phủ Trung Quốc, hạn chế nghiêm ngắt hoạt động truyền giáo nước ngoài tại quốc gia này.

Theo các quy định chặt chẽ hơn này, Bà Shea chỉ ra, rủi ro sẽ tăng cao đối với các giám mục hoặc giáo phận có dấu trung thành với Vatican.

Quan hệ Vatican-Trung Quốc hậu mật nghị

Với việc Trung Quốc dường như rút lui khỏi mối quan hệ ngoại giao căng thẳng với Vatican sau khi Đức Thánh Cha Phanxicô qua đời, tương lai của thỏa thuận Vatican-Trung Quốc vẫn chưa rõ ràng. Shea cho biết: “Có rất nhiều sự dối trá từ phía Trung Quốc về những gì họ định làm đối với Vatican.”

Bà giải thích rằng Trung Quốc vẫn giữ được thế thượng phong vì “đòn bẩy duy nhất mà Vatican có được là thẩm quyền đạo đức của mình.” Không giống như chế độ chủ nghĩa Mao, Trung Quốc của Tập Cận Bình sẽ không tiến hành cuộc đàn áp đẫm máu đối với những người Kitô giáo, điều này sẽ gây ra sự phẫn nộ của quốc tế và phải chịu những lệnh trừng phạt kinh tế cùng những hậu quả khác đối với chế độ này.

“Người Trung Quốc sợ thực sự công khai đàn áp Giáo hội, vì vậy họ muốn ngụy trang và lấp liếm bằng những cử chỉ ngoại giao,” bà nói, “Họ đã từ bỏ những hoạt động đẫm máu hơn của thời kỳ Mao vì họ muốn có thương mại và đầu tư từ Tây phương. Và đó là điều quyết định sự khác biệt giữa cách đối xử của họ với người Duy Ngô Nhĩ và cách đối xử với các giám mục Công giáo.”

“Cuộc đàn áp Giáo hội (ở Trung Quốc) là phẫu thuật,” Bà Shea nói, lưu ý rằng mặc dù đổ máu công khai không phải là trò chơi của Trung cộng đảng, Trung cộng đảng đã giam giữ 10 giám mục — một số người hơn một thập kỷ — và ngăn chặn có hệ thống việc bổ nhiệm các giám mục mới bằng cách hợp tác với Roma, vì các giám mục còn lại của đất nước này tiếp tục chết vì tuổi già qua từng năm. Nó cũng đã bãi bỏ các giáo phận trên khắp đất nước.

“Họ truy đuổi các giám mục và linh mục,” Bà Shea nói tiếp. “Họ biết rằng đó là một giáo hội có thứ bậc, vì vậy họ không giam giữ hàng loạt như giam giữ hàng loạt những  người Duy Ngô Nhĩ, vì đó là một giáo hội có thứ bậc. Họ không cần phải làm vậy. Họ có thể chặt đầu (Giáo hội) bằng cách bắt giữ những giám mục mà họ biết không hợp tác với họ.”

“Đó là lý do họ phải hoạt động bí mật,” bà tuyên bố.

Theo tình hình hiện tại, các giám mục Công giáo có nguy cơ bị chế độ “trừng phạt tàn khốc” mà không có tiến trình hợp lệ, bị “giam giữ biệt lập trong nhiều thập kỷ hoặc nhiều năm, hoặc bị gián đoạn cuộc sống hai tháng một lần với một lần giam giữ, mà bạn không bao giờ biết trước sẽ đến và không xác định được,” Bà Shea nói. Họ bị đàn áp, nhưng theo cách “không làm mất đi đầu tư và thương mại quốc tế bằng cách thu hút sự chú ý từ Tây phương.”

Khi mật nghị đang đến gần, Bà Shea bày tỏ hy vọng rằng giáo hoàng tiếp theo sẽ thay đổi mối quan hệ giữa Vatican và Trung Quốc và cuối cùng là từ bỏ thỏa thuận căng thẳng của họ.

“Thỏa thuận khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn nhiều vì Vatican hiện đang thực sự bao che cho Trung cộng đảng và đang che đậy cuộc đàn áp Giáo hội,” bà nói. “Chính sách của Vatican kể từ những năm 1990 là không bao giờ chỉ trích Trung Quốc theo bất kỳ cách nào, liên quan đến Giáo hội hoặc các hành vi tàn bạo khác như phá thai cưỡng bức hoặc chính sách một con.”

Bà Shea nói thêm: “Tôi khuyến khích đại sứ Hoa Kỳ tại Vatican Brian Burch chống mắt ra mà xem những gì đang bị che đậy ở Trung quốc.”

Jos. Nguyễn Minh Sơn