01 Bài 01

ĐỨC MẸ LÀ AI?

Hầu hết các ảnh tượng về Đức Mẹ Maria đều trình bày Ngài bên cạnh Chúa Giêsu. Đức Mẹ Maria không phải là một nữ thần mà chỉ là một người và là một người mẹ: Mẹ của Chúa Cứu Thế Giêsu, vị sáng lập Kitô giáo và là Đấng Cứu Thế, Con của Thiên Chúa Tạo Hóa.

Chương trình tình thương của Thiên Chúa dành cho loài người được Thiên Chúa ghi trong Kinh Thánh. Theo đó, Thiên Chúa đầy tình yêu thương đã tạo nên mọi loài mọi vật, trong đó có loài người. Thiên Chúa đặc biệt yêu thương con người. Ngài tạo nên họ giống hình ảnh Ngài, ban cho họ có khả năng nhận biết và yêu mến Ngài. Thiên Chúađặt con người làm chủ mọi thụ tạo trên trái đất để họ cai trị và sử dụng chúng mà ngợi khen Ngài. Kinh Thánh viết:

“Thiên Chúa trồng một vườn cây ở Êđen, về phía đông, và đặt vào đó con người mà Ngài đã tạo nên. Thiên Chúa khiến từ đất mọc lên đủ mọi thứ cây trông thì đẹp, ăn thì ngon, với cây trường sinh ở giữa vườn, và cây cho biết điều thiện điều ác. Thiên Chúa đem con người đặt vào vườn Êđen, để cày cấy và canh giữ đất đai. Ngài truyền lệnh cho con người rằng:

- Hết mọi trái cây trong vườn, ngươi cứ ăn; nhưng trái của cây cho biết điều thiện điều ác, thì ngươi không được ăn, vì ngày nào ngươi ăn, chắc chắn ngươi sẽ phải chết.” (Sáng Thế 2,8-9.15-17)

Đó là một hình ảnh dễ hiểu để nói rằng Thiên Chúa muốn con người phải vâng phục Ngài. Tiếc thay, con người không vâng phục Thiên Chúa. Kinh Thánh ghi lại câu chuyện như sau:

Rắn là loài xảo quyệt nhất trong mọi giống vật ngoài đồng, mà Thiên Chúa đã làm ra. Nó nói với người phụ nữ:

- Có thật Thiên Chúa bảo: Các ngươi không được ăn hết mọi trái cây trong vườn không ?

Người phụ nữ nói với con rắn:

- Trái các cây trong vườn, thì chúng tôi được ăn. Còn trái trên cây ở giữa vườn, Thiên Chúa đã bảo: ‘Các ngươi không được ăn, không được động tới, kẻo phải chết.'

Rắn nói với người phụ nữ:

- Chẳng chết chóc gì đâu ! Nhưng Thiên Chúa biết ngày nào ông bà ăn trái cây ấy, mắt ông bà sẽ mở ra, và ông bà sẽ nên như những vị thần biết điều thiện điều ác.

Người phụ nữ thấy trái cây ấy ăn thì ngon, trông thì đẹp mắt, và đáng quý vì làm cho mình được tinh khôn. Bà liền hái trái cây mà ăn, rồi đưa cho cả chồng đang ở đó với mình; ông cũng ăn. Bấy giờ mắt hai người mở ra, và họ thấy mình trần truồng: họ mới kết lá vả làm khố che thân.

Nghe thấy tiếng Thiên Chúa đi dạo trong vườn lúc gió thổi trong ngày, con người và vợ mình trốn vào giữa cây cối trong vườn, để khỏi giáp mặt Thiên Chúa. Thiên Chúa gọi con người và hỏi:

- Ngươi ở đâu ?

Con người thưa:

- Con nghe thấy tiếng Ngài trong vườn, con sợ hãi vì con trần truồng, nên con lẩn trốn.

Thiên Chúa hỏi:

- Ai đã cho ngươi biết là ngươi trần truồng ? Có phải ngươi đã ăn trái cây mà Ta đã cấm ngươi ăn không ?

Con người thưa:

- Người phụ nữ Ngài cho ở với con, đã cho con trái cây ấy, nên con ăn.

Thiên Chúa hỏi người phụ nữ:

- Ngươi đã làm gì thế ?

Người phụ nữ thưa:

- Con rắn đã lừa dối con, nên con ăn.

