Tu Viện Casamari: Viên Ngọc Của Nghệ Thuật Xitô

TU VIỆN CASAMARI: VIÊN NGỌC CỦA NGHỆ THUẬT XITÔ, CẦU NGUYỆN THIÊNG LIÊNG VÀ DI SẢN Y HỌC CỔ TRUYỀN

Tu viện Casamari, nằm ẩn mình giữa những ngọn đồi xanh tươi của vùng Lazio, miền trung nước Ý, là một trong những biểu tượng trường tồn của nghệ thuật Xitô-Gothic và đời sống tu trì Công giáo. Nơi đây không chỉ là một công trình kiến trúc tuyệt mỹ, mà còn là trung tâm thiêng liêng, nơi các tu sĩ Xitô đã cống hiến đời mình cho Thiên Chúa qua lời thề tuân phục, nghèo khó, và trong sạch. Hơn thế nữa, Tu viện Casamari còn nổi bật với truyền thống độc đáo về y học thảo dược, được thể hiện qua hiệu thuốc tu viện hoạt động liên tục suốt hai thế kỷ và các sản phẩm rượu mùi, mật ong, xà phòng, và mứt – tất cả đều mang dấu ấn của sự tận tụy và sáng tạo trong tinh thần phục vụ Chúa.

Tu viện Casamari được xây dựng vào năm 1035 trên nền móng của một ngôi đền cổ kính dành riêng cho nữ thần Ceres – vị thần Hy Lạp của đất đai, mùa màng, và sự phì nhiêu. Vị trí này, nằm trên tuyến đường tỉnh nối Frosinone với Sora, thuộc lãnh thổ Veroli, phía nam thành phố Rome, mang trong mình một lịch sử phong phú kéo dài hơn một thiên niên kỷ. Những viên đá của tu viện, thấm đẫm lời cầu nguyện của hàng thế hệ tu sĩ, đã chứng kiến sự chuyển mình từ một ngôi đền ngoại giáo thành một thánh đường Kitô giáo, nơi vang vọng những lời ca ngợi Thiên Chúa.

Vào thế kỷ 11, một nhóm nhỏ các tu sĩ Dòng Benedictine đã đặt những viên đá đầu tiên cho công trình này, trong một bối cảnh thiên nhiên hoang sơ với những cánh rừng bạt ngàn bao quanh. Bối cảnh ấy không chỉ lý tưởng cho đời sống chiêm niệm mà còn phản ánh tinh thần “tình yêu của sự im lặng” – một nguyên tắc cốt lõi trong Luật của Thánh Benedict. Đến khoảng năm 1140, các tu sĩ Xitô, thuộc dòng tu được thành lập bởi Robert of Molesme vào năm 1098, đã tiếp quản tu viện. Dòng Xitô nổi tiếng với việc quay trở lại sự tuân thủ nghiêm ngặt Luật Benedictine, nhấn mạnh vào sự đơn sơ, khiêm nhường, và chiêm nghiệm thiêng liêng.

Trong suốt nhiều thế kỷ, Tu viện Casamari đã phát triển thành một trung tâm tôn giáo và văn hóa quan trọng, không chỉ ở vùng Lazio mà còn trên toàn nước Ý. Với số lượng du khách dao động từ 200.000 đến 300.000 mỗi năm, tu viện không chỉ là một địa điểm hành hương mà còn là một trung tâm giáo dục với trường cao đẳng và trung học, góp phần lan tỏa ảnh hưởng của mình đến cộng đồng rộng lớn hơn.

Kiến trúc của Tu viện Casamari là một trong những ví dụ tiêu biểu nhất về phong cách Xitô-Gothic ở Ý. Được thiết kế để phản ánh sự đơn sơ và tập trung vào đời sống thiêng liêng, các không gian trong tu viện được cố ý giữ trống, không có những bức bích họa rực rỡ hay đồ trang trí cầu kỳ. Thay vào đó, các bức tường đá lạnh lẽo, những mái vòm cao vút, và các cửa sổ kính màu đơn giản tạo nên một bầu không khí thanh tịnh, khuyến khích sự chiêm nghiệm và kết nối với Thiên Chúa.

