02 Bài 02

T4, 22/01/2025 - 20:43
admin1

Bài 2

THIÊN CHÚA ĐẾN GẶP GỠ CON NGƯỜI – CON NGƯỜI ĐÁP TRẢ LỜI THIÊN CHÚA
( Glý# 50 – 184 )

A - KT DẪN NHẬP - Xh 3, 13-15 ; Dt 1,1-3 ; Dt 11, 1-6 ; 1Tm 2, 4 ; Ga 14, 6 ; Mt 3, 13-17.

B - NỘI DUNG -

I - SỰ MẠC KHẢI CỦA THIÊN CHÚA (xem a ở cuối bài)

1 - Thiên Chúa mạc khải cho con người bằng những cách nào ?

* Vì yêu thương, Thiên Chúa đã tự mạc khải, đã tự hiến mình cho loài người. Như thế Người mang lại câu trả lời dứt khoát và phong phú cho những câu hỏi mà con người tự đặt ra về ý nghĩa và mục đích của đời mình. (Glý # 68)

* Thiên Chúa tự mạc khải cho con người bằng cách truyền thông dần dần cho con người mầu nhiệm riêng của Người qua các hành động và lời nói. (Glý # 69)

“Thiên Chúa đã phán dạy chúng ta qua người Con của Người” ( x Dt 1, 2).

2 - Thiên Chúa nói với con người khi nào ? Ngoài những bằng chứng mà Thiên Chúa đã tỏ ra về chính Người nơi các thụ tạo, Người đã tự tỏ mình cho Nguyên tổ chúng ta. Người đã nói với họ và sau khi họ bị sa ngã, Người đã hứa ban ơn cứu độ (x St 3,15) và ban cho họ giao ước của Người. (Glý # 70)

3 - Thiên Chúa đã làm gì để chuẩn bị cho dân Người tiếp nhận ơn cứu độ ?

* Thiên Chúa đã thiết lập một giao ước vĩnh hằng với ông Nô-e (Noah) và mọi sinh linh (xem St 9, 16). Giao ước này sẽ hiệu lực bao lâu thế giới còn tồn tại. (Glý # 71)

* Thiên Chúa đã chọn ông Ab-ra-ham và ký kết một giao ước với ông và con cháu ông. Với giao ước này Người đã thiết lập dân Người và ban cho họ lề luật qua ông Mô-sê (xem Xh 3, 13-15), qua các Ngôn sứ (Tiên tri = the prophets), Người đã chuẩn bị cho dân Người tiếp nhận ơn cứu độ dành cho cả nhân loại. (Glý # 72)

4 - Vì sao nói Chúa Giêsu Kitô là trung gian và mạc khải duy nhất của Thiên Chúa ? Thiên Chúa đã mạc khải đầy đủ khi ban chính Con Một của Người, và nơi Con của Người, Thiên Chúa đã thiết lập một giao ước vĩnh cửu. Con của Người là tiếng nói sau cùng của Thiên Chúa Cha, để như vậy sau con của Người sẽ không còn một mạc khải nào khác (xem Dt 1, 1-2). (Glý # 73)

II - VIỆC LƯU TRUYỀN MẠC KHẢI CỦA THIÊN CHÚA HAY THÁNH TRUYỀN

5 - Thánh truyền là gì ? Thánh Truyền còn gọi là Truyền Thống Tông đồ là những gì mà Chúa Kitô đã ủy thác cho các Tông đồ đã được các Ngài truyền đạt bằng lời rao giảng và bằng văn bản dưới sự linh hứng của Đức Chúa Thánh Thần cho tất cả các thế hệ cho đến khi Chúa Kitô trở lại trong vinh quang (xem Mt 28, 19-20 ). (Glý # 96) “Anh em hãy đứng vững và nắm giữ các truyền thống, chúng tôi đã dạy cho anh em bằng lời nói hay bằng thư từ” (2 Tx 2,15)

6 - Thánh Truyền và Kinh Thánh tương quan như thế nào ? THÁNH TRUYỀN và KINH THÁNH làm thành kho tàng thánh duy nhất chứa đựng Lời Thiên Chúa, trong đó như một tấm gương, Hội Thánh lữ hành chiêm ngắm Thiên Chúa, nguồn mạch tất cả sự phong phú của Hội Thánh. (Glý # 97)

7 - Hội Thánh và tín hữu có bổn phận gì với những đìều mình tin ?

