10 Bài 10
Phần thứ hai
CỬ HÀNH MẦU NHIỆM KITÔ GIÁO
(Giáo lý số :1066- 1690)
Đức Chúa Giêsu và hai môn đệ trên đường Em-mau
(xem Lc 24, 13-15)
Bài 10
Đoạn I KẾ HOẠCH BÍ TÍCH
( The Sacramental Economy )
( Glý # 1076 – 1209 )
A - KT DẪN NHẬP - Xem Êp 1, 3-14 .
“Chúc tụng Thiên Chúa là thân phụ Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta. Trong Đức Kitô, từ cõi trời Người đã thi ân giáng phúc cho ta hưởng muôn vàn ân phúc của Thánh Thần” (Ê-phê-sô 1, 3).
B - NỘI DUNG -
I – PHỤNG VỤ - CÔNG TRÌNH CỦA THIÊN CHÚA BA NGÔI (The Liturgy - Work of The Holy Trinity)
Định nghĩa phụng vụ : Phụng vụ dịch từ tiếng Hy lạp “liturgia” nghĩa gốc là hoạt động cho cộng đồng, dịch vụ đại chúng. Truyền thống Kitô giáo hiểu đó là việc Dân Thiên Chúa tham gia công trình của Thiên Chúa (xem Ga 17, 4). Trong Tân Ước, phụng vụ có ý chỉ không những việc thờ phượng Thiên Chúa, mà cả việc loan báo Tin Mừng (xem Rm 15, 27), nghĩa là bao gồm việc phục vụ Thiên Chúa và phục vụ mọi người (Theo Sách Giáo lý Giáo hội Công Giáo Việt Nam).
1 - Vì sao nói Thiên Chúa Cha nguồn mạch và cùng đích của phụng vụ ? Trong phụng vụ của Hội Thánh, Thiên Chúa Cha được thờ lạy và chúc tụng như là nguồn gốc của mọi phúc lành trong việc tạo dựng và cứu độ. Người đã ban phúc lành cho chúng ta trong con của Người để ban cho chúng ta thần linh thuộc hàng nghĩa tử (the Spirit of filial adoption). (Glý #1110)
2 - Vì sao nói công trình của Chúa Kitô trong phụng vụ là các Bí tích ? Công trình của Chúa Kitô trong phụng vụ là các Bí tích vì mầu nhiệm cứu độ của Người được thể hiện nhờ ở quyền năng của Thánh Linh của Người, bởi vì thân mình Người là Hội Thánh, như là Bí tích (dấu chỉ và dụng cụ) Chúa Thánh Thần dùng để phân phát mầu nhiệm cứu độ. Vì qua các hoạt động phụng vụ, Hội Thánh lữ hành đã tham dự cảm nếm trước phụng vụ trên Thiên đàng. (Glý # 1111)
3 - Đức Chúa Thánh Thần có sứ mạng gì trong phụng vụ Hội Thánh ? Sứ mạng của Đức Chúa Thánh Thần trong phụng vụ của Hội Thánh là chuẩn bị cho cộng đoàn gặp Chúa Kitô, nhắc nhở và tỏ hiện Đức Kitô cho cộng đoàn đức tin, thực hiện và hiện tại hóa công trình cứu chuộc của Chúa Kitô nhờ quyền năng chuyển đổi của Người và làm cho ơn huệ của sự hiệp thông (to make the gift of communium) mang lại thành quả trong Hội Thánh. (Glý #1112)
II - MẦU NHIỆM VƯỢT QUA TRONG CÁC BÍ TÍCH CỦA HỘI THÁNH
(The Paschal Mystery in the Church’s Sacraments)
4 - Ai thiết lập các Bí tích (BT) ? Gắn bó với giáo lý của Kinh Thánh, với các truyền thống Tông đồ (...) và với tâm tình nhất trí của các Giáo phụ chúng ta tuyên xưng rằng “tất cả Bí tích của Lề luật mới đều đã do Chúa Giêsu Kitô thiết lập” (Đức tin và Phong hóa số 860). /Glý# 1114 /
5 - Bí tích là gì ? Bí tích là những dấu chỉ hiệu lực của ân sủng đã được Chúa Giêsu Kitô thiết lập và trao phó cho Hội Thánh, để nhờ đó sự sống Thần linh được ban phát cho chúng ta. Những nghi thức hữu hình dùng trong việc cử hành BT diễn tả và thực hiện các ân sủng riêng biệt của từng BT. Các Bí tích sinh ơn ích cho những người đón nhận cách xứng hợp. (Glý #1131)
6 - Hội Thánh cử hành các BT trong cấu trúc như thế nào ? Hội Thánh cử hành các BT với tính cách cộng đoàn tư tế được cấu trúc bởi chức tư tế của BT Rửa tội và chức tư tế của các thừa tác viên chức thánh (the baptismal prieshood and the prieshood of ordained ministers). (Glý #1132)
7 - Nhờ đâu các tín hữu đón nhận các Bí tích ? Đức Chúa Thánh Thần chuẩn bị cho tín hữu đón nhận các BT bằng Lời Chúa và bằng đức tin, đức tin đón nhận lời trong tâm hồn sẵn sàng. Do đó các BT tăng cường và diễn đạt đức tin. (Glý # 1133)
8 - Thành quả của đời sống BT là gì ? Thành quả của đời sống BT là đồng thời cho cá nhân và cho Hội Thánh. Một mặt, với mỗi tín hữu thành quả của đời sống là cho Thiên Chúa trong Chúa Giêsu Kitô, mặt khác, đối với Hội Thánh, thành quả ấy là sự tăng trưởng trong đức ái và trong sứ mạng làm chứng nhân của Hội Thánh (her mission of witness). (Glý #1134)
III - CỬ HÀNH PHỤNG VỤ CỦA HỘI THÁNH (Celebrating the Church’s Liturgy)
* Ai cử hành phụng vụ ?
9 - Những ai tham gia cử hành phụng vụ ? Phụng vụ là việc thờ phượng công khai của Hội Thánh. Đó là công việc của toàn thể nhiệm thể Chúa Kitô gồm có Đầu và Thân thể. Chúa Kitô vị Thượng tế của chúng ta không ngừng cử hành phụng vụ trên trời, cùng với Thánh Mẫu của Thiên Chúa, các Tông đồ, tất cả các thánh và đông đảo những người đã được vào Nước Trời. (Glý #1187)
10 - Những ai được tham dự cử hành phụng vụ ở trần gian ? Khi cử hành phụng vụ, toàn thể cộng đoàn đều cử hành, mọi người tùy theo chức vụ của mình. Chức tư tế do BT Rửa tội ban thuộc về tất cả Thân Thể Chúa Kitô. Nhưng một số tín hữu đã lãnh BT Truyền Chức Thánh để đại diện Chúa Kitô là đầu của Thân thể. (Glý #1188)
* Cử hành thế nào ?
11 - Những dấu chỉ và biểu tượng trong việc cử hành phụng vụ mang những ý nghĩa gì ? Việc cử hành phụng vụ mang những dấu chỉ và những biểu tượng (signs and symbols) liên hệ đến việc tạo dựng (ánh sáng, nước, lửa), đến đời sống nhân loại (giặt, rửa, xức dầu, bẻ bánh), đến lịch sử cứu độ (các nghi lễ vượt qua), đi sâu vào thế giới đức tin và được bảo đảm bởi sức mạnh Đức Chúa Thánh Thần. Các yếu tố của tạo vật, các nghi thức của nhân loại và các cử điệu này để tưởng nhớ đến Thiên Chúa trở nên những yếu tố mang ơn cứu chuộc và thánh hóa của Chúa Kitô. (Glý # 1189)
12 - Phụng vụ Lời Chúa quan trọng như thế nào ? Phụng vụ Lời Chúa là một phần trong toàn bộ cử hành. Ý nghĩa việc cử hành được diễn tả qua Lời của Chúa đã được công bố và sự hưởng ứng nồng nhiệt bằng cách đáp lại của đức tin vào Lời. (Glý #1190)
13 - Thánh ca và thánh nhạc giúp ích gì trong phụng vụ ? Thánh ca và thánh nhạc có liên hệ mật thiết với tác động trong phụng vụ. Tiêu chuẩn để áp dụng là : biểu lộ vẻ đẹp của lời cầu nguyện, sự tham gia đồng tâm của cộng đoàn và đặc tính linh thánh của việc cử hành. (Glý # 1191)
14 - Tín hữu phải có thái độ nào đối với ảnh tượng ? Những ảnh tượng thánh trưng bày trong nhà thờ và nhà ở của chúng ta nhằm thức tỉnh và nuôi dưỡng đức tin của chúng ta trong mầu nhiệm Chúa Kitô. Nhờ ảnh tượng của Chúa Kitô và công trình cứu độ của Người, chúng ta thờ lạy chính Người. Nhờ các ảnh tượng thánh của Mẹ Thiên Chúa, các Thiên Thần và các thánh, chúng ta tôn kính Đấng mà ảnh tượng biểu trưng. (Glý #1192)
* Cử hành khi nào ?
15 - Chúa Nhựt, ngày của Chúa nghĩa là gì ? Chúa Nhựt, ngày của Chúa là ngày dân Chúa họp nhau để cử hành Hy lễ Thánh Thể, vì đó là Ngày Chúa Phục Sinh (Xem Mt 28, 1-8). Ngày đó là cao điểm của cộng đoàn phụng vụ, của gia đình Kitô giáo, ngày hân hoan và ngày nghỉ ngơi. Ngày đó là nền tảng và trung tâm của cả năm phụng vụ. (Glý #1193)
16 - Năm phụng vụ là gì ? Qua chu kỳ một năm, “Hội Thánh phô diễn trọn vẹn mầu nhiệm Chúa Kitô: từ ngày Nhập thể Giáng sinh, tới Thăng thiên, Hiện xuống, cùng với sự mong đợi niềm hy vọng Hồng phúc và ngày Chúa lại đến”. (Glý #1194)
(xem SƠ ĐỒ CHU KỲ NĂM PHỤNG VỤ phụ trang )
17 - Việc tưởng nhớ các thánh có ý nghĩa gì ? Khi tưởng nhớ các thánh, trước nhất là Mẹ Thiên Chúa, rồi đến các thánh Tông đồ, các thánh Tử đạo và các thánh khác vào những ngày nhất định trong năm phụng vụ. Hội Thánh trần thế bày tỏ rằng Hội Thánh được kết hợp với phụng vụ trên trời. Hội Thánh tôn vinh Chúa Kitô đã hoàn tất việc cứu độ trong các chi thể đã được vinh quang của Người. Gương sáng của các Ngài khích lệ Hội Thánh trên đường về với Chúa Cha. (Glý # 1195)
18 - Giờ kinh phụng vụ là gì và có ý nghĩa thế nào ? Các tín hữu cử hành các giờ kinh phụng vụ (the Liturgy of the Hours) là kết hợp với Chúa Kitô, vị Thượng tế của chúng ta, bằng lời cầu của các Thánh Vịnh (Psalms), bằng suy niệm Lời Chúa và bằng những ca vịnh, những lời chúc tụng, sẽ nối kết với lời kinh liên tục và rộng khắp, hầu làm vinh danh Chúa Cha và nài xin ân sủng Chúa Thánh Thần cho khắp thế giới. (Glý # 1196)
* Cử hành ở đâu ?
19 - Nhờ đâu mà Kitô hữu trở thành đền thờ Đức Chúa Thánh Thần ? Chúa Kitô là đền thờ đích thực của Thiên Chúa “nơi vinh quang của Thiên Chúa ngự trị”. Nhờ ơn Chúa, các Kitô hữu cũng trở thành đền thờ của Đức Chúa Thánh Thần, những viên đá sống động được dùng để xây dựng Hội Thánh.(Glý # 1197)
20 - Hội Thánh cử hành việc thờ phượng Thiên Chúa ở đâu?
* Trong thực trạng ở trần thế Hội Thánh cần những nơi để cộng đoàn có thể tụ họp: những nhà thờ, những nơi thánh là hình ảnh của thành thánh Giê-ru-sa-lem thiên quốc, nơi mà chúng ta đang hướng về khi còn đang trên đường lữ hành này. (Glý #1198 )
* Chính trong những nhà thờ này mà Hội Thánh cử hành việc thờ phượng công khai vinh quang của Thiên Chúa Ba Ngôi rất thánh, lắng nghe lời Chúa và hát lời ca ngợi Người dâng lên những lời kinh nguyện của mình và dâng lên Hy lễ của Chúa Kitô, Đấng đang hiện diện cách bí tích giữa cộng đoàn. Những nhà thờ này cũng là nơi hồi tâm và cầu nguyện cá nhân. (Glý # 1199)
IV - VẺ ĐA DẠNG CỦA PHỤNG VỤ VÀ TÍNH HỢP NHẤT CỦA MẦU NHIỆM
( Liturgical Diversity and the Unity of the Mystery )
21 - Phụng vụ có cần thích hợp với nền văn hóa dân tộc không ?
* Việc thích hợp là cử hành phụng vụ theo chiều hướng và tự nó diễn đạt trong nền văn hóa dân tộc chính Hội Thánh tìm đến, nhưng không lệ thuộc vào văn hóa đó. Hơn thế nữa, chính phụng vụ phát sinh và hình thành văn hóa (the liturgy itself generates cultures and shapes them). (Glý #1207)
* Những truyền thống hay nghi lễ khác nhau trong phụng vụ đã được nhìn nhận là hợp lệ bởi vì có ý nghĩa và truyền đạt một mầu nhiệm của Chúa Kitô, tán dương tính cách Công giáo của Hội Thánh (magnifest the catholicity of the Church). (Glý #1208)
22 - Tiêu chuẩn để bảo đảm cho sự hiệp nhất của phụng vụ là gì ? Tiêu chuẩn để bảo đảm cho sự hiệp nhất của các truyền thống phụng vụ khác nhau là : Trung thành với truyền thống Tông đồ tức là hiệp thông trong đức tin và trong các Bí tích đã nhận được từ các thánh Tông đồ, cuộc hiệp thông là cả được biểu thị (signified) và được bảo đảm bởi sự kế tục các Tông đồ (apostolic succession). (Glý # 1209)