Ý nghĩa tiên tri của ĐGH đối với những người theo đạo Thiên Chúa Dalit Ấn Độ

Ý NGHĨA TIÊN TRI CỦA ĐỨC GIÁO HOÀNG LEO XIV ĐỐI VỚI NHỮNG NGƯỜI THEO ĐẠO THIÊN CHÚA DALIT Ở ẤN ĐỘ

Câu chuyện của Đức Giáo Hoàng Leo XIV là một ngọn lửa hy vọng, một lời kêu gọi mạnh mẽ và một thách thức sâu sắc dành cho Giáo hội Công giáo tại Ấn Độ. Ngài là biểu tượng sống động cho chân lý rằng “hòn đá bị loại bỏ đã trở thành đá góc nhà” (Thánh Vịnh 118:22). Cuộc đời và di sản của ngài không chỉ là một chứng tá về sự thánh thiện mà còn là một lời mời gọi Giáo hội tại Ấn Độ nhìn nhận, đón nhận và tôn vinh phẩm giá trọn vẹn của những người đã bị lãng quên, đặc biệt là những người theo đạo Thiên Chúa Dalit.

Vào ngày 8 tháng 5, khi làn khói trắng bốc lên từ ống khói Nhà nguyện Sistine, nó không chỉ báo hiệu sự bầu chọn một vị giáo hoàng mới mà còn mở ra một chân trời hoàn toàn mới cho Giáo hội Công giáo hoàn vũ. Đức Giáo Hoàng Leo XIV, với tên khai sinh là Robert Francis Prevost, đã được chọn làm người kế vị Thánh Phêrô, trở thành vị giáo hoàng đầu tiên đến từ Hoa Kỳ. Tuy nhiên, điều làm nên sự khác biệt sâu sắc không phải là nguồn gốc quốc gia của ngài, mà là di sản tổ tiên và ký ức tập thể mà ngài mang trong mình – một ký ức được đan xen từ đau khổ, sự kiên cường và phẩm giá bị chối bỏ.

Tổ tiên bên ngoại của Đức Giáo Hoàng Leo XIV có nguồn gốc từ Haiti, quốc gia da đen tự do đầu tiên trên thế giới, nơi những người từng bị nô dịch đã vùng lên giành lấy tự do bằng ngọn lửa cách mạng. Họ cũng thuộc về cộng đồng người Afro-Creole ở New Orleans, một dân tộc sống giữa lằn ranh của hai thế giới – đen và trắng, châu Phi và châu Âu, hữu hình và vô hình. Di sản này không chỉ là một câu chuyện gia đình mà còn là một lời tuyên ngôn thần học: Thiên Chúa chọn những người ở bên lề để trở thành trung tâm của kế hoạch cứu độ.

Đối với những người theo đạo Thiên Chúa Dalit ở Ấn Độ, sự kiện Đức Giáo Hoàng Leo XIV được bầu chọn không chỉ mang tính biểu tượng mà còn mang ý nghĩa tiên tri. Nó là một lời kêu gọi hy vọng, một lời khẳng định rằng những người từng bị coi là vô hình có thể trở thành ánh sáng dẫn đường cho Giáo hội. Đồng thời, nó cũng là một thách thức đối với Giáo hội tại Ấn Độ, thúc giục các giám mục, linh mục, tu sĩ và giáo dân nhìn nhận một cách trọn vẹn những người mà Giáo hội đã chậm trễ trong việc đón nhận.

Để hiểu được tầm quan trọng của Đức Giáo Hoàng Leo XIV, chúng ta cần nhìn vào câu chuyện tổ tiên của ngài – một câu chuyện được ghi dấu bởi sự kiên cường, đau khổ và sự lựa chọn đầy khó khăn để tồn tại trong một thế giới phân biệt chủng tộc. Ông bà ngoại của ngài, Joseph Norval Martinez và Louise Baquié, sinh sống tại Phường thứ Bảy của New Orleans, một khu vực nổi tiếng với cộng đồng người Creole và người da đen. Trong cuộc điều tra dân số Hoa Kỳ năm 1900, cả hai được ghi nhận là người da đen. Joseph Martinez sinh ra ở Haiti, một vùng đất được tôi luyện trong ngọn lửa của cuộc nổi dậy nô lệ, nơi những người từng bị coi là thấp kém đã đứng lên đòi lại phẩm giá và tự do của mình.

Tuy nhiên, đến năm 1920, gia đình này được liệt kê là người da trắng trong các tài liệu điều tra dân số. Hiện tượng này, được gọi là “đi qua” (passing), phản ánh một thực tế đau lòng trong lịch sử Hoa Kỳ. Nhiều gia đình da đen hoặc Creole đã buộc phải che giấu bản sắc thực sự của mình để thoát khỏi sự áp bức tàn bạo của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Quyết định “đi qua” không chỉ là một chiến lược sinh tồn mà còn là một lời nhắc nhở về sự bạo lực của sự loại trừ có hệ thống, nơi mà màu da quyết định cơ hội, phẩm giá và thậm chí cả sự sống còn của một con người.

Việc Đức Giáo Hoàng Leo XIV mang trong mình di sản bị che giấu này là một sự thật có sức mạnh thần học sâu sắc. Ngài không phải là một vị giáo hoàng đến từ trung tâm quyền lực hay sự thoải mái. Ngài là một vị giáo hoàng được hình thành từ những vùng ngoại biên, nơi dòng máu của sự đấu tranh, ký ức bị đè nén và sự im lặng đau đớn đã hòa quyện để tạo nên con người ngài. Di sản của ngài là một lời chứng sống động rằng Thiên Chúa không chỉ hiện diện mà còn hành động qua những người bị thế giới coi là không xứng đáng.

Ở Ấn Độ, những người theo đạo Thiên Chúa Dalit là một phần không thể thiếu của đời sống Giáo hội. Họ là những người quét dọn thánh đường, hát trong ca đoàn, dạy giáo lý cho trẻ em, và tham dự Thánh lễ với lòng sùng kính sâu sắc. Họ là xương sống tinh thần của nhiều giáo phận, mang trong mình một đức tin kiên định bất chấp những khó khăn chồng chất. Tuy nhiên, bất chấp lời hứa của Bí tích Rửa tội rằng trong Chúa Kitô “không còn Do Thái hay Hy Lạp, không còn nô lệ hay tự do” (Galát 3:28), những người Dalit vẫn phải đối mặt với sự phân biệt và loại trừ ngay trong lòng Giáo hội.

Hệ thống đẳng cấp, vốn là một thực tại xã hội dai dẳng ở Ấn Độ, đã thâm nhập một cách tinh vi vào đời sống Kitô giáo. Các linh mục Dalit hiếm khi được bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo quan trọng trong giáo phận. Các nữ tu Dalit thường bị giao phó những công việc thấp kém, không tương xứng với tài năng và ơn gọi của họ. Ở một số nhà thờ, các tín hữu Dalit bị buộc phải ngồi ở những khu vực riêng biệt, như thể phẩm giá thiêng liêng của họ không được công nhận. Tiếng nói của họ gần như vắng bóng trong các chủng viện, trong các chương trình đào tạo thần học, và trong các hội nghị giám mục, nơi các quyết định quan trọng của Giáo hội được đưa ra.
Sự bất công này không chỉ là một vấn đề xã hội học mà còn là một thách thức tâm linh nghiêm trọng. Nó đặt ra câu hỏi liệu Giáo hội tại Ấn Độ có thực sự sống trọn vẹn tinh thần Phúc Âm, vốn kêu gọi sự hiệp nhất và phẩm giá bình đẳng cho mọi con cái Thiên Chúa. Sự hiện diện của Đức Giáo Hoàng Leo XIV, với di sản tổ tiên từng bị loại trừ, là một lời nhắc nhở rằng Giáo hội được mời gọi bước đi gần hơn với Chúa Kitô – Đấng đã đến để phục vụ, đặc biệt là những người bị xã hội khinh miệt.

Chức vụ giáo hoàng của Đức Giáo Hoàng Leo XIV mang một ý nghĩa đặc biệt không chỉ đối với Giáo hội hoàn vũ mà còn đối với những người theo đạo Thiên Chúa Dalit ở Ấn Độ. Cuộc đời của ngài là một minh chứng rằng những người từng bị loại bỏ có thể trở thành những nhà lãnh đạo được Thiên Chúa chọn để hướng dẫn Giáo hội. Ngài không chỉ là một vị giáo hoàng đến từ một quốc gia giàu có, mà còn là một người mang trong mình ký ức của những người từng bị nô dịch, bị xóa bỏ và bị coi là không xứng đáng. Di sản này mang lại ba bài học quan trọng cho Giáo hội tại Ấn Độ:
Bản Sắc Được Hình Thành Từ Đau Khổ Là Nguồn Sức Mạnh Đạo Đức: Bản sắc của Đức Giáo Hoàng Leo XIV, được đan xen từ đau khổ và sự kiên cường, không phải là một gánh nặng mà là một nguồn thẩm quyền tinh thần. Nó nhắc nhở Giáo hội rằng sự thánh thiện không chỉ được tìm thấy trong những người quyền lực, mà còn ở những người đã chịu đựng sự bất công và vẫn trung thành với đức tin.

Sự Lãnh Đạo Thực Sự Bắt Nguồn Từ Sự Khiêm Nhường: Sự lãnh đạo của Đức Giáo Hoàng Leo XIV không dựa trên địa vị xã hội hay đặc quyền, mà bắt nguồn từ uy tín tinh thần được hình thành ở những nơi ẩn giấu. Ngài là một lời mời gọi Giáo hội Ấn Độ suy ngẫm về cách thức lựa chọn và nâng đỡ các nhà lãnh đạo, đặc biệt là những người xuất thân từ các cộng đồng bị thiệt thòi.

Tương Lai của Giáo Hội Nằm Ở Những Người Bị Đóng Đinh: Giáo hội sẽ chỉ thực sự sống động khi biết lắng nghe tiếng nói của những người bị tổn thương, bị loại trừ và bị lãng quên. Những người theo đạo Thiên Chúa Dalit, với đức tin kiên cường và lòng sùng kính sâu sắc, là những người mang trong mình câu chuyện của sự đóng đinh và phục sinh – một câu chuyện mà Giáo hội cần trân trọng và học hỏi.

Câu chuyện của Đức Giáo Hoàng Leo XIV là một lời mời gọi nhẹ nhàng nhưng cấp bách dành cho Giáo hội Công giáo tại Ấn Độ. Sự kiện ngài được bầu chọn không phải là dịp để xấu hổ hay đổ lỗi, mà là một cơ hội để đổi mới và canh tân. Nó kêu gọi Giáo hội dừng lại, suy ngẫm và hành động để tôn vinh phẩm giá trọn vẹn của những người theo đạo Thiên Chúa Dalit. Để đáp lại lời mời gọi này, Giáo hội tại Ấn Độ cần thực hiện những bước đi cụ thể:
Lắng Nghe Trải Nghiệm Thực Tế của Người Dalit: Các giáo xứ, trường học và dòng tu cần tạo không gian để những người Dalit chia sẻ câu chuyện, nỗi đau và hy vọng của họ. Sự lắng nghe chân thành là bước đầu tiên để chữa lành những vết thương của sự loại trừ.

Thúc Đẩy Sự Đại Diện của Người Dalit trong Lãnh Đạo: Giáo hội cần khuyến khích và hỗ trợ người Dalit đảm nhận các vai trò lãnh đạo trong giáo phận, chủng viện và các tổ chức Công giáo. Điều này không chỉ là vấn đề công bằng mà còn là cách để làm phong phú thêm đời sống tinh thần của Giáo hội.

Tôn Vinh Tinh Thần và Nghi Lễ của Người Dalit: Các truyền thống văn hóa, âm nhạc và nghi lễ của cộng đồng Dalit cần được công nhận như một phần không thể thiếu của di sản Công giáo tại Ấn Độ. Việc tích hợp những yếu tố này vào đời sống phụng vụ sẽ làm sâu sắc thêm ý nghĩa của tính phổ quát (katholikos) của Giáo hội.

Cải Tổ Giáo Dục Thần Học: Các chủng viện và học viện thần học cần đưa tiếng nói và kinh nghiệm của người Dalit vào chương trình giảng dạy. Những phản ánh thần học từ góc nhìn Dalit sẽ giúp Giáo hội hiểu rõ hơn về sứ điệp Phúc Âm trong bối cảnh Ấn Độ.

Xây Dựng Một Giáo Hội Phổ Quát Thực Sự: Một Giáo hội Công giáo đích thực là một Giáo hội chào đón mọi thành phần của Thân Thể Chúa Kitô, lắng nghe tiếng kêu của mọi trái tim và tôn vinh phẩm giá của mọi con người. Đối với Giáo hội Ấn Độ, điều này có nghĩa là vượt qua những rào cản của đẳng cấp để trở thành một cộng đồng thực sự hiệp nhất trong Chúa Kitô.
Sự bầu chọn Đức Giáo Hoàng Leo XIV là một thời khắc mang tính lịch sử không chỉ cho Giáo hội Công giáo mà còn cho những người theo đạo Thiên Chúa Dalit ở Ấn Độ. Ngài là một ngọn đuốc hy vọng, một chứng tá sống động rằng Thiên Chúa nâng cao những người thấp hèn và biến những người bị loại bỏ thành nền tảng của ngôi nhà thiêng liêng của Ngài. Cuộc đời của ngài là một lời nhắc nhở rằng Giáo hội được mời gọi không chỉ để tồn tại mà để trở thành dấu chỉ của Nước Thiên Chúa – một vương quốc của công lý, hòa bình và phẩm giá cho mọi người.

Đối với Giáo hội tại Ấn Độ, khoảnh khắc này là một lời kêu gọi hành động. Nó mời gọi các giám mục, linh mục, tu sĩ và giáo dân cùng nhau xây dựng một Giáo hội thực sự phổ quát, nơi những người Dalit không chỉ được hiện diện mà còn được tôn vinh như những người mang ánh sáng Phúc Âm. Đây không phải là vấn đề chính trị hay xã hội, mà là vấn đề về sự toàn vẹn tinh thần – về việc trở thành một Giáo hội sống trọn vẹn tinh thần của Chúa Kitô, Đấng đã đến để phục vụ và nâng cao những người bị thế giới khinh miệt.

Câu chuyện của Đức Giáo Hoàng Leo XIV là một bài thánh ca của hy vọng, một lời kêu gọi can đảm và một lời mời gọi khiêm tốn để Giáo hội tại Ấn Độ bước đi trên con đường của công lý, hiệp nhất và tình yêu. Như Thánh Vịnh 118:22 đã tuyên bố, “Hòn đá bị loại bỏ đã trở thành đá góc nhà.” Trong Đức Giáo Hoàng Leo XIV, Giáo hội nhìn thấy một hòn đá như thế – và qua ngài, Giáo hội được mời gọi xây dựng một ngôi nhà mới, nơi mọi người, đặc biệt là những người Dalit, đều được chào đón, yêu thương và tôn vinh.

Lm. Anmai, CSsR tổng hợp