* Trong giáo lý, đời sống và việc thờ phượng của mình, Hội Thánh làm cho sống mãi và lưu truyền cho mọi thế hệ tất cả những gì của chính Hội Thánh và những gì Hội Thánh tin. (Glý # 98 )

* Nhờ có ý thức đức tin siêu nhiên, toàn thể dân Chúa không ngừng tiếp nhận ân sủng của sự Mạc khải thần linh (the gift of divine Revelation) để thấm nhuần sâu sắc hơn và sống trọn vẹn hơn. (Glý # 99)

8 - Ai có trọng trách chuyển giải chính thức Kinh Thánh và Thánh Truyền ? Trọng trách chuyển giải Lời Chúa cách chân chính chỉ được ủy thác cho huấn quyền của Hội Thánh (the Magisterium of the Church) đó là Đức Giáo Hoàng và các Giám Mục hiệp thông với Ngài. (Glý # 100)

“Ai nghe anh em là nghe Thầy và ai khước từ anh em là khước từ Thầy, mà ai khước từ Thầy là khước từ Đấng đã sai Thầy” (Lc 10, 16)

- Để Tin Mừng luôn luôn đuợc gìn giữ nguyên vẹn và sống động mãi trong Hội Thánh, các Tông đồ để lại những người kế vị là các Giám Mục và trao lại cho họ “quyền giáo huấn của các Ngài” (MK 7).

III - KINH THÁNH

9 - Vì sao nói Đức Kitô lời duy nhất của Kinh Thánh ?

* Tất cả Kinh Thánh ( KT ) chỉ là một cuốn sách duy nhất, cuốn sách đó chính là Chúa Kitô vì tất cả Kinh Thánh đều nói về Chúa Kitô và tất cả Kinh Thánh đuợc hoàn tất trong Chúa Kitô. (Glý #134)

* Các sách của Kinh Thánh chứa đựng Lời Chúa và bởi vì được linh hứng nên thực sự là Lời của Chúa. (Glý # 135)

10 - Ai là tác giả của Kinh Thánh ? Thiên Chúa là tác giả của Kinh Thánh, vì Người linh hứng cho các tác giả nhân loại, Người hoạt động trong họ và nhờ họ. Như thế Người bảo đảm các sách họ viết ra giảng dạy chân lý cứu độ của Người không sai lầm. (Glý# 136)

“Tất cả những gì viết trong Kinh Thánh đều do Thiên Chúa linh hứng” ( x 2Tm 3, 16).

11 - Vì sao nói Chúa Thánh Thần tác động trong việc giải thích Kinh Thánh ? Việc chuyển giải Kinh Thánh linh hứng, trên hết tất cả phải chú trọng điều Thiên Chúa muốn mạc khải về việc cứu độ chúng ta nhờ các tác giả thánh. “Sự gì đến từ Thánh Linh thì chỉ được hiểu biết trọn vẹn nhờ tác động của Thánh Linh”. (Glý #137)

a - Quy điển các sách Kinh Thánh

12 - Hội Thánh tiếp nhận bao nhiêu cuốn Kinh Thánh ? Hội Thánh ( HT ) tiếp nhận và tôn kính Kinh Thánh 73 cuốn : gồm 46 cuốn Cựu Ước và 27 cuốn Tân Ước là những sách được linh hứng. (Glý # 138)

13 - Trong Kinh Thánh những quyển nào quan trọng nhất ? Trong Kinh Thánh bốn TIN MỪNG (PHÚC ÂM) giữ địa vị trọng tâm vì Chúa Giêsu Kitô là trung tâm của bốn TIN MỪNG. (Glý # 139)

14 - Cựu Ước là gì ? Cựu Ước là lời giao ước cũ quy về giao ước Si-nai, qua trung gian ông Mô-sê, tức là những sách Kinh Thánh viết trước Đức Chúa Giêsu sinh ra.

15 - Cựu Ước gồm những cuốn nào ? Cựu Ước gồm 46 cuốn được chia ra làm 4 loại như sau :

- NGŨ KINH (hay LỀ LUẬT) gồm 5 cuốn : Sáng thế (hay Khởi Nguyên) , Xuất hành, Lê vi, Dân số , Đệ nhị luật ( hay Thứ luật , Luật dân sự ).

- SỬ và TRUYỆN ( hay LỊCH SỬ ) gồm 16 cuốn : Giô-suê, Thủ lãnh, Rút, Sa-mu-en quyển 1 và quyển 2, Các Vua quyển 1 và 2 , Sử niên biên quyển 1 và 2, Ét-ra, Nơ-khe-mi-a, Tô-bi-a, Giu-đi-tha, Ét-te. Ma-ca-bê quyển 1 và quyển 2.

GIÁO HUẤN ( hay THI PHÚ ) gồm 7 cuốn : Gióp, Thánh vịnh, Châm ngôn, Giảng viên, Diễm ca, Khôn ngoan, Huấn ca.

- NGÔN SỨ ( hay TIÊN TRI) gồm 18 cuốn : I-sai-a, Giê-rê-mi-a, Ai-ca, Ba-rúc, Ê-dê-ki-en, Đa-ni-en, Hô-sê, Giô-en, A-mốt, Ô-va-đi-a, Giô-na, Mi-kha, Na-khum, Kha-ba-cúc, Xô-phô-ni-a, Khác-gai, Da-ca-ri-a, Ma-la-khi .

16 - Tân Ước là gì ? Tân Ước là giao ước mới của Đức Chúa Giêsu. Tức là những sách Kinh Thánh viết về Đức Chúa Giêsu và các việc Người làm, lời giảng dạy của các Tông đồ và việc thành lập Hội Thánh thuở ban đầu.

17 - Tân Ước gồm những cuốn nào ? Tân Ước có 27 cuốn gồm những cuốn : 4 Tin Mừng hay 4 Phúc Âm, + 1 Công vụ Tông đồ, + 13 thư của thánh Phao-Lô (St Paul), + 1 thư Do Thái và 7 thư chung : gồm 1 thư của thánh Gia-cô-bê (St James), + 2 thư của thánh Phê-rô (St Peter), + 3 thư của thánh Gioan (St John), + 1 thư của thánh Giu-đa (St Jude). Gọi là thư chung vì không gởi riêng cho giáo đoàn hay cá nhân nào và cuối cùng là Khải huyền (Revelation =Apocalypse) của thánh Gioan.

18 - Bốn Tin Mừng (TM) hay bốn Phúc Âm (PÂ) là những cuốn nào ? Đó là các cuốn : Tin Mừng thánh Mát-thêu (Mt = St Matthew) Tông đồ thánh sử ; TM thánh Mát-cô (Mc = St Mark) thánh sử ; TM thánh Lu-ca (Lc = St Luke) thánh sử ; TM thánh Gioan (Ga = St John) Tông đồ thánh sử.