Một du khách từng chia sẻ: “Khi bước vào tu viện, người ta ngay lập tức cảm nhận được sự im lặng thiêng liêng, như thể thời gian đã ngừng trôi và chỉ còn lại sự hiện diện của Chúa.” Chính sự đơn giản này đã làm nổi bật vẻ đẹp của nghệ thuật Xitô-Gothic, nơi mỗi đường nét kiến trúc đều được tính toán để tránh sự phân tâm của vẻ đẹp trần thế, thay vào đó hướng tâm hồn con người về những giá trị vĩnh cửu.

Khu phức hợp tu viện bao gồm nhà thờ chính, các phòng cầu nguyện, thư viện, và các khu vực sinh hoạt dành cho các tu sĩ. Nhà thờ chính, với những cột đá được chạm khắc tinh xảo và không gian rộng lớn, là trung tâm của đời sống thiêng liêng tại Casamari. Thư viện của tu viện, chứa đựng hàng ngàn bản thảo cổ, là minh chứng cho sự đóng góp của các tu sĩ trong việc bảo tồn tri thức và văn hóa qua nhiều thế kỷ.

Một trong những đặc điểm độc đáo nhất của Tu viện Casamari là hiệu thuốc tu viện, một cơ sở đã hoạt động liên tục trong hơn 200 năm. Được đánh dấu bằng biểu tượng hai con rắn quấn vào nhau – dấu hiệu truyền thống của ngành dược ở Ý – hiệu thuốc này là minh chứng sống động cho mối liên hệ giữa đời sống tu viện và khoa học thực vật. Trong lịch sử, các tu viện Công giáo thường đóng vai trò như những trung tâm tri thức, nơi các tu sĩ không chỉ cầu nguyện mà còn nghiên cứu thiên văn, y học, và các ngành khoa học khác.

Hiệu thuốc Casamari ban đầu được vận hành bởi chính các tu sĩ, những người đã dày công nghiên cứu và pha chế các loại thuốc từ thảo dược được thu hái trong vùng. Các công thức này, thường được truyền miệng qua nhiều thế hệ, kết hợp kiến thức cổ xưa với sự tận tụy thiêng liêng, nhằm mang lại sự chữa lành cho cả thể xác lẫn tâm hồn. Ngày nay, hiệu thuốc vẫn tiếp tục hoạt động, cung cấp thuốc theo đơn và duy trì truyền thống lâu đời của mình, dù vai trò của nó đã phần nào thay đổi để phù hợp với các tiêu chuẩn y học hiện đại.

Tu sĩ Alberto Coratti, một thành viên kỳ cựu của cộng đồng Xitô tại Casamari, chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với Catholic News Agency (CNA): “Trong suốt lịch sử, các tu viện luôn là nơi sản sinh ra những thiên tài khoa học. Từ y học thảo dược đến thiên văn học, các tu sĩ đã đóng góp rất nhiều cho sự tiến bộ của nhân loại, tất cả đều vì vinh quang của Thiên Chúa.” Là “Cellerario” – người quản lý các công việc hành chính và kinh tế của tu viện – Coratti nhấn mạnh rằng, dù hiệu thuốc là một di sản quý giá, sứ mệnh chính của các tu sĩ vẫn là cầu nguyện và chiêm nghiệm.

Bên cạnh hiệu thuốc, Tu viện Casamari còn nổi tiếng với truyền thống sản xuất rượu mùi, một hoạt động đã tồn tại hàng thế kỷ và phản ánh sự khéo léo của các tu sĩ trong việc khai thác các đặc tính chữa bệnh của thảo dược. Rượu “Tintura Imperiale”, một loại rượu mùi 90 độ được làm từ hồi và các loại thảo dược khác, là sản phẩm đặc trưng của tu viện. Với hương vị đậm đà và đặc tính trị liệu, loại rượu này được sử dụng như một phương thuốc tiêu hóa hoặc thậm chí là chất gây tê tự nhiên cho các cơn đau răng. Công thức của “Tintura Imperiale” vẫn là một bí mật được bảo vệ cẩn thận, chỉ được truyền lại trong nội bộ cộng đồng tu sĩ.

