18 Chương 18

Phần 3

SỰ HIỆN HỮU VÀ

BẢN TÍNH THIÊN CHÚA

Chương18.

Thái Độ Chính Đáng Trước Thiên Nhan

Bài giáo lý hôm nay chúng ta đề cập tới mầu nhiệm vĩ đại của đức tin, điều thứ nhất Kinh Tin Kính: Tôi tin kính Thiên Chúa. Nói về Thiên Chúa có nghĩa là đề cập đến một chủ đề cao cả, vô hạn, huyền nhiệm và lôi cuốn. Nhưng ở đây, tựa như một người chuẩn bị cho cuộc hành trình dài lâu đầy mạo hiểm, đầy quyến rũ – và cuộc hành trình như thế luôn là cuộc luận bàn đích thực về Thiên Chúa – chúng ta cảm thấy nhu cầu trước nhất là phải đi đúng đường bằng việc chuẩn bị để trí khôn chúng ta hiểu các chân lý cao cả và có tính cách quyết định.

Vì mục đích này cha nghĩ cần phải giải đáp tức thời một số nghi vấn, nghi vấn thứ nhất là: tại sao hôm nay lại nói về Thiên Chúa?

Một nhu cầu nghiêm yếu

Theo gương ông Gióp (Job) người đã khiêm tốn tuyên xưng: “Xin đoái nhìn, con tầm thường bé nhỏ ... con lấy hai tay bịt miệng con” (40:4), thì đối với người tín hữu chúng ta “mầu nhiệm Thiên Chúa” là căn nguyên những điều vô cùng siêu việt, mà trước hết là nguồn gốc nghi vấn sâu xa nhất của chúng ta: Thiên Chúa là Ai? Chúng ta có thể biết Ngài cách đích thực theo điều kiện nhân loại chúng ta không? Trước mắt Thiên Chúa, thì chúng ta, những thụ tạo, là ai?  

Những khó khăn to lớn và đôi khi đau lòng đã thường xuyên xuất hiện từ những câu hỏi sau đây. Nếu Thiên Chúa hiện hữu, thì sao lại có quá nhiều sự dữ trên thế giới? Tại sao kẻ dữ thì giàu có mà người lành lại bị chà đạp? Sự toàn năng của Thiên Chúa không mất đi do việc loại bỏ sự tự do và trách nhiệm của chúng ta sao?

Những nghi vấn và những khó khăn này đan lẫn với những mong ước và khát vọng mà những huyền tính Phúc Âm, đặc biệt là trong các Thánh vịnh, đã trở nên lời nói cửa miệng mọi người: “Như nai kia trông mong đến dòng suối chảy, hồn con khắc khoải trông chờ Ngài, lạy Thiên Chúa. Hồn con khao khát Thiên Chúa, khao khát Thiên Chúa hằng sống: khi nào con mới được đến và thấy thánh nhan Ngài?” (Tv 42:2,3). Từ nơi Thiên Chúa, Thánh vịnh gia trông mong được khỏe mạnh, tự do thoát khỏi sự dữ, được hạnh phúc, và cũng với lòng tín thác được ở với Thiên Chúa – “được cư ngụ trong nhà Ngài” (tc. Tv 84:2 ff). Chúng ta chỉ có thể nói như thế về Thiên Chúa vì đó là nhu cầu nghiêm yếu cho chúng ta.

Nói thế nào về Thiên Chúa    

Câu hỏi thứ hai là làm thế nào có thể đề cập tới Thiên Chúa một cách chân chính. Nhiều Kitô hữu có hình ảnh méo mó và quan niệm lệch lạc về Thiên Chúa. Điều cần thiết là phải tự vấn xem mình đã có nguồn mạch đích thực đầy đủ cho việc nghiên cứu tìm kiếm để từ đó rút ra chân lý, hay không. Ở đây điều tiên quyết cần phải nhắc lại mà cha nghĩ rằng chính đáng là thái độ chân thành của trí tuệ nghĩa là luôn rộng mở đón nhận những dấu chỉ chân lý mà chính Thiên Chúa đã nói về Ngài nơi thế giới và trong lịch sử chúng ta.

Chắc chắn có lối suy nghĩ chính xác (và chúng ta sẽ có thì giờ xét xem nhân loại với khả năng của mình có thể biết gì về Thiên Chúa). Nhưng ở đây cha buộc phải nói rằng chính Thiên Chúa ban cho lý trí, vượt xa trên nguồn mạch tự nhiên của nó, một tài liệu rõ ràng rực rỡ về Ngài mà ngôn ngữ đức tin gọi là “mạc khải.” Người tín hữu hoặc bất cứ người nào thiện tâm muốn tìm kiếm chân dung Thiên Chúa đều có sẵn trong tay kho tàng Sách Thánh bao la. Đây là cuốn nhật ký thực về Thiên Chúa trong các liên hệ của Ngài với dân Ngài, ở giữa họ có Đấng Mạc Khải tối cao của Thiên Chúa, là Chúa Giêsu Kitô: “Người nào thấy Thầy, thì thấy Chúa Cha” (Jn 14:9). Về phần Chúa Giêsu, Ngài đã ký thác việc làm chứng về Ngài cho Giáo Hội. Giáo Hội luôn luôn có Chúa Thánh Linh trợ giúp, làm cho mạc khải này là mục tiêu cho việc tìm kiếm khảo cứu chân thành tận tụy, cho việc khám phá liên tục, và cũng cho việc tận lực bảo vệ chống lại sai lầm và bóp méo. Như thế, tài liệu đích thực của Thiên Chúa trao truyền qua Truyền Thống sống động mà tất cả các Công Đồng – từ Công Đồng Nicaea đến Constantinople, từ Công Đồng Trent đến Vatican I và II - là những nhân chứng vững chắc.