a) Tin Mừng thánh Mátthêu (TM thứ nhất) : Thánh nhân là người thu thuế, có tên thật là Lê-vi, được Chúa Giêsu kêu gọi làm Tông đồ, ngài liền bỏ tất cả mọi sự mà theo Chúa. Ngài là người Do Thái nên viết có tính cách Do Thái hơn ba vị kia. Tất cả TM của ngài viết đều xoay quanh ý niệm Chúa Giêsu là vua cả Nước Trời . Ngài lấy những lời sấm trong Cựu Ước để chứng minh Chúa Giêsu chính là Đấng Thiên Sai ( Đấng Messiah), Đấng cứu nhân độ thế, để đánh động ; lòng người Do Thái. Chẳng hạn như mở đầu TM ngài nêu rõ Chúa Giêsu là dòng dõi của tổ phụ Ab-ra-ham, thuộc hoàng tộc Đa-vít. Ngài được Hội Thánh tặng biểu tượng BÒ TƠ vì ngài trình bày cuộc đời Chúa Giêsu như là một của lễ toàn thiêu vẹn toàn chịu sát tế như phụng tự thay cho toàn thể nhân loại. Hội Thánh mừng lễ kính ngài vào ngày 21 - 9.

b) Tin Mừng thánh Mát-cô ( TM thứ hai ) : Thánh Mát-cô giới thiệu Chúa Giêsu như là Giảng Viên Thiên Chúa. Thánh nhân là môn đệ của thánh Phêrô. Ngài viết TM theo lời giảng dạy của thánh Phêrô Tông Đồ . Ngài viết cho dân ngoại, đặc biệt là người La-Mã, nên ngài chú trọng nêu bật Chúa Giêsu là Giảng Viên Thiên Chúa, là sứ giả của Thiên Chúa. Ngài được Hội Thánh tặng biểu tượng SƯ TỬ, vì ngài viết về Chúa Giêsu như là con người dũng mãnh của Thiên Chúa. HT mừng lễ kính ngài vào ngày 25-4 .

c) Tin Mừng thánh Lu-ca (TM thứ ba) : Thánh Lu-ca giới thiệu Chúa Giêsu như là Đấng Cứu Nhân Độ Thế. Ngài là môn đệ của thánh Phaolồ, ngài là thầy thuốc và là dân ngoại (xem Cô-lô-sê 4,14). Ngài là lương y, nên ngài nhìn Chúa Giê-su là đấng Cứu Nhân Độ Thế. Ngài quãng diễn lòng nhân từ của Chúa đối với người nghèo khó, người bị áp bức, nêu cao lòng nhân từ của Chúa dành cho dân ngoại. TM của ngài đưa dòng dõi Chúa Giêsu lên tới Ađam chủ đích nhấn mạnh rằng Chúa Giêsu là Đấng Cứu Tinh Nhân Loại chứ không chỉ riêng cho người Do Thái. Ngài được Hội Thánh tặng biểu tượng CON NGƯỜI vì ngài phát họa Chúa Giêsu là Con Người toàn hảo và một Thiên Chúa vẹn toàn. Hội Thánh mừng lễ kính ngài vào ngày 18 - 10 .

d) Tin Mừng thánh Gioan (TM thứ tư ) : Thánh Gioan là Tông đồ của Chúa Giêsu. Ngài giới thiệu Chúa Giêsu là Ánh sáng sự sống . Thánh nhân viết TM cho người Do Thái và cho tất cả mọi người. TM của ngài nhiều làn nhắc đến danh từ “sự sống”. Ngài viết cho mọi người tin tưởng và “được sống đời đời”. Ngài được Hội Thánh tặng biểu tượng CHIM PHƯỢNG HOÀNG vì lối suy tư và viết nhẹ nhàng bay bổng của ngài. Hội Thánh mừng lễ kính ngài vào ngày 27 - 12.

19 - Tin Mừng nhất lãm là gì ? (TM Nhất lãm = Synoptic Gospel). Nhất lãm nghĩa là cùng một cái nhìn, cùng một nguồn giống nhau. Ba TM của các thánh Mt, Mc, Lc gọi là TM nhất lãm vì ngoài một số sắc thái riêng biệt của mỗi TM, thì còn lại phần nhiều mang hình thức giống nhau cho đến nổi có thể sắp xếp nhiều sự kiện giống nhau thành ba cột song song.

20 - Cựu Ước và Tân Ước có liên quan với nhau như thế nào ? Sự thống nhất của hai Giao uớc xuất phát từ kế hoạch thống nhất của ý định Thiên Chúa và sự mạc khải của Người. Cựu Ước chuẩn bị cho Tân Ước còn Tân Ước làm trọn hảo Cựu Ước. Cả hai chiếu sáng cho nhau, cả hai đều là Lời Chúa. (Glý #140)

b - Kinh Thánh trong đời sống Hội Thánh

21 - Hội Thánh tôn kính Kinh Thánh như thế nào ? “Hội Thánh luôn luôn tôn kính Kinh Thánh như chính Thân thể Chúa” (the Body of the Lord) (MK 21). Cả hai đều nuôi dưỡng và tác động đời sống Tín hữu. “Lời Chúa là ngọn đèn soi cho con bước, là ánh sáng chỉ đường con đi” (Tv 119, 105). (Glý # 141)

“KHÔNG BIẾT KINH THÁNH LÀ KHÔNG BIẾT CHÚA KITÔ” (Th Giê-rê-ni-mô).

IV - TÔI TIN

“Đức tin là bảo đảm cho những điều ta hy vọng, là bằng chứng cho những điều ta trông thấy” (Dt 11, 1). “Không có đức tin thì không thể làm đẹp lòng Thiên Chúa, vì ai đến gần Thiên Chúa thì phải tin là có Thiên Chúa và tin Nguời là Đấng ban phần thưởng cho những ai tìm kiếm Người”(Dt 11, 6).

22 - Đức tin là gì ? Đức tin là sự gắn bó toàn thân con người vào Thiên Chúa, Đấng tự mặc khải. Đức tin bao gồm sự liên kết trí khôn và ý chí vào Thiên Chúa, Đấng tự mạc khải đã thực hiện qua các hành động và các lời nói của Người. (Glý #176)

23 - Tin có liên quan đến con người và chân lý như thế nào ? Như vậy “Tin” có liên quan đến cả hai : con người và chân lý, tin ở chân lý nhờ lòng tin trong con người, con người thành chứng nhân cho chân lý. (Glý # 177)

24 - Chúng tôi tin vào ai ? Chúng tôi không tin một ai khác ngoài Thiên Chúa : Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần. (x 2 Tm 1, 11-12 ; Mc 1, 11 ; Ga 14, 1 ; 1Cr 12, 3 ; 1Cr 2, 10-11). (Glý # 178)

25 - Đức tin nhờ đâu mà có ? Đức tin là ơn huệ siêu nhiên (a supernatural gift) của Thiên Chúa (xem Mt 16, 17). Để tin, con người cần những trợ giúp nội tâm của Đức Chúa Thánh Thần (The interior helps of the Holy Spirit). (Glý # 179)

26 - TIN phải có tính cách thế nào ?

* TIN là một hành vi nhân linh, có ý thức và tự do ( a human act, conscious and free), phù hợp với phẩm giá con người. (Glý # 180)

* TIN là một hành vi của Hội Thánh. Đức tin của Hội Thánh đi trước, phát sinh, nâng đỡ và nuôi dưỡng đức tin của chúng ta. Hội Thánh là Mẹ tất cả các tín hữu . “Không ai có thể có Thiên Chúa là Cha mà không có Hội Thánh là Mẹ” (Th. Cyprian). (Glý # 181)

* Đức tin đáp lại Lời Thiên Chúa phải là đức tin tự nguyện. Theo đó không ai bị ép buộc đón nhận đức tin miễn cưởng. /Glý # 160 /

V - CHÚNG TÔI TIN

27 - Chúng tôi tin những gì ? Chúng tôi tin mọi điều chứa đựng trong Lời Chúa được viết ra hay lưu truyền và được Hội Thánh dạy phải tin vì là mạc khải của Thiên Chúa. (Glý #182)

28 - Đức tin cần thiết như thế nào ?

