21 Bài 21

T4, 22/01/2025 - 20:52
admin1

Bài 21

PHẨM GIÁ CON NGƯỜI (tt)
( Glý # 1749 – 1802 )

IV - TÍNH LUÂN LÝ CỦA CÁC HÀNH VI NHÂN LINH

“Không thể biện minh cho một hành động xấu dù được làm với một ý hướng tốt” (Th. Tô-ma A-qui-nô).

1 - Tính luân lý của các hành vi nhân linh dựa vào đâu ? Đối tượng (the object), ý hướng (the intention) và các hoàn cảnh (the circumstances) lập thành ba “nguồn mạch” (sources) của tính luân lý của các hành vi nhân linh. (Glý #1757)

2 - Về mặt đạo đức, đối tượng chọn lựa để hành động phải thế nào ?

* Về mặt đạo đức, đối tượng chọn lựa xác định (specfies) tính luân lý cho hành vi của ý muốn tùy theo lý trí nhận định và xét đoán nó tốt hay xấu. (Glý #1758).

* “Không thể biện minh cho một hành động xấu dù được làm với ý hướng tốt” (Th. Tô-ma A-qui-nô). Cùng đích (hay cứu cánh) không biện minh cho phương thế (The end does not justify the means). (Glý#1759)

3 - Muốn một hành vi luân lý được coi là tốt phải thế nào ?

* Một hành vi tốt về luân lý đòi hỏi phải tốt trong đối tượng, mục đích và hoàn cảnh. (Glý #1760)

* Có những hành động cụ thể luôn luôn sai lầm khi lựa chọn, bởi vì lựa chọn chúng gây ra sự hổn loạn của ý chí, là một điều xấu về luân lý. Không được làm một điều ác để có thể đạt được một điều thiện. (Glý #1761)

V - TÍNH LUÂN LÝ CỦA NHỮNG ĐAM MÊ

4 - Thuật ngữ “đam mê” (the term passions) để chỉ những gì ? Thuật ngữ “đam mê” để chỉ những cảm xúc và tình cảm ; nhờ đó, con người linh cảm điều thiện và nghi ngờ điều ác. (Glý #1771)

5 - Những đam mê chính yếu là gì ? Những đam mê chính yếu là : vui, giận, buồn, yêu, ghét, sợ, ham muốn (hỷ, nộ, ai, ái, ố, cụ, dục). (Glý #1772)

6 - Các đam mê tốt hay xấu là do đâu ? Các đam mê được xem như những rung động của cảm giác, không tốt cũng không xấu về mặt luân lý. Nhưng chúng tốt hay xấu về mặt luân lý là tùy theo lý trí và ý chí. (Glý #1773)

7 - Bằng cách nào để những cảm xúc và tình cảm con người đạt tới mức toàn thiện luân lý ?

* Những cảm xúc và tình cảm có thể được đón nhận trong các nhân đức, hoặc bị băng hoại (perverted) trong các thói xấu. (Glý #1774)

* Con người đạt tới mức hoàn thiện luân lý bằng cách vươn tới điều thiện hảo, không chỉ bằng ý chí, nhưng còn với cả tâm hồn nữa. (Glý #1775)

VI - LƯƠNG TÂM

- “Phạm đến anh em và làm tổn thương lương tâm yếu đuối của họ là phạm đến Đức Kitô”(1Cr 8, 12).

- “Nếu lòng chúng ta không cáo tội chúng ta, chúng ta được mạnh dạn đến cùng Thiên Chúa” (1Ga 3, 21;x Đnl 30, 11-14)

8 - Lương tâm là gì ?

* Lương tâm là tâm điểm sâu kín nhất và là cung thánh của con người, nơi đây con người chỉ hiển hiện một mình với Thiên Chúa và tiếng nói của Người vang dội trong thâm tâm họ ( MV 16). (Glý #1795)

* Lương tâm là một xét đoán của lý trí nhờ đó con người nhận biết phẩm chất luân lý (the moral quality) của một hành động cụ thể. (Glý #1796)

9 - Đối với người phạm tội ác có cần nghe theo tiếng lương tâm không ? Đối với người phạm tội ác, sự phán quyết của lương tâm họ vẫn là một bảo chứng của sự quay về và của sự cậy trông. (Glý #1797)

10 - Một lương tâm được rèn luyện tốt thì thế nào ? Một lương tâm được rèn luyện tốt thì ngay thẳng và chân thật. Lương tâm sẽ đưa ra những xét đoán theo lý trí, hợp với sự tốt lành chân thật theo ý muốn khôn ngoan của Đấng Tạo Hóa. Mọi người phải tự dùng những phương thế để rèn luyện lương tâm mình. (Glý #1798)

“Trong việc giáo huấn lương tâm, người Kitô hữu phải luôn luôn chú trọng đến giáo lý thánh thiện và vững chắc của Hội Thánh. Theo ý định của Chúa Kitô, Hội Thánh Công giáo là thầy dạy chân lý và có nhiệm vụ loan báo và truyền dạy Chân lý là Chúa Kitô một cách chính thức, đồng thời phải lấy uy quyền mình mà công bố và xác nhận những nguyên tắc thuộc phạm vi luân lý, phát sinh tự bản tính con nguời” (TD 14).

11 - Khi nào phải nghe theo tiếng lương tâm ?

* Trước một chọn lựa đạo đức, lương tâm có thể đưa ra một sự xét đoán ngay thẳng phù hợp với lý trí và với luật Thiên Chúa, hoặc ngược lại thì đó là một sự xét đoán sai lầm làm xa rời ý chí và luật Thiên Chúa. (Glý #1799)

* Con người phải luôn luôn vâng phục sự phán đoán chắc chắn của lương tâm mình. (Glý #1800)

12 - Lương tâm có phải luôn luôn là đúng không ? Lương tâm có thể vẫn thiếu hiểu biết hoặc đưa ra những phán đoán sai lầm. Sự thiếu hiểu biết và những sai lầm ấy không phải là luôn luôn là không có tội. (Glý #1801)

“Con người khám phá ra tận đáy lương tâm một lề luật mà chính con người không đặt cho mình, nhưng vẫn phải tuân theo, và tiếng nói của lương tâm luôn luôn kêu gọi con người phải yêu mến và thi hành điều thiện cũng như xa tránh điều ác”. Tiếng nói ấy âm vang đúng lúc trong tâm hồn của chính con người: “Hãy làm điều này, hãy tránh điều kia”. Quả thật con người có lề luật được Chúa khắc ghi trong tâm hồn. Tuân theo lề luật ấy chính là phẩm giá của con người và chính con người cũng sẽ bị xét xử theo lề luật ấy nữa (MV 16).

13 - Muốn rèn luyện lương tâm chúng ta phải làm gì ? “Lời Chúa là ngọn đèn soi cho con bước”( x Tv 118, 105). Chúng ta phải lãnh hội Lời Chúa trong đức tin, việc cầu nguyện và đem ra thực hành. Đó là cách rèn luyện lương tâm đạo đức. (Glý #1802)

Suy niệm : “Hãy nghe tiếng lòng ngươi, vì không có ai trung thành hơn” (Hc 37,13).