Chúng ta sẽ phải trở lại chính những căn nguồn chân lý đích thực này.

Qua văn liệu, Huấn giáo cũng cho chúng ta hiểu biết thêm về Thiên Chúa qua những hành động lưỡng ý của Giáo Hội. Một là phụng vụ: đức tin theo cách thường hằng cầu nguyện, mà những công thức của phụng vụ là không ngừng nói về Thiên Chúa bằng cách nói với Ngài. Hai là việc sống đức tin của các Kitô hữu, nhất là các thánh, những người được ân sủng hiệp thông sâu xa với Thiên Chúa. Bởi thế chúng ta không có ý định chỉ đưa ra những câu hỏi về Thiên Chúa để khỏi lạc lối trong rừng rậm những lời giải đáp có tính cách giả thuyết hoặc quá trừu tượng. Chính Thiên Chúa đã đến gặp gỡ chúng ta. Ngài đã ban cho chúng ta những chỉ dụ tốt lành và phong phú. Nhờ ân sủng đó, Giáo Hội biết rằng trong kho tàng giáo thuyết (giáo lý) và sự sống của mình có chỉ dẫn chính xác phải nói về Ngài với lòng tôn kính và chân thực. Xưa nay không khi nào bằng thời đại này, Giáo Hội quyết tâm trao tặng cho nhân loại lời giải đáp sinh tử mà mọi người đang trông đợi  bằng tấm lòng thành tín và yêu thương.

Sử Dụng Sách Thánh       

Đây là điều cha có ý định thực hiện trong những buổi gặp chung này. Nhưng bằng cách nào? Có nhiều cách khác nhau để chia sẻ giáo lý, và tính cách hợp lý của những cách đó tùy thuộc vào sự trung thực đối với đức tin toàn vẹn của Giáo Hội. Đối với cha việc chọn con đường căn cứ trực tiếp vào Sách Thánh là thích hợp, trong khi đó cũng nhắc tới những biểu tượng đức tin, theo cách đào sâu việc hiểu biết thâu thập được từ suy niệm tư tưởng Kitô Giáo suốt hai mươi thế kỷ. 

Chính ý định của cha, khi rao truyền chân lý về Thiên Chúa, mời gọi tất cả anh chị em nhìn nhận tính chất hợp lý không những chỉ căn cứ vào khía cạnh tích cực của lịch sử mà cũng còn theo cách suy niệm tín lý được trình bày tại các Đại Công Đồng và ở Quyền Thường Huấn của Giáo Hội. Phương pháp này không giảm thiểu chút nào sự phong phú các dữ kiện Phúc Âm, nhưng có thể làm hiển lộ các chân lý đức tin hoặc những điều gần với đức tin, hoặc bất cứ mầu nhiệm nào xây dựng vững chắc trên nền tảng thần học. Vì được trình bày bằng ngôn ngữ lý luận của tín lý (kinh điển, giáo điều và suy lý), những chân lý này có thể dẫn tới tình trạng ít được cảm nhận và bị nhiều người thời nay cho là tha hóa không ít sự hiểu biết về Thiên Chúa Đấng là ánh sáng huyền nhiệm khôn lường.

Tấm lòng thảo hiền

Cha không thể chấm dứt bài giáo lý mở đầu này trong chương trình giải thích về Thiên Chúa mà không nhắc lại quan điểm căn bản thứ nhì ngoài quan điểm về sự minh mẫn đã nói trên. Đây là tâm trạng thảo hiền. Chúng ta nói về Thiên Chúa mà ngôn sứ Isaiah cho biết là Đấng thánh vô cùng (tc. Is 6:3). Vì thế chúng ta phải nói về Thiên Chúa với tâm tình tôn thờ sâu xa nhất. Tuy nhiên, chúng ta cũng được nâng đỡ bởi “Đấng ở trong lòng Chúa Cha và đã làm cho Ngài được nhận biết” (Jn 1:18) và Chúa Giêsu Kitô Đấng là anh chúng ta nói về Thiên Chúa với lòng yêu mến thân thương nhất. “Vì vạn vật nhờ Ngài mà hiện hữu và tồn tại, nên quy hướng về Ngài. Xin chúc tụng tôn vinh Thiên Chúa đời đời. Amen” (Rom 11:36). 

  Buổi gặp chung ngày 3 tháng Bảy 1985