* Đức tin cần thiết để được cứu độ. Chính Đức Chúa Giêsu đã phán : “Ai tin và chịu Phép Rửa sẽ được cứu độ còn ai không tin sẽ bị kết án” (Mc 16, 16). (Glý # 183)

* Đức tin là sự nếm trước của sự hiểu biết là điều sẽ làm cho chúng ta được hạnh phúc trong đời sống mai sau (Th. Tô-ma A-qui-nô). (Glý #184)

29 - Muốn giữ vững đức tin phải làm gì ? Đức tin là ơn ban nhưng không của Thiên Chúa cho con nguời, nhưng chúng ta có thể đánh mất ơn huệ vô giá nầy. Thánh Phao-Lô đã khuyên Ti-mô-thê “... hãy chiến đấu trong cuộc chiến cao đẹp này, với ĐỨC TIN và LƯƠNG TÂM ngay thẳng. Một số nguời đã vứt bỏ lương tâm ngay thẳng đó nên đức tin của họ đã bị chết chìm”. (1 Tm 1, 18-19). Để sống đức tin, phát triển và kiên tâm đến cùng trong đức tin, chúng ta phải nuôi dưỡng đức tin bằng Lời Chúa và phải cầu xin Chúa tăng niềm tin cho chúng ta. Đức tin phải tác động do đức ái ( x Gl 5, 6) chan chứa niềm hy vọng (xem Rm 15, 13) và bắt rễ sâu trong đức tin của Hội Thánh. /Glý #162 /

C - THỰC HÀNH - Suy niệm : “Người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh, nhưng còn nhờ mọi lời do miệng Thiên Chúa phán ra” (Mt 4, 4 ; Dnl 8, 3).

( Giảng vên Giáo lý hướng dẫn cách tìm một câu hay một đoạn Kinh Thánh)

(a) Chú thích : Mạc khải là Thiên Chúa tỏ bày mầu nhiệm của Người cho nhân loại qua trung gian thiên nhiên như kỳ công sáng tạo, hoặc qua trung gian loài người như ông Mô-sê, ông Ê-li-a, nhất là qua Đức Giêsu. Đến lượt mình Đức Giêsu lại tỏ cho các Tông đồ biết mọi bí nhiệm ý định của Thiên Chúa. Thánh Gioan Tông đồ sẽ trình bày bí nhiệm ấy trong sách Khải huyền.( theo Kinh Thánh Tân Ước của Tòa Tổng Giám Mục TP Hồ Chí Minh 1995, xem sách Khải huyền 1, 1)

Đoạn II

TUYÊN XƯNG ĐỨC TIN KITÔ GIÁO

* Có các bản kinh tuyên xưng đức tin nào ? Có hai bản tuyên xưng đức tin chính gọi là KINH TIN KÍNH (còn gọi là Tín biểu, chữ viết tắt của “biểu tượng đức tin” (do tiếng Hy Lạp Symbolon). Gọi là Kinh Tin Kính vì kinh bắt đầu bằng “TÔI TIN KÍNH”.

* Bản Kinh Tin Kính của các thánh Tông đồ là bản kinh được xem như bản tóm lược trung thành đức tin của các thánh Tông đồ. Bản Kinh Tin Kính của hai Công đồng Ni-xê - Con-tan-ti-nô-pô-li hay Kinh Tin Kính Ni-xê được coi trọng vì xuất phát từ hai cộng đồng đại kết đầu tiên này vào năm 325 và 381.

Sách Giáo lý Hội Thánh Công giáo trình bày Đức tin theo KINH TIN KÍNH CÁC TÔNG ĐỒ gồm có 12 điều.