Thiên Chúa phán với con rắn:

- Mi đã làm điều đó, nên mi đáng bị nguyền rủa nhất trong mọi loài súc vật và mọi loài dã thú. Mi phải bò bằng bụng, phải ăn bụi đất mọi ngày trong đời mi. Ta sẽ gây mối thù giữa mi và người phụ nữ, giữa dòng giống mi và dòng giống người ấy; dòng giống đó sẽ đánh vào đầu mi, và mi sẽ cắn vào gót nó. (Sáng Thế 3,1-15)

Việc con người không vâng phục Thiên Chúa khiến mối thân tình giữa họ với Ngài bị cắt đứt. Con người phải xa lìa Thiên Chúa, bị đau khổ, phân rẽ, và cuối cùng là phải chết. Tuy nhiên, Thiên Chúa đầy yêu thương vẫn không bỏ mặc con người trong nỗi tuyệt vọng. Ngài phán bảo con rắn: “Ta sẽ gây mối thù giữa mi và người phụ nữ, giữa dòng giống mi và dòng giống người ấy; dòng giống đó sẽ đánh vào đầu mi, và mi sẽ cắn vào gót nó.” Với lời ấy, Thiên Chúa hứa sẽ ban Đấng Cứu Thế đến để cứu vớt con người

Đấng sẽ đạp dập đầu con rắn chính là Chúa Cứu Thế Giêsu, Con Thiên Chúa. Để Chúa Con có thể ra đời làm người, Thiên Chúa đã chọn cho Con mình một người Mẹ. Đó là Đức Maria. Trong truyền thống Công giáo, hình ảnh “Đấng đạp dập đầu con rắn” cũng áp dụng cả cho Đức Maria vì khi được chọn làm mẹ Đấng Cứu Thế, ngài cũng được vinh dự góp phần vào công cuộc cứu chuộc của Con mình.

Để thực hiện lời đã hứa, Thiên Chúa đã chọn cụ Abraham để qua ông, Ngài gầy dựng một dân tộc là dân Israel, chuẩn bị cho Đấng Cứu Thế ra đời.

Khoảng 1250 năm trước Công nguyên, dân Israel đã phát triển đông đúc tại Ai Cập và bị người Ai Cập đàn áp thô bạo. Thiên Chúa đã can thiệp, dùng ông Môsê đưa họ ra khỏi cảnh nô lệ, tiến về vùng đất Chúa hứa trên bờ phía đông Địa Trung Hải. Tại phần đất viễn tây này của châu Á, họ đã thành lập một quốc gia với vị vua thời danh là Đavít. Thiên Chúa khẳng định với vua Đavít sẽ cho Đấng Cứu Thế phát xuất từ dòng dõi ông.

Những thế kỷ sau đó, qua các ngôn sứ, Thiên Chúa dạy dỗ Dân Ngài đón nhận Đấng Cứu Thế. Một số lời tiên tri báo trước về sự ra đời của Đấng Cứu Thế, cũng nói đến người mẹ của Ngài, nổi bật nhất là lời trong sách Isaia và sách Mikha:

« Này đây một trinh nữ mang thai, sinh hạ con trai, và đặt tên là Emmanuel » (Isaia 7,14).

« Đức Chúa sẽ bỏ mặc Israel cho đến thời một phụ nữ sinh con » (Mikha 5,2).

Từ thế kỷ 9 trước Công nguyên, dân Chúa không tuân theo luật Chúa dạy, kết quả là chiến tranh ly loạn liên tục, bị ngoại bang thôn tính, nước mất nhà tan. Cả vua quan và những người dân ưu tú bị lưu đày phương xa. Trước năm 500, Thiên Chúa cho họ hồi hương, xây dựng lại quê nhà và phục hưng lại đạo giáo – tức là Do Thái giáo. Tuy nhiên, họ vẫn tiếp tục phải nằm dưới ách thống trị của hết đế quốc này tới đế quốc khác. Những tình cảnh đau thương kéo dài nhiều thế kỷ như thế càng khiến lòng dân khát khao mong mỏi đợi chờ Đấng Cứu Thế đến giải phóng.

Những năm cuối cùng trước Công nguyên, dân Do Thái đang bị đế quốc Rôma cai trị. Đó cũng là lúc Thiên Chúa đã chọn để cho Con Một của Ngài ra đời cứu chuộc nhân loại.