Ngoài rượu mùi, các tu sĩ còn sản xuất mật ong, mứt, xà phòng, và kem dưỡng da, tất cả đều được làm từ các nguyên liệu tự nhiên trong vùng. Những sản phẩm này không chỉ là nguồn thu nhập cho tu viện mà còn là cách để các tu sĩ chia sẻ di sản của mình với thế giới bên ngoài. Xưởng sản xuất nhỏ của tu viện, nằm trong khuôn viên xanh mát, là nơi các tu sĩ kết hợp kiến thức cổ xưa với sự chăm chỉ và lòng sùng kính.

Cộng đồng tu sĩ Xitô tại Casamari, với khoảng 20 thành viên, sống theo Luật của Thánh Benedict, trong đó nhấn mạnh sự cân bằng giữa cầu nguyện và lao động. Mỗi ngày, các tu sĩ bắt đầu từ 5 giờ sáng với những giờ cầu nguyện, tiếp nối bằng các công việc như quản lý hiệu thuốc, sản xuất rượu mùi, hoặc chăm sóc các cánh đồng trồng ô liu, nho, và ngũ cốc. Những hoạt động này không chỉ giúp duy trì tu viện mà còn là cách để các tu sĩ sống trọn lời thề nghèo khó và phục vụ.

Tu sĩ Alberto Coratti, người đã gắn bó với đời tu hơn 50 năm, chia sẻ: “Một doanh nhân có thể bắt đầu ngày làm việc lúc 8 giờ sáng, nhưng chúng tôi bắt đầu từ 5 giờ để có thời gian cầu nguyện. Điều quan trọng nhất là giữ được sự tập trung vào Chúa, dù có bao nhiêu trách nhiệm đi nữa.” Vào lúc 6:30 tối, ông kết thúc các công việc hành chính để dành thời gian cho cầu nguyện và chiêm nghiệm, như một cách để tái kết nối với sứ mệnh thiêng liêng của mình.

Lời khấn dòng của Coratti, được anh thực hiện khi mới 24 tuổi, được khắc sâu trong trái tim anh qua câu thánh vịnh: “Tôi đã xin Chúa một điều, điều duy nhất tôi tìm kiếm: được ở trong nhà Chúa mọi ngày trong cuộc đời tôi” (Tv 26:4). Câu này không chỉ là phương châm cá nhân mà còn là tinh thần chung của cộng đồng Casamari – một cộng đồng luôn tìm kiếm sự hiện diện của Thiên Chúa trong mọi khía cạnh của cuộc sống.

Ngoài vai trò là một trung tâm tôn giáo, Tu viện Casamari còn là một cơ sở giáo dục quan trọng. Trường cao đẳng và trung học của tu viện đã đào tạo hàng thế hệ học sinh, không chỉ về kiến thức mà còn về các giá trị đạo đức và thiêng liêng. Các chương trình giáo dục tại đây được thiết kế để khuyến khích sự phát triển toàn diện của con người, kết hợp giữa học thuật, văn hóa, và đức tin.

Thư viện của tu viện, với bộ sưu tập các bản thảo cổ và sách quý, là một kho tàng tri thức, thu hút các học giả và nhà nghiên cứu từ khắp nơi trên thế giới. Những tài liệu này không chỉ ghi lại lịch sử của tu viện mà còn phản ánh sự đóng góp của các tu sĩ Xitô trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa Kitô giáo.

Tu viện Casamari không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là một biểu tượng sống động của đức tin và sự sáng tạo. Với hàng trăm nghìn du khách và tín đồ hành hương mỗi năm, tu viện tiếp tục truyền cảm hứng cho những ai tìm kiếm sự thanh thản và ý nghĩa trong cuộc sống. Sự kết hợp giữa kiến trúc tuyệt mỹ, truyền thống y học thảo dược, và đời sống cầu nguyện đã khiến Casamari trở thành một điểm đến không thể bỏ qua ở Ý.

Trong bối cảnh thế giới hiện đại, nơi nhịp sống ngày càng hối hả, Tu viện Casamari mang đến một lời nhắc nhở về giá trị của sự im lặng, chiêm nghiệm, và sự tận tụy vì những điều cao cả hơn. Như tu sĩ Coratti đã nhấn mạnh: “Chuyên môn chính của chúng tôi là cầu nguyện.” Chính tinh thần này đã giúp tu viện trường tồn qua hơn một thiên niên kỷ, và sẽ tiếp tục là ngọn lửa soi sáng cho những thế hệ tương lai.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp